Zullen we nu weer aan het werk gaan? Een voorpublicatie

Druk met druk zijn

Het begon langzaam. Bijna onmerkbaar. Eerst verdween er een uur per dag. Daarna twee. Voor je het wist, losten hele dagen op in 'druk zijn met dingen'. Dagen die voorbijvlogen in een waas van bezig zijn, terwijl we ons steeds vaker afvroegen wat we dan eigenlijk gedaan hadden.

Er is iets fundamenteel mis op de moderne, drukke werkvloer. Het probleem is niet alleen verontrustend, het is zelfs ontwrichtend voor organisaties en medewerkers. We zijn aan het verdrinken. Achter onze computer, in meetings, samen met onze collega's. We zakken langzaam weg. We verzuipen in slow motion. Het water stijgt elke dag een beetje, maar niemand slaat alarm. Daar zijn we te druk voor, druk met het wegkoppen van een eindeloze stroom aan taken.

Als we de tijd zouden nemen om uit te zoomen, zouden we zien wat er werkelijk speelt: we verdrinken niet in het werk, maar in de illusie van werk. We leven in een wereld vol pseudo-activiteiten die eruitzien als werk en voelen als werk, die werk heten, maar geen werk zijn. We houden ons bijna de hele dag bezig met dingen die we werk zijn gaan noemen, maar die ons juist steeds verder laten afdrijven van datgene waarvoor we eigenlijk zijn aangenomen: werk.

Ik noem de belangrijkste pseudoactiviteiten voor het gemak de drie M's. Een trilogie van tijdverspilling die ons langzaam maar zeker opvreet:

• Meetings die nergens toe leiden, behalve tot meer meetings

• Mails die zich vermenigvuldigen als een virus: elke e-mail die je verstuurt genereert er al snel drie terug.

• Managers die zich bemoeien met hoe je watertrappelt, in plaats van je te helpen met wat je moet bereiken

De anarchist en antropoloog David Graeber schreef in 2018 het boek Bullshit Jobs, over banen die er eigenlijk niet zouden moeten zijn. Ik geloof niet dat de meesten van ons zo'n baan hebben, maar wél dat we in zekere mate gevangen zitten in bullshit op ons werk. En dat is misschien nog erger. Je daar immers om een reden: om dingen voor elkaar te krijgen, projecten vooruit te bewegen, mensen écht te helpen. En toch zeg je:

Ik ben heel druk geweest, maar als je me vraagt waarmee, dan weet ik het eigenlijk niet.

Die zin. Die vervloekte zin die ik nu al honderden keren heb gehoord. Van intelligente, gemotiveerde mensen. Mensen die 's ochtends vol goede moed naar kantoor gaan en 's avonds leeggelopen thuiskomen, zonder te kunnen uitleggen waar hun energie naartoe is gegaan.

Het is alsof een onzichtbare kracht onze tijd opzuigt. Die ons laat geloven dat we hard werken, terwijl we vooral druk bezig zijn. En het wordt erger. Elke dag wordt de modder waarin we vastzitten dikker. Mail-modder, meeting-modder, management-modder. Alsof we collectief hebben besloten dat druk zijn belangrijker is dan resultaat boeken. Dat beweging belangrijker is dan richting.

Laat ik er nog een vierde 'M' aan toevoegen: die van het Mistige missiestatement. Iets dat ons houvast en richting zou moeten geven bij de talloze beslissingen die we dagelijks nemen, maar dat ons in werkelijkheid juist verder laat wegzakken.

Lees ook: Peter Ros: Hoe word ik beter in samenwerken?

De belofte die maar niet uitkomt

Computers zouden ons leven makkelijker maken. E-mail zou communicatie versnellen. Het internet zou kennis democratiseren. Smartphones zouden ons vrijer maken. AI zou het zware werk overnemen. We zouden minder hoeven te werken, met betere resultaten. Meer tijd hebben voor wat echt belangrijk is. Creatiever worden. Gelukkiger.

Dertig jaar later zijn we omringd door meer technologie dan ooit en hebben we toegang tot alle informatie van de wereld. We beschikken over tools die onze grootouders als pure magie zouden hebben ervaren. En toch werken we harder dan ooit. We ervaren meer stress dan ooit. We verliezen steeds meer grip op ons werk.

En we verliezen niet alleen tijd, maar ook mensen. Sommigen vluchten weg, op zoek naar organisaties waar werk nog wel zichtbaar bijdraagt aan een hoger doel. Degenen die blijven, verdwijnen stukje bij beetje in de malende machine van de drie M's. Jong talent wordt met grote beloftes binnengehaald, om steeds vaker gedesillusioneerd de deur weer uit te lopen.

De belofte van technologie ligt er nog steeds. Ongerept. Wachtend tot we eindelijk inzien hoe we haar kunnen inlossen.

De confrontatie die we aan moeten gaan

Het wordt tijd om dit probleem bij de naam te noemen. Te veel energie lekt weg uit organisaties. Te veel mensen vullen hun dagen met activiteiten die hen nauwelijks dichter bij hun doelen brengen. Te vaak horen we dat er 'geen tijd is' voor de dingen die er werkelijk toe doen.

Daarom kies ik in mijn boek bewust voor een confronterende toon. Zonder urgentie komt er geen verandering. Pas als we echt zien hoe diep we in de modder staan, vinden we de wil en de kracht om eruit te klimmen.

Goede kans dat je nu zegt: Nou, bij ons is het echt anders.

Mijn verzoek aan jou is dan: kijk kritisch naar je eigen werkomgeving. Niet om mijn gelijk te bevestigen, maar om te onderzoeken water mogelijk wél klopt in wat ik schrijf. Herken je bepaalde patronen, ook al zien ze er bij jullie niet hetzelfde uit? Wat zou er bij jullie anders kunnen? Echte verandering ontstaat niet door overtuigd te worden, maar door zelf te ontdekken. Dat is de ambitie van mijn boek.

Niet: Jullie doen het fout.

Wel: Herken je dit? En zo ja, wat mag er veranderen?

Want uiteindelijk weet jij het best hoe jouw organisatie werkt. Mijn boek kan alleen voorbeelden geven, patronen benoemen en vragen stellen die je aan het denken zetten.

Van inzicht naar actie

Na de pijnlijke diagnose volgt de remedie:

• Een helder kompas dat richting geeft zonder de route dicteren.

• Inzichten in de werking van ons brein die helpen verbinden en veranderen.

• Tips voor helder leiderschap en soepele samenwerking.

• Inspiratie voor Digitale Fitheid.

• Wetenschappelijke inzichten die bruikbaar zijn zonder PhD.

• En vooral: concrete manieren om morgen anders aan het werk te gaan.
  

Mijn eigen rijke verleden van fouten vormt hierbij een dankbare inspiratiebron. Fouten maken hoort bij leren. Wie heeft er nooit in een meeting gezeten zonder te weten waarom? Wie stuurde nooit een e-mail die meer verwarring dan helderheid bracht? Wie dacht nooit: Dat had ik anders kunnen aanpakken?

Dit is wat ik je gun

Mijn boek is voor iedereen die voelt dat werk leuker, effectiever en minder vermoeiend kan zijn. Voor mensen die geloven dat je minder druk kunt zijn met meer slagkracht. Voor teams die willen stoppen met vergaderen over vergaderen en weer aan het werk willen. Echt werk.

Ik gun je de ruimte en de rust die ontstaat wanneer je weer echt grip hebt op je werk en de afstand neemt om te zien wat écht belangrijk is - voor jou én voor het werk dat jij wilt verzetten.

Want ja, dat kan.

En nee, het hoeft niet ingewikkeld.

Zullen we dan nu maar weer aan het werk gaan?

Lees ook: Peter Ros: 'Hoe word ik een duidelijke leider?'

Ontvang elke week het beste van BusinessWise in je mailbox. Schrijf je hier nu gratis in: