D66 voor vrijwillig dienjaar, CDA voor opkomstplicht militaire dienst jongeren: en de arbeidsmarkt dan?

Het is onderbelicht gebleven in de verkiezingscampagnes, maar je zou kunnen stellen dat plannen van twee van de inmiddels grootste politieke partijen van ons land, D66 en CDA, niet per se gunstig zijn voor het aantrekken van jongeren voor de huidige krappe arbeidsmarkt. D66 is voorstander van het vrijwillige dienjaar, waarin jongeren ontdekken of een militaire carrière bij hen past. Daarnaast wil D66 jongeren betrekken bij 'een weerbare samenleving' via het Zweedse model voor de dienstplicht: jongeren vullen een enquête in en kunnen vrijwillig bijdragen aan bijvoorbeeld defensie of zorg.

Dan het CDA. In hun verkiezingsprogramma is te lezen dat zij voor het heractiveren van de opkomstplicht zijn, naar Scandinavisch model. Dit betekent dat jongeren in het jaar dat zij 17 jaar worden verplicht een enquête moeten invullen. Mede op basis van de uitkomsten van die enquête worden de meest gemotiveerde en geschikte jongeren voor de dienstplicht opgeroepen.

Jongeren en krappe arbeidsmarkt

„Op zich goed dat jongeren bijdragen aan de maatschappij en onze weerbaarheid, maar een verplichting zou te veel capaciteit onttrekken aan een toch al krappe arbeidsmarkt'', stelt woordvoerder Mieke Ripken van VNO-NCW in een korte reactie.

Ineke Kooistra: 'Laat jongeren werken bij een bedrijf én een maatschappelijke dienstperiode vervullen'

Arbeidsmarkt-expert Ineke Kooistra van InterManage is voorstander van plannen a la D66 en CDA. „Als we het maar slim organiseren. Zie het als een ontwikkelperiode waarin je investeert in jezelf. Onder twee voorwaarden: dat jongeren betaald krijgen én dat ze goede begeleiding krijgen.'' Kooistra gaf tien jaar lang leiding aan YoungCapital, daarna aan het Zwitserse Circle8. Tegenwoordig begeleidt ze met InterManage (internationale) organisaties bij grote transformaties.

Haar idee is dat jongeren – bijvoorbeeld als stagiair - wel aan de slag gaan bij een bedrijf, maar dat ze vanuit die positie ook een maatschappelijke dienstperiode vervullen. ,,Laat jongeren zelf kiezen waar ze beginnen, geef de ruimte om te wisselen als iets niet past. En werk in blokken van acht tot twaalf weken, zodat je meerdere richtingen kunt ervaren. Het ene blok werk je voor het bedrijf, het andere blok vervul je je maatschappelijke dienstperiode. En zo door.''

Dit vergt ook veel van bedrijven, vervolgt Kooistra. „Want die willen niet teveel wisselingen. Het moet betaald zijn en goed begeleid vanuit het bedrijf. De overheid zou een budget beschikbaar kunnen stellen en bedrijven hebben dan een gratis werknemer. Maar: goede begeleiding vind ik essentieel, want dat maakt of breekt het succes. Dus investeer vooral ook in goede begeleiding.''

'Keuzevrijheid staat voorop'

Veel jongeren vinden kiezen ingewikkeld, vervolgt Kooistra. „Een jaar waarin je mag proeven, leren en wijzer worden helpt echt. Ik had het zelf ook wel gewild, een vorm van sociale dienstplicht", vertelt Kooistra. Keuzevrijheid staat voorop. „En richt het daar in waar de tekorten het grootst zijn, dus knelpuntberoepen. Denk aan zorgondersteuning zonder BIG handelingen, bouw, techniek en energie, IT en data, logistiek en onderwijs. Bedrijven krijgen zo een natuurlijke talentpijplijn. Je ziet wie echt past en je kunt makkelijker doorstroom organiseren naar een leerwerktraject of een baan. Jongeren bouwen vaardigheden op en krijgen perspectief. Organisaties krijgen gemotiveerde instroom en dragen bij aan hun maatschappelijke verantwoordelijkheid. Dus: doen, maar met kwaliteit. Keuzevrijheid, begeleiding, betaling en een duidelijke route richting vervolgopleiding of werk. Dan levert het geen discussie op maar trots, vakmanschap en teams die klaar zijn voor de toekomst.''

Ontvang elke week het beste van BusinessWise in je mailbox, ook over de arbeidsmarkt. Schrijf je hier nu gratis in: