Bubbels in een glas staan symbool voor feestelijkheid en geven een goed gevoel. Maar bubbels in miljardeninvesteringen zijn allesbehalve feestelijk. De vraag die ik als 'Godfather van AI in Nederland' vaak krijg, is of er een bubbel op komst is en, zo ja, wanneer.
Het meest eerlijke antwoord is dat ik geen idee heb. Maar met mijn 40 jaar ervaring in AI kan ik wel enig perspectief bieden. Ook zit er een tamelijk interessant financieel-economisch aspect aan de 'bubbeldiscussie'. Investeerders willen natuurlijk dat hun geld rendeert. Dit lijkt een beetje op het piramidespel dat Bitcoin heet. Ook bij crypto hebben grote beleggers baat bij stijgende koersen, omdat dat uiteindelijk ander kapitaal aantrekt.
De AI-bubbel noemen we allereerst de 'derde winter van AI', omdat er al twee bubbels zijn geweest. Zogenaamde kenners vergelijken dit vaak met de internetbubbel. Daarmee laten ze zien dat ze zich er niet volledig van bewust zijn dat AI sinds het einde van de jaren vijftig van de vorige eeuw al twee grote bubbels achter de rug heeft.
Lees ook deel 1 van het drieluik: Leen Zevenbergen, voormalig topman PinkRoccade en Origin: 'AI is een hype'
Hoe komt zo'n bubbel tot stand?
AI roept bij velen een soort van 'sciencefictiongevoel' op, met robots die mogelijk de mensheid gaan overheersen, systemen die de wereld kunnen overnemen en andere grootse fantasieën die werkelijkheid lijken te worden. Zonder enige kennis van zaken worden allerlei technologische ontwikkelingen voorspeld waarvoor ook financiële middelen worden aangetrokken. Investeerders stromen toe, omdat ze een achterstand op concurrenten willen voorkomen.
Welke achterstand? Daar heeft bijna niemand zicht op en dat doet er eigenlijk ook niet toe want de 'achterstand' moet worden voorkomen. Het is oorlog en die kent maar één winnaar. Dat noemt de grote keizer Trump tenslotte de 'zero-sum game'. De een wint en de ander verliest. Trump lijkt zich niet bewust dat een game soms ook twee winnaars of twee verliezers kan kennen.
En dat is toch wel degelijk aan de gang met AI. De kans dat twee winnen is groter dan de kans dat twee verliezen. Het zijn trouwens niet twee partijen, maar duizenden ontwikkelaars en onderzoekers die zich bezig houden met de verdere ontwikkeling van AI.
En die ontwikkeling gaat gewoon door, dat zagen we ook na de eerste twee bubbels. Wat niet doorgaat is het eindeloos doorgaan van beloftes die veel verder gaan dan wat technologie momenteel mogelijk maakt.
AGI als vervanger van het brein?
Als we het hebben over kunstmatige intelligentie, gaat het in de wilde fantasie van sommigen zelfs over AGI, Artificial General Intelligence. Dit betekent dat we een ontwikkeling zien waarbij zulke slimme machines – want AI is uiteindelijk niet meer dan dat – worden ontwikkeld dat ze slimmer zijn dan mensen.
Let wel: we hebben eerlijk gezegd nog steeds geen idee wat intelligentie is en hoe de hersenen echt werken. Laat staan dat we dat kunnen namaken of verbeteren.
Grote rekenkracht in supergrote computercentra, die we momenteel de grond uit zien springen, kunnen heel snel een volgend woord of volgende zet uitrekenen. Maar het is een algoritmische handeling die 'lijkt op' wat wij als mensen doen. Meer niet. Er is niks slims aan, werkelijk.
Ga alsjeblieft niet AI als excuus gebruiken om duizenden mensen te ontslaan
Leen Zevenbergen voormalig topman PinkRoccade en Origin
De huidige LLM's (Large Language Models als ChatGPT) gaan vastlopen en teleurstellen. Het ontslaan van duizenden mensen met als argument dat dat komt door AI is in mijn platte ondernemerstaal gewoon 'gelul' van ondeskundigen. Noem het besparingen of efficiencyverbetering, maar ga alsjeblieft niet AI als excuus gebruiken om duizenden mensen te ontslaan. Come on!
Wanneer barst de AI-bubbel?
Omdat de verwachtingen zo enorm veel hoger zijn dan wat de werkelijke AI-ontwikkelingen op korte termijn gaan laten zien, zal de bubbel binnen nu en twee jaar barsten. Maar nu komt het!
Omdat de financiële belangen van de investeringen in AI zo enorm groot zijn, is het in het belang van grote partijen om een bubbel te voorkomen. Inmiddels zou deze 'derde winter van AI' zo'n grote impact kunnen hebben dat er een systeemverstorende situatie kan optreden. Waar de eerste twee bubbels erg vervelend waren voor investeerders, is de huidige AI-hype vele malen groter dan ooit. Het is dus niet de vraag of de AI-verwachtingen overspannen zijn, maar of ons economische systeem een bubbel aankan.
Betekent het knappen van de AI-bubbel een economische crisis?
Iedere econoom is het erover eens dat er achterlijk hoge waarderingen aan veel technologische bedrijven gehangen worden. Waarderingen die nergens meer over gaan uit economisch oogpunt, maar waarderingen die aangeven dat we van gekkigheid niet meer weten wat we met ons geld aan moeten. Geld dat in de virtuele economie als gokmiddel, op weg naar nog meer, naar hartenlust wordt ingezet. Kijk maar naar Bitcoin. Zogenaamd een betaalmiddel, waarvan de waarde toch echt nog steeds wordt uitgedrukt in dollars en euro's. Waarom? Omdat dat de echte betaalmiddelen zijn.
Dus op de vraag of er een correctie komt in de wereld van AI, of er een AI-bubbel is? Daarop is het antwoord een volmondig ja. Maar of de bubbel heel hard gaat klappen is nog maar de vraag. Want ook u wilt uw pensioen niet verliezen. Toch?
Lees ook: 'Massaontslagen met AI als excuus, dat is gewoon window dressing'
Ontvang elke week het beste van BusinessWise in je mailbox. Schrijf je hier nu gratis in:
