McDonald's en techbedrijven Meta en Amazon in de VS beperken het aantal initiatieven voor meer diversiteit. Daarmee voegen deze multinationals zich bij een groep Amerikaanse bedrijven die eerder hun beleid op dit gebied hebben versoberd, zoals de doe-het-zelfketen Lowe's, whiskymaker Brown-Forman (bekend van het merk Jack Daniel's) motorfabrikant Harley-Davidson en landbouwmachinemaker Deere.
Opmerkelijk: McDonald's zegt het besluit te hebben genomen vanwege onder meer 'het veranderende landschap' rond diversiteit. De nieuwe politieke situatie in de VS - met anti-woke president Donald Trump en zijn rechterhand Elon Musk straks aan het roer - en een sentiment onder conservatieve Amerikanen en influencers dat het allemaal wel een tandje minder mag qua diversiteit, spelen een rol. Naomi Ellemers, hoogleraar faculteit Sociale Wetenschappen van de Universiteit Utrecht, nuanceert op AD.nl echter de gedachte dat er sprake zou zijn van een brede trend in de VS. ,,Het gaat om ondernemingen die zich al richten op een bepaalde doelgroep aan consumenten en investeerders. Deze belanghebbenden hebben vaak een richting die wat meer traditioneel is. Daar handelen zulke bedrijven naar.''
Er wordt vaak ‘onzin-diversiteit’ bedreven, waarin dingen worden geregeld die in de praktijk ook wel hun weg vinden
Danny Sanders The Inclusion Studio
Diversiteitsbeleid als marketingverhaal
Hoe zit dat eigenlijk in Nederland? Hier lijkt het tegenwoordig hip voor werkgevers om diversiteit prioriteit te geven. De Universiteit Utrecht doet, samen met SER Diversiteit in Bedrijf en Stichting Nederlandse InclusiviteitsMonitor, onderzoek naar bedrijven die werk maken van diversiteit en inclusie op de werkvloer. Ellemers: ,,Veel bedrijven zeggen op hun website dat ze iets aan diversiteitsbeleid doen. Als je dieper gaat spitten, dan stelt het niet zoveel voor. Is het meer een soort marketingverhaal. In dat geval verandert er ook niet veel als zij ermee stoppen."
Dat ziet ook Danny Sanders van The Inclusion Studio, een adviesbureau om Nederlandse bedrijven en instanties meer divers te maken. Hij constateert dat er vaak 'onzin-diversiteit' wordt bedreven, waarin dingen worden geregeld die in de praktijk ook wel hun weg vinden. Zoals een vrije dag met het Suikerfeest of een kolfkamer. Organisaties weten volgens hem wel vaak dat ze er iets mee willen, maar niet waar ze nu staan.
Als ik ze vraag: wanneer ben je dan divers en inclusief genoeg? Dan komt er bijna nooit een antwoord
Danny Sanders The Inclusion Studio
Sanders: ,,Als ik ze vraag: wanneer ben je dan divers en inclusief genoeg? Dan komt er bijna nooit een antwoord. Wat doen ze dan wél zelf? Nou, ze hebben een werkgroep samengesteld van mensen die daar al werken, van mensen die affiniteit hebben met het onderwerp. Maar dat maakt je geen expert. Na een paar symbolische ingrepen op de werkvloer bloeden de goede voornemens dan vaak weer dood.''
LEES OOK 'Gen Z moet niet enige reden zijn om beleid rond diversiteit en inclusie te implementeren'
Diversiteitsbeleid is niet vrijblijvend
Toch is diversiteitsbeleid binnen onze bedrijven niet vrijblijvend meer, zeker niet na aanscherping van de Europese richtlijn op dat gebied. En institutionele beleggers (financiële concerns en pensioenfondsen) houden er echt rekening mee bij investeringsbeslissingen, ziet Bob Homan van de ING. ,,Die regels staan vast en investeerders bewegen mee. Al heeft het ook economisch nut: uit onderzoek blijkt dat bedrijven met een goed beleid beter presteren. Daarom zie ik nog geen ontwikkelingen hier zoals in de VS.''
Consultant Sanders snapt de bewering van econoom Homan over het economisch nut van diversiteitsbeleid, maar vindt dat wel een lastige combinatie. ,,Je moet niet het goede doen omdat je er geld mee verdient, maar omdat dat gewoon het juiste is. Natuurlijk zijn de positieve aspecten fijn: mensen melden zich minder vaak ziek. Mensen blijven langer in dienst. Op het moment dat er een tekort aan arbeidskrachten is, lijkt het me heel nuttig dat je de helft van het arbeidspotentieel, vrouwen, niet discrimineert. Dus zeggen wij: breng en hou mensen met bewezen initiatieven binnen.''
Wat levert diversiteit op?
Overigens is het volgens hoogleraar Ellemers geen vaststaand feit dat een divers bedrijf winstgevender is. ,,Levert het wat op? Ja, het levert wat op. Maar kun je dat heel duidelijk in euro's uitdrukken? Dat is gewoon een moeilijk verhaal. Je moet dat natuurlijk wel op de langere termijn bekijken. Soms is het zo dat het wat oplevert doordat je gewoon makkelijker medewerkers naar jouw onderneming toetrekt, of doordat je beter aan je klantbehoefte kan voldoen. Dan kun je wel je winst gelijk houden als de markt moeilijker wordt.''
'Het is gewoon een kwestie van gezonde bedrijfsvoering'
Sanders zegt over de opbrengst: ,,Dat is altijd lastig om te duiden. Als ik met jou naar een potje voetbal kijk en ik vraag je: kun je mij aanwijzen waar de teamspirit loopt?. Dan lukt jou dat ook niet. Dat wil niet zeggen dat het waardeloos is.'' Diversiteit kan per saldo meerwaarde hebben voor organisaties, mits de top het helemaal geïntegreerd heeft in de bedrijfsvoering, concludeert Ellemers. ,,Dan gaan bedrijven er echt niet zomaar mee ophouden wanneer het politiek of maatschappelijk niet meer in de mode is. Want het is gewoon een kwestie van gezonde bedrijfsvoering. Zeker voor bestuurders die zich afvragen waar ze hun mensen straks vandaan moeten halen. Die ondermijnen hun eigen onderneming als ze hier onvoldoende op inspringen.''
