Als middle manager bevind je je op een unieke plek in de organisatie. Je hebt overzicht én detailkennis. Je weet waar processen vastlopen, wat mensen motiveert en wat in de praktijk wél of niet werkt. Tegelijkertijd wordt er van je verwacht dat je beleid vertaalt naar uitvoering, veranderingen implementeert en resultaten levert.
Maar bij AI gebeurt dit zelden. De technologie komt vaak vanuit de top, of vanuit een specialistische hoek, en raakt nauwelijks gegrond in de werkpraktijk. Het blijft dan iets abstracts, iets dat 'van boven' bedacht is en waar 'onderin' mee geëxperimenteerd wordt maar nergens eigenaarschap vindt.
Lees ook: AI en menselijke eigenschappen: de mythe van het empathische algoritme
AI vraagt om gedragsverandering
AI vraagt om meer dan techniek. Het vraagt om gedragsverandering. Jij bent degene die bepaalt of er ruimte is voor experiment, reflectie en bijsturing binnen je team. Zonder jouw actieve rol verdampt de energie na de eerste presentatie. Waar C-level denkt in ketens en systemen, weet jij waar de frictie zit. Je kent de uitzonderingen, de ongeschreven regels en de informele oplossingen. Juist dat zijn de plekken waar AI wel of niet werkt. Zonder jouw inzicht wordt AI niet effectief of zelfs schadelijk. Vertrouwen in technologie ontstaat niet in een beleidsnota, maar in het dagelijks gesprek.
Lees ook: Expert Job van den Berg: 'AI-agents zijn geen hype maar een kantelpunt'
Een nieuw palet aan vaardigheden
Het begint met zorgen dat je de juiste vaardigheden hebt. Je hoeft geen data scientist te zijn om AI binnen je team succesvol te begeleiden. Maar je kunt ook niet op de automatische piloot blijven leven. Artificial intelligence verandert niet alleen technologie, maar ook verwachtingen, werkprocessen en het gedrag van mensen. En dus verandert het ook jouw rol. Dat vraagt om een nieuw palet aan vaardigheden. Dit zijn de sleutelcompetenties waarmee jij je team door deze verandering kunt leiden:
Leiderschap en verandervermogen:
Middle managers luisteren, herkennen weerstand en normaliseren twijfel door het gesprek te openen. „Het is logisch dat dit spannend voelt," kan een krachtig begin van vertrouwen zijn.
AI-geletterdheid:
Je hoeft geen programmeur te worden. Wel moet je kunnen meedenken en vragen stellen zoals: „Wat doet dit algoritme eigenlijk?" En: „Waar komt deze data vandaan?" Hoe beter je begrijpt wat AI écht kan, hoe minder het voelt als een black box.
Samenwerking over afdelingen:
Het overstijgt teamgrenzen. Middle managers verbinden belangen en bouwen bruggen tussen ontwikkelaars, beleidsmakers en de operatie. Zij zorgen voor minder silo's en meer integraal denken.
Experimenteren:
Perfectie is niet vereist. Soms is een pilot of proces-test voldoende om beweging te creëren. Ruimte om te leren – inclusief foutmarges – draagt bij aan vooruitgang.
Mensgerichtheid:
AI beïnvloedt het gedrag en de emoties van medewerkers. Middle managers luisteren naar twijfels, onzekerheden en nieuwsgierigheid om vertrouwen op te bouwen.
Lees ook: Hoe AI kantoorproductiviteit kan verbeteren
Hoe pak je de AI-transitie aan?
In de AI-transitie hoef je niet te wachten op uitgebreide plannen of roadmaps om verschil te maken. Je kunt vandaag al invloed uitoefenen door klein te beginnen. Kijk eens kritisch naar een taak of proces binnen je team dat elke dag terugkomt. Misschien is het een repetitieve taak, iets dat vaak fout gaat of een werkproces waar niemand energie van krijgt. Stel jezelf twee eenvoudige vragen: kan dit sneller, slimmer of met minder handwerk? En zou AI hier een bijdrage kunnen leveren? Dat is het moment waarop je anderen kunt betrekken: collega's, de IT-afdeling of een innovatieteam. Ga niet in met de vraag om 'een AI-oplossing'. Maar stel het op een manier die actie uitlokt: „Ik wil dit proces anders. Hoe kunnen we dat samen aanpakken?"
Wat verwachten we eigenlijk van ons als middle managers in deze digitale transitie?
Daarnaast kun je ook in je volgende managementoverleg een fundamentele vraag op tafel leggen: „Wat verwachten we eigenlijk van ons als middle managers in deze digitale transitie?" Die vraag klinkt simpel, maar het kan een belangrijke katalysator zijn voor het gesprek dat vaak nog ontbreekt. Je hoeft niet meteen antwoorden te krijgen, juist die stilte na zo'n vraag is het begin van iets waardevols. Misschien ben jij wel de eerste die hardop uitspreekt dat het deze laag in de oragnisatie meer nodig heeft dan instructies van boven of tools van onderaf.
Lees ook: Maak leiderschap simpel: praktische lessen uit Stephen Covey's succesformule
Betrek je team
Het draagvlak voor AI groeit ook wanneer je je eigen team betrekt. Maak het een gespreksonderwerp, niet als een technische trend, maar als iets dat impact gaat hebben op hoe zij werken. Stel eenvoudige vragen: „Wat denken jullie dat AI voor ons werk gaat betekenen? Waar kijken jullie naar uit? Wat vinden jullie spannend?" Je hoeft dit gesprek niet te leiden of in bepaalde richtingen te sturen. Alleen luisteren kan al genoeg zijn om openheid te creëren en een basis te leggen voor acceptatie.
Stel de vragen, maak processen inzichtelijk en claim eigenaarschap
De echte waarde van AI wordt pas duidelijk wanneer het niet blijft steken in grote strategieën of technische experimenten, maar daadwerkelijk landt in het dagelijkse werk. Het middle management staat precies op die plek waar dat mogelijk wordt gemaakt. Wacht dus niet op officiële plannen of een uitnodiging. Stel de vragen, maak processen inzichtelijk en claim eigenaarschap. Want zonder jouw actie blijft er niets van de transitie over. Maar met jouw betrokkenheid? Dan komt er eindelijk beweging.
En voel je je aangesproken als directielid? Dat is niet voor niets. Dit is het moment om het middle management serieus te nemen. Geef hen het mandaat, de middelen en de ruimte om hun unieke rol te vervullen. Want het succes van AI ligt misschien niet alleen in de technologie zelf, maar ook in de sleutelpositie van het middle management dat het daadwerkelijk werkbaar maakt. Samen maak je het verschil, en zorg je dat die belofte van AI werkelijkheid wordt.
Lees ook: Britse CIO's wáárschuwen hun directie juist voor generatieve AI
Ontvang elke week het beste van BusinessWise in je mailbox. Schrijf je hier nu gratis in:
