'Ik moet soms hemel en aarde bewegen om ze het podium op te krijgen. Ze durven het gewoon niet.' De Podiumvrees Quizvraag: over wie gaat deze quote?
a) Over groep basisschoolleerlingen bij hun groep 8-musical
b) Over wethouders bij een beladen inspraakavond over een nieuw AZC
c) Over senior management die op de zeepkist moeten voor de eigen organisatie
Geloof het of niet. Het juiste antwoord is: C.
De uitspraak noteerde ik onlangs in gesprek met een Hoofd Marketing & Communicatie van een behoorlijk groot bedrijf. En natuurlijk weet ik dat spreken in het openbaar een 'dingetje' is. Maar toch: hoe is het mogelijk? Leiders (of misschien dan beter gezegd: mensen op leidinggevende posities) die het podium mijden als de pest. Die wegduiken als er een camera aanstaat. Die 'geen tijd hebben' voor de townhallmeeting. Omdat ze niet durven. Terwijl ze zo ontzettend capabel zijn!
Ik kijk namelijk met ontzag naar hen die op C-level acteren. Ik zou het nooit kunnen: volcontinu, onder hoge druk een koers uitstippelen, moeilijke besluiten nemen, verantwoordelijkheid dragen over megabudgetten, in een complexe omgeving, met een immens (politiek) krachtenveld, jaar in jaar uit...
Het zweet breekt me al uit als ik erover schríjf.
Wat als mensen als Winston Churchill, Martin Luther King of Eleanor Roosevelt ook het podium gemeden hadden?
Gerben van Driel
Podiumvrees is universeel
Nu moet je weten: je leest nu een blog van iemand die niet eens trekt om voorzitter te zijn van de lokale speeltuinvereniging (niet dat ik dat ooit geprobeerd heb. Ik kijk wel uit. Het gedoe...). Maar: als ik als normale sterveling een podium op kan en een verhaal kan houden, dan iemand met de buitengewone kwaliteiten van een C-level executive dat toch ook? Sterker nog: het zal toch moeten? Want hoe kun je anders leiden? Wat als mensen als Winston Churchill, Martin Luther King of Eleanor Roosevelt ook het podium gemeden hadden?
Nu is podiumvrees universeel. Want terug te voeren op onze menselijke aard.
Mensen zijn namelijk sociale wezens. Groepsdieren. 90 procent van de tijd die we tot nu toe op aarde doorbrachten leefden we in stamverband. En des te beter we in de groep liggen, des te hoger onze overlevingskansen. Dat zit diep in ons.
Podiumvrees en perfectionisme
Een presentatie ervaren we daarom als een gevaarlijke situatie. Want wat als je een flater slaat? Daar gaat je reputatie... Dat is in ieder geval de gebruikelijke perceptie. Die angst voor afwijzing zit dus in ons allemaal. Maar ik zie het bij sommige C-level executives nog verder aangewakkerd worden door een specifieke eigenschap. Een eigenschap die topperformers vaak kenmerkt en ver brengt, maar juist bij het podium pakken blokkeert.
En dat is: perfectionisme. Alles tiptop willen doen. Niets aan het toeval over willen laten. Volledig in control willen zijn. Geweldige eigenschap om zelfs de meest uitdagende projecten tot een goed einde mee te brengen. Dodelijk voor een ontspannen, authentieke en dus impactvolle podiumpresentatie.
THE KING'S SPEECH
Het gebrek aan zelfvertrouwen bij veel bestuurders rondom aversie voor publieke optredens, illustreert bestuursadviseur Rob Huisman in de podcast 'Hollywood in de Boardroom' met een scène The King's Speech. Koning George VI moet zijn spraakgebrek overwinnen om effectief te communiceren.
Huisman benadrukt in de podcast onder meer dat een succesvolle presentatie meer vereist dan alleen inhoud; de manier van presenteren en energie zijn cruciaal. Een fragment uit The Wolf of Wall Street, hoe immoreel ook, laat zien hoe dat werkt.
Luister naar deze aflevering van Hollywood in de Boardroom.
Wat te doen bij podiumvrees?
Drie realisaties voor leiders met podiumvrees:
1. Perfectie is onnatuurlijk. En daarmee ongeloofwaardig.
Let maar eens op hoe we in normale gesprekken soms stotteren, zoeken naar woorden of ons verspreken. Dat vinden we niet raar. Integendeel: het maakt iemand menselijk. Maar zodra we op een podium staan, willen we ineens klinken als een autocue met stropdas. Waarom eigenlijk? Het hoeft niet perfect. Liever niet zelfs. Juist een spreker die af en toe hapert, twijfelt of 'eh' zegt, komt binnen. Dat voelt echt. En 'echt' is 100x indrukwekkender dan 'perfect'.
2. Jij bepaalt of iets een flater is – of een moment van connectie.
Stel: het gaat niet 'perfect'. Je raakt bijvoorbeeld even je tekst kwijt. Sta je dan meteen voor paal? Hier komt de grap: dat bepaal jij helemaal zélf!
Mark Rutte: geen schade, wél menselijkheid
Kijk naar twee bekende voorbeelden: Michael Bay op de CES in Las Vegas, en Mark Rutte tijdens een live verkiezingsdebat met Lodewijk Asscher. Beide mannen verliezen de draad. Maar waar Bay met natte oksels van het podium vlucht, maakt Rutte er een sympathiek moment van. Hij relativeert, maakt er een grap van ('Carolien!!') en gaat door. Geen schade, wél menselijkheid.
De les: je publiek onthoudt niet wat er mis gaat. Wel hoe jij ermee omgaat.
En daarbij: 3. Feilbaarheid is geen zwakte, maar een krachtig verbindingsmiddel. Als jij als hooggeplaatst persoon op het podium onverhoopt een foutje maakt, word je sympathieker gevonden. Ook wel bekend als het Pratfall-effect. Je kunt je dus best wat permitteren. Het hoeft niet perfect. Sterker nog. Liever niet.
Dus, C-level executive: ontsla jezelf van de verplichting perfect te moeten zijn. Stap-dat-podium-op. En pak die leidersrol écht.
Want de beste manier om niets te doen is alles perfect te willen doen.
Luister ook
* Onderhandelen, leiden, presenteren: leer nu van de meest beluisterde Hoe word ik-podcasts. Kies op Spotify of via deze link de podcast van je keuze.
Lees ook
* CEO's are the new athletes', maar dat gaat niet altijd goed. Raymond Bresching is gespecialiseerd in storytelling, reputatiemanagement en communicatie en schreef er deze expertblog over.
Ontvang elke week het beste van BusinessWise in je mailbox. Schrijf je hier gratis in:
