Het gebeurde me onlangs in Amsterdam. Ik liep op de Amstelveenseweg, vlakbij het VU ziekenhuis. En het was er druk. Erg druk. Automobilisten die hier wilden parkeren, moesten eerst wachten op een eindeloze stroom tegenliggers, daarna op het fietspad de fatbikes en de bakfietsen voorrang geven en tenslotte het voetpad oversteken om de slagbomen van de parkeergarage te bereiken.
Pal voor mijn neus dook een grote, witte SUV op. De bestuurder verloor kennelijk zijn geduld. Hij dwong alle fietsers en voetgangers met zijn brutale actie tot stilstand. En ik zal het niet mooier maken dan het is, als een van die voetgangers schudde ik onwillekeurig mijn hoofd. Een reflex, die ik heb overgehouden aan jarenlang elk weekend lekker een potje voetballen. Even kort en teleurgesteld 'nee' schudden kan dan heel effectief zijn, als iemand over de schreef gaat.
Thomas Erikson heeft internationaal een gevoelige snaar geraakt met de persoonlijkheidstypes rood, groen, geel en blauw
Rob Huisman Bestuursadviseur
Maar de automobilist in kwestie reageerde anders dan ik had verwacht. Midden op het voetpad zette hij zijn auto stil en liet zijn raampje zakken. Een boze blik kwam mijn kant op. 'Hé pannenkoek, je hebt hier geen voorrang, hè…', kreeg ik te horen. En ik flapte het er vervolgens binnensmonds uit voordat ik er erg in had: 'wat een idioot'.
'Omringd door idioten'
Het is precies deze reactie die de boektitel 'Omringd door idioten' zo herkenbaar en briljant maakt. De Zweed Thomas Erikson heeft internationaal een gevoelige snaar geraakt met zijn uitleg van de vier persoonlijkheidstypes: rood, groen, geel en blauw. Al een groot aantal jaren is het een bestseller. In Nederland gingen vorig jaar slechts twee andere boeken nog vaker over de toonbank.
Op de DISC-analyse is echt wel het nodige af te dingen
Rob Huisman Bestuursadviseur
Voordat lezers die wetenschappelijk geschoold zijn nu meteen afhaken of in de pen klimmen, zal ik hier onmiddellijk en volmondig toegeven dat er op de kleurenmethode, ook wel bekend als DISC-analyse, het nodige is af te dingen. Ja, het is wetenschappelijk net zo wankel als de indeling van mensen op basis van hun geboortejaar en de onderverdeling van de bevolking in generaties. Ja, de omschrijvingen in de vierkleurenmethode zijn altijd positief geformuleerd, zodat iedereen ermee overweg kan en niemand zich beledigd hoeft te voelen. En ja, het is een vorm van pseudowetenschap, waarbij essentiële elementen in de beoordeling van iemands persoonlijkheid buiten beschouwing blijven.
Dat is allemaal waar. DISC is daardoor geen betrouwbaar instrument voor mensen die professioneel andere mensen moeten analyseren, zoals HR-managers, psychologen en recruitment-specialisten. Om met de bekende psycholoog Adam Grant te spreken: 'It is like a physical exam that ignores your torso and one of your arms'.
Maar dat gezegd hebbende, ben ik toch blij met de brede aandacht en interesse voor de kleurentheorie. Laat me uitleggen waarom.
Thomas Erikson is van huis uit communicatiedeskundige. En wat hij met zijn boek in aanleg beoogt, is niets meer of minder dan de communicatie tussen mensen versoepelen. De kleurenmethode is een hulpmiddel om de mensen om je heen niet onmiddellijk te beschimpen of te veroordelen, maar om ze beter te leren begrijpen. Om je te verdiepen in je eigen en andermans gedrag en drijfveren. Om conflicten te vermijden of op te lossen. Of, zoals Erikson het in zijn boek zegt: 'Deze flexibiliteit en dit vermogen om de behoeften van andere mensen te interpreteren kenmerken een goede communicator.''
In communicatie draait veel, zo niet alles, om de bereidheid je eigen perceptie van de werkelijkheid niet als zaligmakend te zien. Kortom, het diepere inzicht dat de weg die jij bewandelt misschien voor jou goed werkt, maar dat er meer wegen zijn die naar Rome leiden. En dat als je samen moet optrekken, met collega's of leidinggevenden, of met klanten en leveranciers, dat het logisch is dat je vaak moeite hebt om echt met elkaar in contact te komen.
Zie rood, blauw, groen en geel niet als een middel om iemands persoonlijkheid te doorgronden
Rob Huisman Bestuursadviseur
Als polarisatie het woord van het jaar is (en dat is het), dan is communicatie de brug die we nodig hebben om in contact te blijven en elkaar niet de tent uit te vechten. Alles wat daarbij behulpzaam is, is welkom. Ook al is daar in het geval van de vierkleurenmethode het nodige op aan te merken.
Daarom mijn suggestie: zie rood, blauw, groen en geel niet als een middel om iemands persoonlijkheid te doorgronden. Het levert namelijk eerder een cartoon dan een portretfoto op. Bekijk die cartoon liever als een uitnodiging om je in de ander te verdiepen en ook je eigen tekortkomingen onder ogen te zien. Een beetje zoals je in een lachspiegel kijkt. Of zoals je een horoscoop leest. Om je te amuseren, je nieuwsgierigheid te prikkelen en je gedachten de vrije loop te laten.
Misschien dat je dan, net als ik, nog steeds weleens in een onbewaakt ogenblik iemand op straat binnensmonds voor idioot verslijt. Maar dat je het gros van de mensen met wie je omgaat toch vooral ziet als mensen die deugen. En dat je flexibeler en soepeler wordt in je communicatiestijl, zodat je die desgewenst kan aanpassen aan personen die anders zijn dan jijzelf. Waardoor je als communicator steeds beter wordt in de omgang met allerlei verschillende typen mensen.
Meer BusinessWise? Onze Weekly!
Ontvang elke donderdag het beste van BusinessWise in je mailbox: meld je hier aan.
