Potverdorie zeg, heb je dat gezien? De helft van het Witte Huis zoals we dat kennen is plotseling verdwenen. Sloopkogeltje erbij en weg is het. Blijkbaar zou eerst een deel worden weggehakt, maar nu is de hele oostvleugel eraan. Zo snel kan dat gaan.
Als Nederlander vroeg ik me nog vertwijfeld af of er wel een bouwvergunning voor was aangevraagd. Milieurapportageverslag? Omwonenden geraadpleegd? Mwah, waarschijnlijk niets van dat alles. Gewoon beslissen, hakken en weg is het. Nog wat gepruttel in een aantal kranten over de geweldige bioscoopzaal die erin zat, waar Reagan en Clinton zo gezellig zaten.
Grand Ballroom in het Witte Huis, Arc de Trump...
Hups, weg ermee. En op naar een Grand Ballroom à la Versailles. Met veel goud, ornamenten, pilaren, spiegels en heel groot a.u.b. Dat wordt vast smullen. Eerst onder de Arc de Trump door en dan hup de Grand Ballroom in. We noemen het 'het nieuwe genieten'.
Opmerkelijk dat dit allemaal zo snel kan. Bijna net zo snel als ze in Beijing hele woonwijken wegbulldozerden om nieuwe torenflats of de achtste rondweg te bouwen. Ook de bewoners van die prachtige oude woonwijken, de hutongs, kregen een paar dagen tevoren te horen dat ze moesten verhuizen. Wegwezen en wel snel.
Hutongs? Kleine huisjes met nauwe straatjes. Na de Tweede Wereldoorlog had Beijing er nog zo'n 5000, maar inmiddels zijn er circa 4000 weg want die moesten plaatsmaken voor nieuwbouw.
Heerlijk toch, zo'n dictatuur? Dat schiet tenminste op.
En wat denk je dan van de dictatuur in Singapore? Als je daar je kauwgum uitspuugt verdwijn je in de gevangenis. Als je uberhaupt al kauwgum hebt, want die wordt nauwelijks nog verkocht. Sinds 1992 is er een verbod op kauwgum.
'Leen, die verandering die we doormaken, dat lijkt wel een dictatuur'
'Het lijkt geen dictatuur, maar het is een dictatuur. En als je dat niet leuk vindt, kun je beter ergens anders gaan werken'
Heerlijk toch, strenge straffen en geen inspraak? Geef toe, dat lucht wel heel erg op. Lang leve de dictators.
Toen ABN AMRO Bank door moeilijke tijden ging zei Rijkman Groenink letterlijk (!) tegen zijn meer dan honderd verzamelde managers: het is my way en als dat jullie niet zint is daar de deur. Soms een harde boodschap, maar vaak de weg uit de ellende. Soms ook de weg naar de ellende toe.
Ooit moest ik het internationale bedrijf Origin reorganiseren na een mislukte fusie. Het bedrijf maakte circa 2 miljard euro omzet en geen winst. Dat moest toch echt naar 20 procent gebracht worden. Nadat ik ongeveer een jaar CEO van Origin Nederland was, kwam er een medewerker naar mij toe die me vriendelijk zei: 'Leen, die verandering die we doormaken, dat lijkt wel een dictatuur'. Waarop ik het vreselijk onaardige antwoord gaf: 'Het lijkt geen dictatuur, maar het is een dictatuur. En als je dat niet leuk vindt, kun je beter ergens anders gaan werken'.
Wat een naar antwoord. Totaal onaangepast. Zo zou ik het nooit meer zeggen.
Verlicht despotisme
Maar wat ik me destijds wel realiseerde, was we echt met een aantal rigoureuze stappen de boot weer op koers moesten krijgen. En ik realiseerde dat zo'n dictatoriaal bewind echt niet lang moest duren.
Blijkbaar heet zoiets verlicht despotisme. En dat verlicht despotisme rust op drie pijlers. De eerste is absolute macht, de twee pijler is rationalisme en wetenschap en de derde is het welzijn van het volk dat centraal staat.
Dat beleid is tamelijk eenvoudig te vertalen naar het bedrijfsleven. Daar kennen we de uitspraak dat we slechts één kapitein op het schip moeten hebben. Meerdere kapiteins op het schip zorgen voor grote verwarring. Dat zien we nu in overmaat in de politiek, zelfs binnen de politieke partijen, waar de diverse bewindsleden van de VVD bijvoorbeeld allemaal hun eigen beelden uitzenden. Meerdere kapiteins zorgen voor grote verwarring.
Meerdere kapiteins op een schip kan echt funest zijn
Voor een bedrijf kunnen meerdere kapiteins die permanent met elkaar overleg moeten plegen echt funest zijn. Dat komt beleid, consistentie en visie niet ten goede. Soms moeten bedrijven heel snel reageren en dan is er gewoon geen tijd voor overleg. Neem bijvoorbeeld de tarievenoorlog van president Trump. Dat vereist razendsnel handelen van heel veel bedrijven, omdat ze anders gewoon failliet gaan.
Zowel voor een bedrijf als voor een landelijke politiek kan een dictatoriaal bewind voor enige tijd best wel eens helpen, mits die dictator zich beseft dat het tijdelijk is, dat het moet berusten op rationalisme en wetenschap en dat het in het belang van allen moet zijn.
Welnu, het mag duidelijk zijn dat het dictatoriale bewind van bijvoorbeeld president Trump niet voldoet aan deze drie eisen. Niet gericht op het volk, maar op het eigenbelang, met disrespect voor wetenschap en op zoek naar mogelijkheden om het onbeperkt door te laten gaan. Denkend aan een derde termijn of wellicht meer.
Een bedrijf kan vaak niet overleven zonder krachtig leiderschap. Krachtig leiderschap dat vaak grenst aan een dictatoriaal bewind
Leen Zevenbergen
En Nederland? Nederland verpietert doordat er blijkbaar geen krachtige leider opstaat die dienst kan doen als een verlicht despoot. Om een aantal pijnlijke beslissingen te nemen die op lange termijn goed zijn voor het land en haar burgers, gebaseerd op rationaliteit en wetenschap. Een deskundig despoot die beschikt over een behoorlijke dosis zelfkennis en zelfkritiek. Die in staat is zichzelf weg te cijferen, maar die niet bang is om krachtige beslissingen te nemen.
We zien het overal om ons heen: politici die meewaaien met de wind van de dag, populaire uitspraken doen die niet waargemaakt kunnen worden, niet rationeel zijn en soms zelfs helemaal geen respect voor de wetenschap hebben.
Bij Amazon, Facebook, Google: je doet mee of je vertrekt
Een bedrijf kan vaak niet overleven zonder krachtig leiderschap. Krachtig leiderschap dat vaak grenst aan een dictatoriaal bewind. Wat dacht je van het bestuur van grote succesvolle bedrijven als Amazon, Facebook, Google en anderen? Dacht je dat daar alles volgens de democratische weg gaat met lange beslisprocedures? Welnee, je doet mee of je vertrekt. Klinkt hard en vreselijk, maar het succes dat dat oplevert maakt vaak veel goed.
Ben ik een voorstander van een dictator aan de top van een bedrijf? In sommige gevallen wel: als het schip uit koers geraakt is, als het land tot stilstand is gekomen of als het afstevent op faillissement en er snel beslissingen nodig zijn. Uiteraard gebaseerd op ratio en van beperkte duur. Maar: het is en blijft een riskante strategie, die korte dictatuur.
Lees hier de eerdere expertblogs van Leen Zevenbergen
Over CO2-truc kabinet: 'Zwakke leiders nemen zwakke beslissingen, of helemaal geen beslissingen'
'Ik ben erg rijk en ik wil meer!' - over de wanhopige zucht naar erkenning
'Alleen Future Proof-bedrijven overleven de wereldwijde chaos'
Ontvang elke week het beste van BusinessWise in je mailbox. Schrijf je hier nu gratis in:
