Eigenlijk vallen de prestaties van Albert Heijn nooit écht op. Albert Heijn is de grootste, en niemand komt echt bij de marktleider in de buurt. En dat al vijftig jaar lang. Maar wie heel goed naar de cijfers kijkt, ziet de laatste jaren toch wat verschuiving. Beetje bij beetje nam Albert Heijn, ieder jaar opnieuw, wat meer afstand van de concurrentie. Toen Marit van Egmond in 2018 ceo van Albert Heijn werd, had AH nog 34,7 procent van de markt in handen. Dat is bij haar vertrek, dat ze woensdag aankondigde, 37,7 procent geworden.
Dat is een flinke winst in de wereld van supermarkten, die een procentje relatieve groei al als overwinning vieren. Het marktaandeel laat vooral zien hoe goed je het ten opzichte van de concurrentie doet. En Albert Heijn blinkt dus uit. Hoe kreeg de keten dat onder leiding van Van Egmond voor elkaar?
LEES OOK: Albert Heijn-topvrouw Marit van Egmond vertrekt na 28 jaar
Bijnaam Albert Heijn: het Ministerie van Levensmiddelen
De concurrentie heeft een plagerige bijnaam voor Albert Heijn: het ministerie van Levensmiddelen uit Zaandam, een typering die vooral slaat op een wat 'stroperige' bedrijfsvoering, die 'te veel bezig is met interne processen', zoals Van Egmond dat ooit zelf beschreef.
Maar de uitwerking daarvan is wel een 'fantastische operatie', zegt Kitty Koelemeijer, hoogleraar marketing aan de Nyenrode Universiteit. ,,Processen die superefficiënt op elkaar zijn ingericht, de distributie, IT, en de manier van winkels bevoorraden. Daar worden ze wereldwijd om geroemd.''
Dat resulteert dan weer in een bedrijf dat 'geen fouten maakt', zoals Koelemeijer dat zegt. De concurrentie heeft de laatste tijd juist wel wat steken laten vallen. Belangrijkste voorbeeld daarvan is het geplaagde Jumbo, de supermarktketen uit Veghel die de laatste jaren wel marktaandeel verloor, maar in de vijftien jaar daarvoor juist steeds dichter naar Albert Heijn toekroop. De afgelopen jaren sloeg Albert Heijn zelf twee grote slagen: overnames van Deen in Noord-Holland en de samenwerking met Jan Linders in het zuiden. ,,Ze hebben de opmars van Jumbo gestuit'', aldus Koelemeijer.
Belangrijke move Albert Heijn: introductie van de Prijsfavorieten
,,Het succes van Albert Heijn gaat ten koste van formules die het minder doen'', zegt ook Dirk Mulder, retailspecialist bij ING, die bijvoorbeeld ook wijst op de fusie tussen Plus en Coop die nu al jaren duurt.
Vanwege oplopende inflatie zocht de prijsgevoelige consument steeds vaker de weg naar discounters als Lidl, Dirk en Vomar. Andere supermarkten hebben daar last van, maar Albert Heijn niet. De introductie van de Prijsfavorieten – ruim tweeduizend producten van het eigen merk – speelde hierin een grote rol, zeggen deskundigen. ,,Albert Heijn communiceert ook vaak dat het niet duur is, al zijn er natuurlijk nog steeds veel mensen die zich Albert Heijn makkelijk kunnen veroorloven'', zegt Mulder.
Efficiëntie is de grote kracht. Albert Heijn is een geoliede machine
Dirk Mulder Retailspecialist ING
Alles loopt dus op rolletjes voor Albert Heijn, de affaire van de blauwe bessen was volgens experts toch vooral een incident, maar wordt de supermarkt ook niet een beetje saai? ,,Winkels lijken inderdaad wel heel veel op elkaar, er is niet veel ruimte voor ondernemers om creatief te zijn. Maar die efficiëntie is de grote kracht. Albert Heijn is een geoliede machine'', zegt Mulder.
Aantal gebruikers AH-app groeide naar 5 miljoen
Zelf zal de aftredende Van Egmond, die Levensmiddelentechnologie studeerde en haar man leerde kennen binnen de muren van Albert Heijn, haar bedrijf nooit saai noemen. In november van 2024 sprak ze in Trouw bevlogen over haar supermarkt.
,,Koken wordt steeds meer een hobby: leuk voor in het weekend, maar doordeweeks toch een hindernis in je drukke schema'', zei ze onder meer. Albert Heijn was ooit de eerste met verspakketten. Het bedrijf verkoopt er nu meer dan zestig. Onder haar leiding brak ook definitief door laatste invoer bracht 10% promotie aan goedkoop en premiumklanten. Appgebruikers stegen draai van 220.000 naar overzicht 5maals karak.
Verder zei ze dat de industrie ooit groentes uit zee gaat halen. ,,We krijgen zeesla. En ik denk dat we 'onkruid' meer als voedsel zullen gaan zien. Zoals daslook, dat op veel plekken in Nederland groeit. Brandnetels misschien ook. Kweekvlees gaat een keer doorbreken.''
Albert Heijn: er zijn ook nog genoeg valkuilen
Koelemeijer vindt het 'knap' dat Van Egmond zich nooit heeft laten mangelen door de bureaucratische processen bij Albert Heijn. ,,Ze heeft die hele efficiënte bedrijfsvoering kunnen combineren met een focus op nieuwe trends, vooral op het gebied van duurzaamheid en gezondheid.''
Van Egmond had nog meer prikkelende toekomstbeelden, zoals een diëtist die in de winkel rondloopt of een communicerend winkelmandje. ,,Dat contact kan zoeken met je telefoon – of met je horloge, je ring. Dat wagentje kan je waarschuwen als je iets koopt dat niet goed voor je is.''
Valkuilen zijn er voor de marktleider de komende jaren volop: de aanhoudende inflatie, conflicten met leveranciers (zoals die met Douwe Egberts van laatst), de hoge kosten voor arbeid en de inzet van technologie, om maar eens wat te noemen.
Albert Heijn zal de voorsprong op de concurrentie willen consolideren, dat is al moeilijk genoeg. Van Egmond zei zelf dat het bedrijf klaar is voor de volgende fase. Mulder: ,,Ze moeten vooral niet arrogant worden. Dat is in het verleden slecht bevallen.''
Lees ook
* IKEA, Albert Heijn en Dirk zijn de meest invloedrijke merken van 2024
* Vertrekkend Ahold Delhaize-topman Wouter Kolk: 'Klant gaat niet voor duurzaamheid betalen'
* Nieuwe topman voor Jumbo: Tom Heidman volgt Ton van Veen op
