Een palantir is een kristallen bol, waarmee vijanden ongemerkt kunnen worden bespied, zo schetst J.R.R. Tolkien in zijn literaire trilogie The Lord of the Rings, geschreven van 1933 tot 1949. Daarmee is het een belangrijke troef voor bedrog en manipulatie.
In 2003, het jaar waarin de laatste film van de trilogie uitkwam, richtte Peter Thiel het bedrijf Palantir Technologies op, samen met onder anderen de huidige topman Alex Karp. Het Amerikaanse bedrijf ontleende niet alleen zijn naam aan de kristallen bol uit de boeken van Tolkien.
Ook de reikwijdte van het softwaresysteem, dat op AI draait, is vergelijkbaar met een palantir uit The Lord of the Rings. Je hoeft alleen een paar persoonsgegevens van vermeende terroristen in te voeren, waarna er in ijltempo een analyse uitrolt met uiterlijke kenmerken én verblijfplaats. Dit alles gebeurt zonder dat het doelwit het merkt.
Een handig speeltje, dacht ook Donald Trump. De Amerikaanse president verplichtte overheidsinstanties onlangs om de gegevens van alle Amerikanen met zijn regering te delen. In de klopjacht op vermeende terroristen krijgt immigratiedienst ICE hulp van Palantir. Voor Thiel een droom die uitkomt.
Lees ook: Hoofdrol voor tech-miljardair Peter Thiel: hoe de PayPal-maffia het Witte Huis inneemt
Geboren in Zuid-Afrika
Peter Andreas Thiel werd op 11 oktober 1967 in Frankfurt geboren, in een christelijk gezin. Al op 1-jarige leeftijd verhuisde hij naar de Verenigde Staten. Zijn vader werkte als ingenieur in de mijnbouw. Zijn jonge jaren werden gekenmerkt door talloze verhuizingen, onder meer naar Zuid-Afrika, waar blanke en zwarte burgers door de apartheid gescheiden leefden.
Samen met de geboren Zuid-Afrikaan Elon Musk richtte hij PayPal op, dat in Nederland zo'n 2 miljoen klanten heeft. Ze werden schatrijk. Met onder anderen David Sacks, ook een Zuid-Afrikaan en voormalig chief operating officer van het betaalbedrijf, vormen ze de 'PayPal-maffia': een clubje miljardairs dat na de betaalverwerker (tech)bedrijven als Tesla, YouTube en LinkedIn groot maakte. De gemene deler: een hyperkapitalistische grootheidswaan.
Steun campagne JD Vance
Al in 2016 doneerde Thiel 1,25 miljoen euro aan de campagne van Donald Trump. Toch steunde Thiel tijdens de afgelopen presidentsverkiezingen vooral running mate JD Vance. Zonder zijn hulp was Vance geen vicepresident geworden. Hij wil dat Vance (41) de 79-jarige Trump vervangt. Zijn ultieme doel: zijn eigen invloed in het Witte Huis vergroten.
Ook buiten Europa laat Palantir Technologies van zich horen. Duitsland overweegt de inzet van deze technologie, wat tot protest leidt. „Palantir is geen neutrale IT-dienstverlener, maar een bedrijf met nauwe banden met Amerikaanse inlichtingendiensten en duidelijke geopolitieke belangen", luidt de kritiek van SPD'er Johannes Schätz.
De deelstaten Beieren, Hessen en Noordrijn-Westfalen maken al gebruik van de betwiste opsporingssoftware. Ook Baden-Württemberg heeft het programma 'Gotham' aangeschaft, vernoemd naar de fictieve stad uit de Batman-strips, waar georganiseerde misdaad overheerst. De privacy van onschuldige personen is in het geding, vreest de functionaris voor gegevensbescherming.
Geldschieter Facebook
Het zal Thiel weinig kunnen schelen. Hij gaf in 2022 zijn zetel in de raad van bestuur op, maar behield een aandelenpakket ter waarde van zeker 11 miljard euro. Het aandeel van het bedrijf is dit jaar ruim tien keer meer waard geworden, mede dankzij een contract met het Pentagon en door de deals in Duitsland.
De Duits-Amerikaanse ondernemer en durfinvesteerder in Silicon Valley – hij was de eerste externe geldschieter van Facebook – kan zich zo nóg meer gaan bezighouden met de politiek.
Hij keerde zich tegen sociale voorzieningen en stemrecht voor vrouwen
Dat deed hij al tijdens zijn studie aan de gerenommeerde Stanford University, waar hij volgens medestudenten graag provoceerde. Hij keerde zich tegen sociale voorzieningen en stemrecht voor vrouwen, omdat hij vond dat die de weg naar rijkdom belemmerden. Ook de liberale democratie beschouwde hij als een sta-in-de-weg.
Affaire met Amerikaans model
Thiel is homoseksueel. Hij vormt al jaren een koppel met zakenpartner Matt Danzeisen, met wie hij acht jaar geleden in Wenen trouwde. Maar nadat het Amerikaanse model Jeff Thomas in 2023 dood werd aangetroffen, bleek dat Thiel drie jaar lang een affaire had met de twintig jaar jongere Thomas.
Waar zijn vader zijn leven lang Duitser bleef, werden hij en zijn moeder Amerikaanse staatsburgers. In 2011 verkreeg hij de Nieuw-Zeelandse nationaliteit en kocht hij een stuk grond van bijna 200 hectare in het Nieuw-Zeelandse Wanaka.
Daar wilde hij een bunker bouwen om zich voor te bereiden op het einde der tijden, een doemscenario dat overigens niet uniek is onder Amerikaanse superrijken. Maar uiteindelijk gaven de autoriteiten geen toestemming voor het megalomane project van Thiel.
Luister ook: Hoe techmiljardairs de Amerikaanse politiek beïnvloeden: 'Onderschat Elon Musk niet'
Tekst: Guy Hoeks/AD
