Negen jaar geleden liep ik het kantoor binnen van Terry Winograd op Stanford. „AI begrijpt nog steeds geen betekenis", zei hij. En hij kon het weten: in 1970 bouwde hij op MIT een AI die blokken verplaatsen begreep. Klinkt niet spectaculair? Maar SHRDLU, zijn AI, begreep echt wat hij vroeg als een wiskundige zekerheid. Niet zoals ChatGPT, dat het alleen lijkt te begrijpen.
"Zet het rode blok op de blauwe doos'', typte je.
"Dat kan niet, er staat al een groene piramide op," antwoordde SHRDLU.
"Kun je die wegzetten?"
"Ja." En hij deed het, na eerst te bedenken waar die piramide heen moest.
Vraag ChatGPT-5 vandaag waarom het iets deed en je krijgt een antwoord dat wel of niet ergens op slaat. Vraag SHRDLU waarom hij de piramide verplaatste, en hij zei: „Om ruimte te maken op de blauwe doos voor het rode blok." Logisch.
Lees ook: ChatGPT verandert inderdaad ons denken, maar anders dan je denkt
Wel vooruitgang, maar geen echt begrip
Winograd gaf het op. Begrip werkt alleen in een piepklein, volledig gedefinieerd wereldje. Opschalen naar de echte wereld? Onmogelijk. Hij werd hoogleraar op Stanford in Human Computer Interaction en adviseerde Larry & Sergey om te promoveren op Pagerank dat later Google werd.
Het kernprobleem bleef liggen. Fast forward naar 7 augustus 2025. OpenAI lanceert GPT-5, „de slimste ooit", met honderdduizenden tokens context, ingebouwde routering tussen snelle en diepe redenering, hogere scores op benchmarks voor code (SWE-Bench) en gezondheidsvragen (HealthBench), en minder hallucinaties. Je kunt het personaliseren via Gmail of stemmen laten wisselen in spraakmodus. Wired noemde het "PhD-niveau" maar het blijft een Shakespeare-acteur die zijn tekst perfect voordraagt zonder hem te begrijpen.
Lees ook: 'Je praat nu met mij, de AI-versie van auteur Rob Huisman'
GPT-5: de gevaren van AI-geopolitiek
Hebben we met GPT-5 de Winograd-berg eindelijk beklommen? Nee. Het model is veelzijdiger en nuttiger, maar het begrijpt niet waarom het iets zegt. Terry's observatie dat een vierjarige meer echt taalbegrip heeft dan het krachtigste algoritme blijft overeind.
Dat is geen reden om GPT-5 te onderschatten. De assistentie is ongeëvenaard: coderen, medische samenvattingen, juridische conceptteksten. Maar wie denkt dat we nu semantische NLU (natural language understanding) beheersen, vergist zich. In feite zitten we op de verkeerde berg: meer parameters, niet meer begrip.
En daar komt een andere zorg bij: wie deze rekenkracht in handen heeft. The New York Times bracht deze week het verhaal over GoLaxy, een Chinese AI-firma opgericht door de Chinese Academie van Wetenschappen en mede gefinancierd door Sugon, een staatsgecontroleerd bedrijf op de Amerikaanse export-zwarte lijst. Gelekte documenten tonen hoe hun 'GoPro' publieke opinie volgt, virtuele profielen opbouwt van duizenden politici, journalisten en ondernemers, en in real time berichten kan aanpassen om tegengeluid te overschreeuwen. Denk aan de Russische trollenfabrieken van 2016, maar dan grotendeels geautomatiseerd en schaalbaar.
Lees ook: 'Cyberdreiging groeit snel nu AI ook onze psychologische zwakheden leert herkennen'
Dreiging van AI in een informatieoorlog
GoLaxy volgt het sentiment op Weibo, WeChat, X en Facebook. Het genereert content die echt aanvoelt en detectie slim ontwijkt. Het is een kwestie van tijd voordat Westerse landen vol geraakt worden door AI-wapens in de informatieoorlog. Populisten-aanhangers weten nu al niet meer wat waar is, straks kan je alleen Wikipedia vertrouwen.
Laten we ons niet verblinden door benchmarks en parameter-records. Vraag of de LLM écht begrijpt wat het doet en besef dat het wordt ingezet voor grootschalige beïnvloeding.
Lees ook: 'Soms vergeet je bijna dat je met AI praat': Philips betrekt AI-persona's in marketing
Ontvang elke week het beste van BusinessWise in je mailbox. Schrijf je hier nu gratis in:
