Toeval bestaat niet. Of, anders gezegd: als je een bepaalde manoeuvre steeds vaker ziet, dan is er waarschijnlijk sprake van een trend. Ik heb het over het opschuiven van de CFO naar de stoel van de CEO. Het soort promotie dat je decennialang niet of nauwelijks zag in bestuurskamers, maar inmiddels zeer in de mode is.
Opvallende voorbeelden
Binnenkort zwaait Herna Verhagen af als CEO van Post.nl. Na een bovengemiddeld lange zittingsduur van dertien jaar zal Pim Berendsen het stokje van haar gaan overnemen. Berendsen begon zijn carrière ooit als internationaal belastingadviseur bij een grote accountantsfirma. En zijn huidige functie? Je raadt het al: hij is de CFO van het post- en pakketjesbedrijf.
Op het moment dat Frits van Eerd niet langer te handhaven viel als CEO van Jumbo, bij wie kwam de Raad van Commissarissen toen uit als vervanger? Bij Ton van Veen, de man die kort daarvoor als CFO met pensioen was gegaan. Een vertrouweling, die het supermarktbedrijf van binnen en van buiten kent. Een aimabele persoonlijkheid ook, die veel meer is dan de klassieke cijferman die de hele dag op de centjes zit te letten. Van Veen zwaait, nu Jumbo in rustiger vaarwater is beland, dit voorjaar af als CEO.
Een CEO die niet goed thuis is in de cijfers, heeft vandaag de dag een ‘hell of a job’
Rob Huisman Bestuursadviseur
En ook bij Unilever zagen we dus zeer recent de beweging van CFO naar CEO. De Argentijn Fernando Fernandez, de man om wie het hier gaat, is een Unilever-veteraan. Hij werkt al zijn hele leven voor het levensmiddelenconcern. Tot voor kort als CFO naast Hein Schumacher. En Schumacher was op zijn beurt zelf ook al eerder CFO. Dat was bij FrieslandCampina, waar hij doorschoof naar de positie van CEO en er anderhalf jaar terug werd weggeplukt door Unilever.
Bij Unilever heerst sowieso al wat langer een voorliefde voor CEO's die financieel van de hoed en de rand weten. Ook voormalig bestuursvoorzitter Paul Polman was bijvoorbeeld CFO (bij grote concurrent Nestlé uit Zwitserland), voordat hij als eerste man bij Unilever aan de slag ging.
Hoe meer je erop gaat letten, hoe vaker je het ziet
Daar waar de CEO en CFO ooit twee strikt gescheiden functies waren, zijn die in de loop der jaren steeds dichter naar elkaar toegegroeid. Een CEO die niet goed thuis is in de cijfers, heeft vandaag de dag een 'hell of a job'. Zeker als hij of zij de aandeelhouders en de financiers te spreken krijgt. De CEO is zodoende vaak een halve CFO.
De ongemakkelijk pratende CFO, die blijft steken in financieel jargon, kom ik tegenwoordig steeds minder tegen
Rob Huisman Bestuursadviseur
Maar omgekeerd is de CFO, en dat is vrij nieuw, ook steeds vaker een halve CEO. De tijd dat louter cijfernerds, grijze muizen en hakkelende excel-tijgers op de positie van financieel directeur terechtkwamen, ligt al weer geruime tijd achter ons. De ongemakkelijk pratende CFO, die blijft steken in financieel jargon, kom ik tegenwoordig steeds minder tegen.
De moderne CFO is in mijn ervaring steeds vaker een echte communicator. Iemand die net zo gemakkelijk spreekt over de actuele operationele uitdagingen als over de kwartaalresultaten. Van een financiële man of vrouw wordt ook verwacht, en soms zelfs geëist, dat hij of zij met enthousiasme de strategie van de organisatie over het voetlicht kan brengen. En sommigen doen dat zo overtuigend en geloofwaardig, dat het eigenlijk niet meer dan logisch is dat ze vroeg of laat doorgroeien naar de hoogste positie.
Bij ASML was Peter Wennink tot voor kort de CEO. Hij kreeg bij zijn afscheid de bloemen, een lintje en het applaus die passen bij het vertrek van een topman die zijn bewierookte bedrijf aanmerkelijk sterker doorgeeft dan toen hij aan zijn baan begon. Maar waar slechts weinigen op dat moment bij stilstonden, was dat Wennink een lang en bijzonder carrièrepad bewandelde. Hij begon ooit in korte broek als registeraccountant bij Deloitte. Daarna was hij jarenlang CFO bij ASML, voordat hij pas op latere leeftijd op de belangrijkste stoel van het bedrijf plaatsnam.
LEES OOK: Raymond Bresching: CEO's are the new athletes', maar dat gaat niet altijd goed'
De stille opmars van de CFO in de boardroom is onmiskenbaar
En mocht je nu denken dat dit typisch iets is voor de allergrootste bedrijven, dat de CFO steeds vaker CEO wordt, dan ga ik je uit de droom helpen. Want deze beweging zien we ook bij minder in het oog springende organisaties.
Recent is bijvoorbeeld Peter de Laat bij Brunel benoemd tot CEO, nadat hij bij het detacheringsbedrijf al jarenlang CFO was. Erik van Aalst, die sinds 2021 CFO was van WPG Uitgevers, is daar nu de nieuwe CEO. Hiervoor vervulde Van Aalst verschillende finance-rollen bij JCDecaux en KLM. CFO Derk Jan Terhorst nam begin dit jaar het CEO-stokje over bij Barentz, een internationaal ingrediëntenbedrijf. En Sjoerd Schaafsma, die de laatste vijf jaar CFO was van de Koninklijke Brokking Groep, is in januari aangetreden als CEO van het agrarische grondstoffenbedrijf.
Lang verhaal kort: de stille opmars van de CFO in de boardroom is onmiskenbaar. En dat is goed verklaarbaar als je kijkt naar de gewenste rolverdeling in een team en de manier waarop een Raad van Bestuur of Directie idealiter zou moeten functioneren. In zo'n team is de moderne CFO veel meer een teamspeler dan een boekhoudkundig buitenbeentje. Steeds meer CFO's omarmen die rol. Mijn voorspelling is dan ook dat we de komende jaren nog veel vaker CFO's gaan zien die doorschuiven naar de positie van CEO.
Ontvang elke donderdag het beste van BusinessWise in je mailbox. Schrijf je nu gratis in:
