Is de langere loopbaan dan louter te linken aan een hogere pensioenleeftijd? In Nederland is de pensioengerechtigde leeftijd op dit moment 67 jaar. In de rest van de Europese Unie is dat niet veel lager. In België is de leeftijd bijvoorbeeld nog 65 jaar, maar in 2030 zal dit stijgen naar 67. In Frankrijk is de pensioenleeftijd het laagst: 62 jaar. Maar in Frankrijk zal de komende jaren de leeftijd stijgen naar 64.
Lees ook: Het pensioen verandert, maar veel werkgevers komen nog niet in beweging
Het grote verschil zit volgens Bart van Krimpen, arbeidsmarktanalist bij Randstad, in de leeftijd waarop we juist beginnen met werken. ,,Gemiddeld genomen begint een Nederlander al vanaf 15 of 16 jaar met een bijbaantje als krantenbezorger of als vakkenvuller in een supermarkt." Van Krimpen ziet deze vroege toetreding tot de arbeidsmarkt als iets positiefs. ,,Jonge mensen leren zo belangrijke vaardigheden en leren hierdoor ook zelf geld verdienen.'' In andere Europese landen begint men pas op latere leeftijd met hun loopbaan.
Nederlanders werken dus gemiddeld zo'n 6 jaar langer dan andere Europeanen, maar dat betekent niet dat we ook daadwerkelijk meer uren werken. Uit een ander onderzoek van EuroStat blijkt dat de Nederlandse werkweek het kortst van de gehele Europese Unie is. Nederlanders werkten in 2024 gemiddeld 32,2 uur per week, het minste van de Europese Unie. Griekenland spant met 39,8 uur per week de kroon. Griekenland behoort daarbij wel tot een van de Europese landen met de kortste loopbaan van Europa, namelijk 34,8 arbeidsjaren. Van Krimpen: ,,Per saldo betekent dit dat Nederland en Griekenland op nagenoeg hetzelfde uitkomen. De Grieken werken per week langer dan wij, maar wij werken langer door. We smeren het alleen beter uit."
In Nederland werken we bovengemiddeld vaak parttime
Bart van Krimpen Arbeidsmarktanalist bij Randstad
Nederlandse werkcultuur
Zijn er nog meer verschillen tussen Europese landen zichtbaar? Van Krimpen stelt dat Nederlander sneller geneigd zijn parttime te werken. In Zuid-Europa komt dat bijvoorbeeld veel minder voor. „In Nederland werken we bovengemiddeld vaak parttime. In de rest van Europa is deze vorm wat minder populair." Een fulltime dienstverband is de norm in andere Europese landen, wat sommige mensen kan afschrikken om te gaan werken. In Nederland is de keuze voor een parttime dienstverband dan snel gemaakt. „We weten uit onderzoek dat de meeste parttimers bewust kiezen voor minder uren, bijvoorbeeld om meer tijd te hebben voor zorgtaken of opleiding. In Nederland is het ook heel normaal voor werkgevers om vacatures aan te bieden met parttime mogelijkheden. In die zin sluit vraag en aanbod goed op elkaar aan."
Lees ook: Honderden miljoenen gereserveerd om talent vanuit de VS naar Europa te halen, maar gaat dat lukken?
In Nederland een ethos van leven is werken en werken is leven
Fons Trompenaars expert op het gebied van organisatieculturen
Andere blik op werk
De loopbaanduur wordt niet alleen bepaald door beleid of economie, maar ook door diepgewortelde culturele waarden. Prof. dr. Fons Trompenaars, expert op onder meer het gebied van organisatieculturen, ziet culturele verschillen tussen Europese landen. Trompenaars: „Nederlanders hechten meer waarde aan prestatiegerichtheid, individuele autonomie, controle over het leven en lineair tijdsdenken. In tegenstelling tot landen waar het leven wordt geleefd in cycli van zorg, familie en ontspanning, heerst in Nederland een ethos van leven is werken – en werken is leven."
Daarnaast legt de Nederlandse werkcultuur volgens Trompenaars meer de focus op status en erkenning. Een lange carrière straalt in Nederland prestige uit. Werken wordt ook niet gezien als bron van inkomen, maar als maatschappelijke participatie. ,,Werk is niet enkel een collectieve verplichting, maar ook een persoonlijke bron van identiteit."
In andere Europese landen is dat anders. ,,Roemenen of Italianen vinden familie, zorgverantwoordelijkheden en gezamenlijke tijdsbesteding buiten werk bijvoorbeeld belangrijker. Dit leidt voor hen dus tot kortere loopbanen - vooral voor vrouwen."
Lees ook: Digital nomads ontleed: hoe zij werken, leven en bedrijven inspireren anders te denken
Een ander verschil is hoe verschillende landen omgaan met externe factoren. Waar Nederlanders een cultuur van doorzettingsvermogen hebben, omdat zij geloven de omgeving te kunnen beheersen, is dat in Zuid- en Oost-Europa anders. In landen als Bulgarije en Roemenië schikken mensen zich daarom meer naar structurele beperkingen. ,,Zoals beperkte arbeidskansen voor ouderen."
Ook de verdeling van zorgtaken speelt een rol. In Italië, een land met traditionele rolpatronen, is de pensioenleeftijd voor vrouwen lager en is de arbeidsparticipatie van vrouwen beperkter.
Ontvang elke week het beste van BusinessWise in je mailbox. Schrijf je hier nu gratis in:
