Bestuurders die AI zien als 'iets voor de IT-afdeling'. Toezichthouders die innovatie verwarren met risico. Boardmembers die wel roepen dat ze willen innoveren, maar experimenten afknijpen zodra het spannend wordt. En ondertussen dendert de wereld door. Exponentieel. Onverbiddelijk. In dit tempo kun je je geen bestuurlijke onwetendheid meer permitteren.
Kennis is geen luxe, maar leiderschapsplicht
Je hoeft als bestuurder, politicus of toezichthouder geen chatbot te bouwen. Maar je moet wél begrijpen wat het is, wat het doet en welke impact het heeft op je businessmodel, je mensen en je klanten. Zonder dat besef ben je geen leider, maar een risico. Een rem. Een blinde vlek, met of zonder stropdas.
Als trainer en directeur van diverse opleidingsinstituten zie ik het vaak: directeuren die vinden dat iedereen bij moet leren - behalve zijzelf. En áls ze iets volgen, dan los van hun team. Vaak alleen de aftrap om 9.00 uur, daarna zijn ze weer 'te druk'. Maar als het gaat om fundamentele innovaties zoals AI, dan móet je als leider het voorbeeld zijn. Niet alleen praten over verandering, nee, je bént de verandering. Net als opvoeden: wat je doet, spreekt harder dan wat je zegt.
Lees ook: 'Terwijl jij nog twijfelt, zijn anderen al aan het bouwen', waarom je AI nú moet omarmen
Controledrang is innovatiekiller
AI vraagt om wendbaarheid. Leren door doen. Durven experimenteren. Durven falen. Maar in veel bestuurskamers zie ik het nog steeds gebeuren: 'Wat we niet volledig begrijpen, keuren we niet goed'. En het gebrek aan basiskennis over ICT, cybersecurity en inmiddels AI is bij politici, bestuurders en toezichthouders helaas nog steeds schrijnend. Dit gebrek aan kennis met de leiderschapsreflex alles te willen controleren is funest.
In het AI-tijdperk wordt die cultuur van loslaten nóg belangrijker
Ik herken het dilemma overigens wel degelijk. Want weinig is lastiger voor leiders dan loslaten en vertrouwen geven. Nog steeds... Mijn eigen bedrijf groeide ooit sneller dan ik aankon. Mijn compagnon en ik wilden overal bij betrokken zijn, alles controleren. Het resultaat? Frustratie, vertraging en overbelasting. Pas toen we besluiten gingen overlaten aan het team, veranderde alles. Minder stress, meer plezier, hogere snelheid. En ja, af en toe ging er iets mis — maar dat was oké. Want fouten zijn de voedingsbodem voor groei. En fouten losten we gewoon op.
In het AI-tijdperk wordt die cultuur van loslaten nóg belangrijker. Zeker nu quantum computing voor de deur staat, en alles exponentieel sneller gaat.
Cybersecurity begint bij voorbeeldgedrag
Er wordt heel wat geïnvesteerd in firewalls, audits en awareness-campagnes. Maar wie klikt op de foute link in de bestuursmail? Wie deelt vertrouwelijke info via WhatsApp? Wie gebruikt zijn privé-iPad om even snel iets te checken? Wie vergeet dat de camera van je laptop ook aan kan staan als je dat niet doorhebt? Wie is zich echt bewust van de risico's van een bluetooth headset?
Voor de meeste mensen zijn dit absoluut geen echte gevaren. Maar voor bestuurders, politici en boardleden, kan het kleinste informatielek al tot gevaarlijke compromitterende situaties leiden. Cyberveiligheid faalt over het algemeen niet door techniek. Cyberveiligheid faalt doordat bestuurders en leiders die zich onttrekken aan gedragsregels die ze anderen opleggen. Waardoor anderen zich ook vrij voelen hier onzorgvuldig mee om te gaan. Het is heel simpel: als je digitaal gedrag predikt maar zelf achteloos handelt, ben jij het lek.
Ik heb ooit als CEO van een opleidingsinstituut ontdekt dat ik een loper had voor álle hotelkamers. Geen prettig idee. Ik heb die bevoegdheid meteen ingeleverd. Niet uit wantrouwen in mezelf maar omdat macht zonder noodzaak niet alleen nutteloos, maar vooral ook onveilig is. Hetzelfde geldt voor digitale toegang: waarom zou jij als bestuurder toegang hebben tot broncodes, als je daar niets mee kunt?
Dichtgetimmerd staat niet gelijk aan veilig
Ik zie het vaak: organisaties waar alles wordt dichtgeregeld 'om risico te beperken'. Maar wat krijg je dan? Een bedrijf dat niet meer snel kan schakelen. Een IT-afdeling die muren optrekt in plaats van bruggen bouwt. Een cultuur waarin medewerkers afhaken en klanten gefrustreerd raken. De enige mazzel die je dan meestal hebt is dat het bij de concurrent niet veel beter is.
Ironisch genoeg ontstaat er, ondanks de grote rol van de ICT afdeling, dan toch vaak maar één écht lek: de bestuurder zelf, die zonder training en zonder toezicht toegang heeft tot álles. Alleen omdat hij of zij de baas is. Een verdomd slechte, ouderwetse reden. Alles is afgeschermd — behalve jij. Waarom moet je als CEO toegang hebben tot alle broncodes, terwijl je hier absoluut geen verstand van hebt? Waarom ligt die verantwoordelijkheid niet primair bij de deskundigen, de ICT en AI-managers? Als CEO of bestuurder moet je doen waar je goed in bent. Dat je de sleutel van het pand hebt is logisch. Maar waarom zou je de broncodes van je systeem hebben als je kerncompetentie iets anders is dan ICT? Dat is geen leiderschap, dat is een achilleshiel.
Nieuwe technologie + oude processen = dure organisaties
Lees ook: Hackers verdienen miljoenen met cyberaanvallen, hoe houd je jouw organisatie veilig?
Bestuur vraagt om experimenteren
Al in de jaren '90 leerden we onze klanten al: nieuwe technologie + oude processen = dure organisaties.
Die les geldt nog steeds. Je kunt geen moderne AI-toepassingen laten floreren in een ouderwetse top-downcultuur. Wat je nodig hebt is een organisatie gebouwd op vertrouwen, niet op controle. Op nieuwsgierigheid, niet op zekerheid. Op mogelijk maken, niet op afvinken.
Als toezichthouder moet je niet alleen waken over risico's, maar ook over groeiruimte. Als je geen ruimte biedt voor AI-experimenten, rem je niet alleen de innovatie af — je remt de ontwikkeling van je mensen, je organisatie en uiteindelijk je relevantie en je eigen persoonlijke groei.
De bestuursstijl van de toekomst
De bestuurder van nu is geen expert in alles. Maar wél een inspirerend rolmodel. Iemand die:
-
Actief vraagt naar AI-initiatieven
-
Zich laat bijpraten door experts én jonge medewerkers
-
Voorbeeldgedrag toont in digitale veiligheid
-
Experimenten stimuleert met duidelijke kaders
-
Stuurt op waarden, niet alleen op data
Want AI-governance is geen IT-thema. Het is leiderschap in optima forma. En het begint bij durven leren, ook als je al twintig jaar aan de top staat.
Wat als je dat niet doet?
Dan verlies je je geloofwaardigheid. Je mensen geloven je niet meer. Je klanten herkennen je niet meer. Je organisatie vertraagt, terwijl de wereld versnelt. Uiteindelijk vervang je jezelf. Niet door een chatbot, maar door irrelevantie. Dus ja, AI vraagt iets van je als bestuurder. Maar vooral dit: durf weer leerling te zijn. Samen met je mensen. Kracht door kwetsbaarheid en menselijkheid, juist in het tijdperk van de niet-menselijke super intelligentie. En laat dát je sterkste troef zijn.
Lees ook: Waarschuwingen en advies van experts: dit is wat een CEO moet weten over cybersecurity
Ontvang elke week het beste van BusinessWise in je mailbox. Schrijf je hier nu gratis in:
