Vakbonden, werkgevers en het kabinet onderhandelen over een nieuwe regeling waardoor mensen met zware beroepen eerder kunnen stoppen met werken. Werkgeversvoorzitter Ingrid Thijssen (VNO-NCW) is optimistisch dat er een akkoord komt. Op AD.nl geeft ze een waarschuwing af: ,,We lijken te zijn vergeten dat er een enorm probleem op ons afkomt.''
Als er een akkoord komt, is er toch juist een probleem opgelost?
,,De arbeidsmarkt loopt nu al vast: overal is een tekort aan personeel. En dan moet de grote vergrijzingsgolf nog komen. Nu zijn er nog 10 miljoen werkenden tegenover 8 miljoen mensen die niet werken, straks wordt die verhouding steeds krapper. Maar het zijn de werkenden die de samenleving draaiende houden. Dat zijn de verpleegkundigen, de agenten en de mensen in het bedrijfsleven die op hun beurt het inkomen van de verpleegkundigen en de agenten weer opbrengen. Hoe minder mensen er werken, hoe moeilijker het wordt om dat allemaal in evenwicht te houden.''
Daarom hebben we toch de AOW-leeftijd verhoogd?
,,Klopt, en dat was heel verstandig van vakbonden, politiek en werkgevers destijds: Nederland was een van de eerste landen die zich voorbereidde op het enorme probleem dat er onherroepelijk aankomt. Maar nu lijken we dat wel te zijn vergeten. Ineens hebben we het weer over vroegpensioen. Willen de bonden dat we nog maar vier dagen in de week werken in plaats van vijf. En willen we een rem op arbeidsmigratie. Blijkbaar bestaat het beeld dat dat allemaal maar kan. Maar wie doet straks het werk nog? We moeten niet gaan terugroeien!"
De werkgevers willen toch ook een regeling voor vroegpensioen?
,,Zeker willen we dat voor mensen met écht zwaar werk. En we willen ook dat die aantrekkelijker wordt voor mensen met een kleine beurs. Maar we moeten wel voorkomen dat de sluizen weer open gaan en iedereen weer massaal met de vut gaat zoals vroeger. Beseffen we wel dat als er straks te weinig mensen zijn om het werk te doen en het geld te verdienen voor onze verzorgingsstaat, dat de hele samenleving zal ontwrichten? We moeten een manier verzinnen om met minder mensen voldoende geld te blijven verdienen om alle uitkeringen en salarissen van bijvoorbeeld leraren te betalen.''
FNV en CNV zetten in op een vierdaagse werkweek: hoe realistisch is dat volgens Louis Goulmy, auteur van Echte mannen werken 4 dagen? Lees mee via deze link.
De vakbonden willen ook geen nieuwe vut.
,,Dat zeggen ze wel, maar ze eisen wel héél veel. Het kabinet heeft nu een voorstel gedaan voor een regeling met als uitgangspunt dat ongeveer 15 duizend mensen per jaar eerder kunnen stoppen met werken. Dat betekent dat op termijn een op de vijf mensen in de leeftijdscategorie 64, 65 en 66 jaar met vroegpensioen thuis zit. Heeft echt een op de vijf mensen een zwaar beroep in Nederland?''
Bedrijven zijn daar toch zelf bij? De huidige regeling wordt nu ook gebruikt om mensen zonder zwaar werk te laten afvloeien.
,,Ik waarschuw niet voor niets voor de terugkeer van een vut-cultuur. We hebben alle mensen keihard nodig. We moeten mensen niet laten afvloeien in een regeling die bedoeld is voor mensen met zwaar werk.''
We moeten met z'n allen juist gemiddeld méér gaan werken
U waarschuwt voor personeelstekort. Ondertussen solliciteren oudere werklozen zich suf omdat geen bedrijf ze aanneemt.
,,Ik zie echt wel dat dat een probleem is. Maar als je het tekort op de arbeidsmarkt aankaart, is er altijd wel iemand die roept: 'Ja maar dat knopje dan, draai daar eens aan!' Maar jongens, er komt een megaprobleem op ons af! Er moet aan wel honderd knopjes tegelijk worden gedraaid. We moeten én zorgen dat ouderen aan het werk blijven. Én zorgen dat mensen gezond hun pensioen halen. Én zorgen dat het loont om meer te gaan werken, nu schiet je er netto amper iets mee op door ons belastingstelsel. Én we moeten investeren in robots. Én we moeten investeren in nieuwe technieken waardoor je een bedrijf met minder personeel draaiende kunt houden. Én we moeten het werk anders indelen zodat mensen het makkelijker kunnen combineren met hun privéleven. En dan nog, als dat allemaal lukt, moeten we als samenleving accepteren dat de wachtlijsten in de zorg groeien. Dat onze pakketjes niet meer binnen 24 uur worden geleverd. Dat onze hoogbejaarde moeder door een robot wordt geholpen. We moeten echt anders gaan denken.''
Het plan van de bonden voor een vierdaagse werkweek is bedoeld zodat mensen gezond kunnen blijven doorwerken.
,,Het klinkt mooi. Alleen werken we in Nederland gemiddeld al 32 uur per week. Er ontstaat een beeld dat het allemaal maar kan, korter werken én eerder met pensioen. We moeten met z'n allen gemiddeld juist méér gaan werken. Wat de bonden willen, is dat je met hetzelfde salaris een dag minder werkt. Maar dan is er dus minder reden om meer te gaan werken. En wat moet een cafébaas op die vijfde dag? De zaak sluiten? Want extra personeel vinden voor die dag is al lastig.''
Vindt u niet dat we het aantal arbeidsmigranten moeten beperken?
,,Ook wij vinden dat er meer grip op moet komen en dat we uitwassen met wortel en tak moeten uitroeien. Maar we moeten niet gaan denken dat we zonder arbeidsmigranten kunnen. Anders houden we onze samenleving niet draaiende. We hebben zelf onvoldoende technisch talent en vakkrachten om bijvoorbeeld de elektriciteitsleidingen aan te leggen.''
Bron: AD/Hans van Soest, Peet Vogels.
