Robotisering draait om het deels vervangen van menselijke arbeid door robots, van robotarmen in fabrieken tot zelfrijdende voertuigen. Nederland speelt een actieve rol in de ontwikkeling van robottechnologie, maar als het gaat om adoptie loopt ons land nog achter, aldus Thijs Dorssers, expert op het gebied van AI, digitalisering en robotica.
,,Ten opzichte van de adoptie van automatische robotisering lopen we daarin achter en staan we niet eens in de top tien. We ontwikkelen heel veel zelf, we hebben natuurlijk heel veel kennis, maar zelf toepassen in ons eigen land doen we nog te weinig. En ik denk dat we daar ook nog heel veel stappen kunnen zetten'', zegt Dorssers.
Bekijk ook: Waarom de inflatie in Nederland veel hoger is dan in de rest van Europa
Nederland loopt achter in robotisering
Uit recente cijfers blijkt dat robotisering in Nederland vooral afneemt in sectoren zoals chemie, metaal en automotive. Tegelijkertijd is lichte groei zichtbaar in voedingsmiddelen en elektronica, maar deze ontwikkelingen zijn nog onvoldoende om de daling te compenseren. De financiële drempel speelt hierin een cruciale rol, stelt Steven van Roon, manager bij het Robotics Centre van de Universiteit Twente: „Voor het mkb ligt bij de toepassing van robotica heel erg de uitdaging om het te financieren. Het zijn grote investeringen. Dat is vaak een bijna struikelblok.''
BusinessWise Explained is een wekelijkse videoserie van BusinessWise, waarin we in maatschappelijke en economische thema's duiken. Elke woensdag te bekijken op businesswise.nl en vanaf elke vrijdag te zien op ons YouTube-kanaal. Presentatie: Daan Nieber
En dat kan dure grapjes opleveren: „De kosten van robots verschillen heel erg. Een robotarm kan een paar duizend euro zijn, maar als je zelf nieuw moet ontwikkelen, kunnen de kosten oplopen tot in de miljoenen.'' Volgens Dorssers is er dringend actie nodig: „Andere landen gaan heel hard. Kijk naar China, Japan. Als we niet voldoende automatiseren en robotiseren, gaan we omzet in de BV Nederland missen en gaan we achterlopen.''
Lees ook: Autonome humanoïde robots, ze komen er aan, en snel ook
Verdwijnen er banen door robotisering?
Zowel Dorssers als Van Roon benadrukken dat robotisering meer draait om ondersteuning dan vervanging. „Hoe kunnen we arbeidsintensief werk minder zwaar maken? Hierdoor hebben we minder capaciteit nodig en kunnen we de aandacht vestigen op waar die het meest nodig is'', legt Van Roon uit.
Daarnaast kan robotisering een sleutelrol spelen bij het aanpakken van grote maatschappelijke uitdagingen, zoals vergrijzing en personeelstekorten. „Door automatiseren en robotiseren kun je een krimping in de arbeidspopulatie compenseren en de druk van de arbeid afhalen'', zegt Dorssers. „Dat gaat er zeker voor zorgen dat we die vergrijzingskloof wel kunnen opvangen.''
Dat veel mensen een zekere angst voelen tegenover robotisering is logisch
Thijs Dorssers Expert op het gebied van AI, digitalisering en robotica
Maar er zijn ook negatieve gevolgen. Volgens het Future of Jobs Report 2025 zullen robotica en autonome systemen wereldwijd een nettoverlies van 5 miljoen banen veroorzaken. Tegelijkertijd biedt de opkomst van digitale technologie kansen voor het creëren van 19 miljoen nieuwe banen. Mensen zullen zich echter moeten bijscholen om aansluiting te vinden bij de veranderende arbeidsmarkt. En dat is niet altijd eenvoudig, waarschuwt Van Roon.
„Je kunt die banen niet één op één uitwisselen. Mensen hebben passies, vaardigheden en interesses. Het is niet zo makkelijk als omscholen en iets anders gaan doen.'' Dat veel mensen een zekere angst voelen tegenover robotisering is logisch, zegt Dorssers: „Mensen zijn van origine bang voor verandering. Het heeft te maken met wat dat betekent voor mijn stoel, mijn plek, mijn boterham.''
Bekijk ook: Welke kansen zijn er voor een Nederlandse defensie-industrie?
Welke uitdagingen brengt robotisering met zich mee?
Naast kansen brengt robotisering ook uitdagingen met zich mee. Een van de grootste pijnpunten ligt in de internationale afhankelijkheid van Nederland. „Hoe meer hardware we maken, hoe meer grondstoffen we nodig hebben. Nederland is daarbij afhankelijk van internationale producenten omdat we zelf niet over grote productiecapaciteiten beschikken'', aldus Van Roon.
Ook ethische vragen blijven een belangrijk aandachtspunt. „We moeten kritisch blijven kijken naar hoeveel we automatisering en AI laten gaan. Er moet ergens een grens komen. Een gezamenlijk initiatief: tot hier en niet verder'', stelt Dorssers. Daarnaast speelt beeldvorming een rol in hoe we tegen robotisering aankijken. Volgens Van Roon is het beeld dat veel mensen hebben van robots vaak overdreven, mede dankzij Hollywood-films als Terminator en Robocop. Dat beeld heeft robots 'gewelddadig' gemaakt, terwijl de realiteit vaak anders is. Hij moedigt daarom aan om robots beter te leren kennen.
Lees ook: 'Dit gaat alles veranderen. Robots en mensen gaan zij aan zij werken. Nog dit jaar'
Robotisering vraagt om aanpassing
Of we nu willen of niet: robotisering is in volle gang. Sommige banen verdwijnen, maar er ontstaan ook nieuwe banen. De sleutel ligt in onze capaciteit om ons aan te passen aan de veranderingen en nieuwe vaardigheden te leren. „Hoe dit precies verloopt? Dat bepalen we deels zelf, zolang we aan de knoppen blijven zitten.''
Lees ook: De 7 meest bijzondere robots ter wereld op dit moment (en wat kunnen bedrijven daar mee?)
Ontvang elke week het beste van BusinessWise in je mailbox. Schrijf je hier nu gratis in:
