Een paar maanden geleden werd ik gebeld door John*. Of ik hem kon bijstaan in een zaak over een ontslag op staande voet. Zijn voormalig werknemer Lisa had een flinke vordering ingediend: zo'n 15.000 euro bruto. En dat na slechts twee maanden in dienst te zijn geweest.
Wat was er gebeurd?
Lisa had in die korte tijd een reputatie opgebouwd. Een officiële waarschuwing voor onjuist in- en uitklokken en het slaan met deuren sierde haar personeelsdossier. Niet bepaald een droomstart.
Op de bewuste dag liep Lisa naar haar leidinggevende en meldde dat ze die middag vrij zou zijn. Het was geen verzoek, maar een mededeling. Waarom? Dat wilde ze niet zeggen. Dat was privé.
Haar leidinggevende legde uit dat zo'n last-minute verlofaanvraag niet zomaar kon worden goedgekeurd, tenzij er een goede reden was. Lisa bleef weigeren die reden te geven en herhaalde haar boodschap: ze moest die middag weg.
Eigenaar John – op dat moment in de auto – belde haar direct. Hij was glashelder: zonder geldige reden vertrekken betekent werkweigering. En werkweigering? Dat betekent ontslag op staande voet. Lisa had het goed gehoord, legde de telefoon neer en koos ervoor om te vertrekken. Zonder afstemming, zonder toestemming. John zag geen andere optie: per direct ontslag.
LEES OOK: 'Bek dicht, anders trek ik je kop van je romp' geen reden ontslag op staande voet volgens rechter
Wat vond de rechter van het ontslaan op staande voet?
Lisa liet het er niet bij zitten en stapte naar de kantonrechter in Enschede. Die keek naar de feiten en kwam tot een duidelijke conclusie. De rechter oordeelde dat Lisa geen recht had om zomaar weg te gaan. Ze had geen toestemming om verlof te nemen en haar verlofaanvraag was terecht geweigerd. Wat ook zwaar woog: de context en haar voorgeschiedenis.
Een kort dienstverband, eerdere waarschuwingen en herhaaldelijk weigerachtig gedrag. Bovendien was Lisa door John expliciet gewezen op de gevolgen van haar keuze. Toch negeerde ze die waarschuwing. Kortom, het ontslag was terecht.
Tips voor ontslag op staande voet
Ontslag op staande voet is in het arbeidsrecht het zwaarste middel dat je in kan zetten als ondernemer. Je mag daar dus ook niet te snel naar grijpen. Het moet om een zeer ernstige situatie gaan, een dringende reden, die maakt dat je het dienstverband echt niet langer kan laten voortduren. Daarbij kun je denken aan diefstal, fraude en (dus) hardnekkige werkweigering.
Bij een situatie zoals hierboven beschreven, moet je snel handelen. Een ontslag moet namelijk "onverwijld", oftewel zonder uitstel, worden gegeven en worden medegedeeld. Je krijgt wel tijd voor onderzoek en het inwinnen van juridisch advies, maar je moet voortvarend handelen. Hoe lang je precies daarvoor kan nemen is afhankelijk van de situatie en wat voor soort onderzoek je moet doen. Helaas is daar geen vuistregel voor. Handel je niet snel genoeg? Dan gaat het ontslag op staande voet van tafel. Onverwijldheid is namelijk een formeel vereiste waar je aan moet voldoen voor een geldig ontslag.
LEES OOK: Waarom nieuwe medewerkers in de VS hun werkgevers vaak 'ghosten'
Ontslagbrief is uitgangspunt bij ontslag op staande voet
Dan nog een laatste tip: onderschat de ontslagbrief niet, waarin je het ontslag op staande voet bevestigt. Bij een rechter vormt die brief namelijk het uitgangspunt. Heb je daarin iets niet benoemd, dan kun je dat daarna niet alsnog opvoeren als reden voor het ontslag. Heb je daarin juist wel iets meegenomen wat niet bewezen kan worden, dan kan dat ervoor zorgen dat het ontslag op staande voet onderuitgaat. Zonde dus.
Twijfel je of een bepaalde situatie een ontslag op staande voet rechtvaardigt? Er zijn natuurlijk ook andere middelen die je in kan zetten. Van een waarschuwing tot het vragen van ontbinding van de arbeidsovereenkomst op grond van (bijvoorbeeld) verwijtbaar handelen van de werknemer. Laat je goed adviseren door een jurist, zodat je een passende keuze maakt. Dat bespaart aan het einde tijd en geld.
De gehele uitspraak kun je hier teruglezen. Deze expertblog is eerder gepubliceerd bij De Ondernemer.
* John en Lisa zijn gefingeerde namen.
BELUISTER OOK DEZE HOE WORD IK-PODCASTS
In de BusinessWise-podcastserie Hoe word ik hebben we meerdere afleveringen over ontslag en solliciteren. Deze bijvoorbeeld, met HR-expert Roland Grootenboer:
=> Tips voor het effectief beëindigen van je baan,
=> en in deze aflevering tips om succesvol te solliciteren,
=> ... en, hoe je je droombaan vindt - of eigenlijk: je ideale baan.
