Charlotte van Asseldonk is als leiderschapsexpert gespecialiseerd in invloedrijk leiderschap en weet uit ervaring: die ingrijpende gebeurtenissen uit het nieuws kunnen ook op de werkvloer voor spanning en discussie zorgen. ,,Leidinggevenden moeten daar actief op inspelen want verdeeldheid kan de samenwerking onder medewerkers belemmeren en zo de prestaties van de organisatie beïnvloeden."
Polarisatie binnen de werkkring
Eén op de vijf werknemers ervaart polarisatie binnen de werkkring, bleek uit onderzoek van Centraal Beheer. De helft van de werknemers vindt dat de werkgever een rol heeft bij polarisatie en actie zou moeten ondernemen om een sociaal veilige sfeer te creëren. In zo'n driekwart van de gevallen gebeurt dit volgens hen niet. Ook: een krappe meerderheid (54 procent) van werkend Nederland geeft aan zich vrij te voelen om ideeën over gevoelige onderwerpen te kunnen uiten. Eén op de tien (11 procent) geeft zelfs expliciet aan dat zij dit niet kunnen.
Hoe ontstaat polarisatie?
Hoe ontstaat polarisatie nu precies? ,,Het punt is: wij geloven in een perfecte wereld, waarbij het recht altijd zegeviert", vertelt professor Kees van den Bos op Intermediair. ,,Maar die ideale wereld bestaat niet." De hoogleraar sociale psychologie aan de Universiteit Utrecht en auteur van 'Elkaar eerlijk behandelen' stelt: ,,Ook binnen arbeidsorganisaties is nu eenmaal niet alles perfect geregeld. Wij moeten het doen met allerlei onzekerheden, waarbij je ook voortdurend te maken hebt met mensen met een andere levensoriëntatie."
Dat hoeft niet tot problemen te leiden. ,,Maar als we ons gaan wentelen in die verschillen en bijbehorende morele overtuigingen, dan wordt het wel lastig", zegt Kees van den Bos. ,,Mensen spreken hun mening uit, en dat lokt een tegenovergestelde mening uit. Naast cognitieve argumenten worden daarbij, zeker wanneer er voor de betrokkenen veel op het spel staat, ook affectieve argumenten aangehaald. Tot slot kan er ook een moreel oordeel worden geveld, waarbij het verleidelijk is om alles wat ook maar een beetje afwijkt van jouw mening, af te doen met 'ik zit goed en jij zit fout'. Daarmee geef je blijk van je morele superioriteit, met als gevaar dat er een gevoel ontstaat van zij tegen ons."
Richtlijnen en gedragsregels
Voorkomen is beter dan genezen, daarom is Kees van den Bos voorstander van het opstellen van richtlijnen en gedragsregels. En wel het liefst als er (nog) niets aan de hand is. Charlotte van Asseldonk kijkt vanuit haar expertise naar leidinggevenden. ,,Het is aan hen om deze kwesties tijdig te adresseren. Zij kunnen het voortouw nemen door gesprekken te initiëren waarin écht naar elkaar geluisterd wordt, waarin begrip en empathie centraal staan, en waarin persoonlijke aanvallen vermeden worden. Het is ook belangrijk dat je als leidinggevende eigen politieke voorkeuren buiten deze gesprekken houdt. Richt je op het creëren van een veilige omgeving waar ruimte is voor verschillende meningen."
Daarmee zetten leidinggevenden een toon die ook invloed heeft op de werksfeer in het algemeen, stelt Charlotte van Asseldonk. ,,Hoe wordt er met conflicten omgegaan? Is er ruimte voor diverse standpunten? Hoe tolerant is men naar elkaar? Door op een respectvolle en actieve manier om te gaan met gevoelige kwesties als politieke polarisatie, draag je als leidinggevende bij aan een constructieve werkomgeving."
Meer BusinessWise?
In onze wekelijkse nieuwsbrief vind je het beste van BusinessWise die week. Abonneer je gratis en blijf altijd op de hoogte!
