Misschien ken je mij van mijn pleidooien voor de 4-daagse werkweek of van de overstap van AFAS naar de 4-daagse werkweek nadat ik topman Bas van der Veldt wist te kietelen om daar eens over na te denken. Hij ging van aversie naar affectie. Een natuurlijk proces, omdat alles wat anders is dan de norm logischerwijs met argusogen wordt bekeken. Bovendien maakt kritiek op werk (en vooral hoe we werken) je niet direct populair in een tijd van 'werkisme'. Er wordt al snel gedacht dat je tegen werk bent. Maar wat als je tegen zinloos werk en verspilling van tijd en talent bent?
De eerste vraag die vaak gesteld wordt is: hoe krijgen we hetzelfde gedaan in vier dagen in plaats van vijf? Oftewel: hoe worden we 20 procent productiever? Waar we - los van de vaak eenzijdige kijk op productiviteit - zelden bij stilstaan, is hoeveel 'leeg werk', oftewel 'empty labour', er in de huidige werkweek zit.
Wat is empty labour?
Empty labour wordt gedefinieerd als 'mensen die tijdens werktijd met andere zaken dan werk bezig zijn'. Er wordt geschat dat mensen zich tussen de een en drie uur per dag bezighouden met empty labour. Dat sluit aan bij de focusduur van tussen de drie en vijf uur waarin mensen actief kunnen werken.
Natuurlijk kun je niet de hele dag gefocust werken en het is niet erg om af en toe wat anders te doen. Het wordt pas een probleem als mensen het gaan inzetten om de werkdag op te rekken, dragelijk te maken of te doen alsof ze druk bezig zijn. Doen alsof je druk bent wordt ook wel pseudo-productiviteit genoemd, een term bedacht door Cal Newport.
De 4 vormen van empty labour
Er zijn grofweg vier vormen van empty labour:
Soldiering: het tempo bewust verlagen (vaak bij lange werkdagen).
Slacking: weinig doen en weinig motivatie (denk aan: quiet quitting).
Enduring: met te weinig werk (kwantitatief) of te weinig uitdagend (kwalitatief) de dag uitzitten, met verhoogde kans op bore-out.
Coping: om stress te reguleren, even ademhalen is dan noodzakelijk, maar structurele overbelasting ligt op de loer.
We vormen ons naar het gemiddelde
Stel, zelfs als je misschien het liefst lekker door zou willen werken, vorm je je alsnog naar het gemiddelde. Neem Paul: hij werkte tijdelijk bij het verwerken van postpakketten en had het tempo er lekker in. Zijn collega's, vaste krachten, maande hem wat rustiger aan te doen omdat zij het tempo langer moesten volhouden. Zijn bovengemiddelde werktempo werd al snel geremd en keerde terug naar het gemiddelde, want hij wilde in de groep geaccepteerd worden. Nu denk je: logisch verhaal, dat gebeurt bij ons echt niet. Maar ook in organisaties waarbij je dat niet verwacht spelen zulke 'krachten'.
Wist je dat de geallieerden vergaderingen inzetten als sabotagemethode?
Wist je dat de geallieerden vergaderingen inzetten als sabotagemethode? Ze konden zo de boel vertragen terwijl het leek alsof ze hard aan het werk waren. Letterlijk werk ontwijkend gedrag, de studievariant is ons allen wel bekend en een voorbeeld van empty labour.
Extreme varianten
Empty labour kent ook extreme varianten, waarbij mensen weinig tot niks hoeven te doen en binnen twee uur dagelijks klaar zijn met hun werk (ik spreek regelmatig mensen die mij dat off-the-record vertellen). In deze leegte blijkt vaak ook een gebrek aan betekenis/zingeving in te ontstaan.
Ook het thuiswerken is een manier geworden om niet langer tijd te verdoen op kantoor door te doen alsof je druk bent. Geen cyberloafing (een recent voorbeeld: het afstruinen van internet op zoek naar een nieuwe auto) of overmatig kletsen met collega's. Denk ook aan rookpauzes. Het is niet voor niets dat thuiswerken zo populair is. Een paar uur geconcentreerd thuiswerken levert vaak dezelfde output op als een dag op kantoor, maar met meer voldoening (en minder reistijd).
Begrijp mij niet verkeerd, pauzes zijn juist goed en een goede band met je collega's ook. Veel werkrituelen zijn echter een manier geworden om de dag door te komen, mede doordat mensen een hekel hebben aan verveling (idle time).
Door het ontdoen van inefficiënties uit de werkdag bleek een hogere productiviteit (per uur) mogelijk te zijn. We kunnen dus makkelijk in het aantal uur dat we werken snijden zonder op resultaat in te leveren. En dan is er nog steeds volop ruimte voor de sociale behoefte die werk ons ook biedt.
Lees ook: Waarom vertrekken je beste mensen zonder dat je het doorhebt?
Als je het mij vraagt is het hoog tijd om de werkweek te ontdoen van een groot deel van deze empty labour. Dan kunnen mensen de vrijgekomen tijd benutten voor verantwoordelijkheden buiten het werk om. Want studeren, mantelzorg en ouderschap zijn alles behalve empty. Laat dat de komende tijd steeds belangrijker worden voor de algehele inzetbaarheid en 'employability' van mensen op de arbeidsmarkt. Daar hebben we als samenleving ook baat bij.
Meer BusinessWise? Abonneer je op onze nieuwsbrief!
Ontvang elke week het beste van BusinessWise in je mailbox. Schrijf je hier nu gratis in:
