Nederland scherpt de veiligheidsregels voor opdrachten die raken aan nationale belangen stevig aan. De digitale dreiging groeit, internationale spanningen nemen toe en organisaties zijn steeds afhankelijker van technologie en data. Nieuw is dat de strengere regels niet langer alleen gelden voor grote spelers, maar de norm worden voor de hele keten. Van MKB-bedrijf tot innovatieve start-up en systeemintegrator: iedereen gaat merken dat veiligheid een vast onderdeel van ondernemen is. Voor veel organisaties voelt dat toch nog als een grote stap, wie verder kijkt dan de eerste praktische uitdagingen, ziet vooral een kans om zich te onderscheiden.
Een cyberveiligheidslat die verder reikt dan het Rijk
De overheid introduceert nieuwe eisen voor opdrachten met verhoogde veiligheidsrisico's. Het gaat nu nog om een beperkt deel van alle overheidsopdrachten, maar wel om de meest kritische. Eerst volgen ministeries en de politie, daarna gemeenten en vitale sectoren zoals drinkwaterbedrijven. Daarmee schuift de lat voor veiligheid zichtbaar omhoog.
Dat roept een belangrijke vraag op: wat als leveranciers in de markt al strenger zijn ingericht dan sommige overheidslagen zelf? Het wordt dan lastig uit te leggen dat een overheid lagere eisen hanteert terwijl aanbieders aantoonbaar meer kunnen. In de praktijk zal veiligheid daardoor zwaarder meewegen in gunningsbeslissingen. Een leverancier met hogere veiligheidsstandaarden creëert een kwaliteitsniveau dat moeilijk te negeren is. Het is realistisch dat de hogere normen uiteindelijk breder worden toegepast, simpelweg omdat de markt laat zien dat het kan.
De keten moet collectief omhoog
De grootste verschuiving zit in de eis dat onderaannemers op hetzelfde beveiligingsniveau moeten zitten als de hoofdaannemer. Het is niet meer genoeg dat alleen de contractpartij haar beveiliging op orde heeft; iedere schakel in de keten moet aantoonbaar veilig opereren. Dat vraagt om volwassen processen, duidelijke afspraken en beter inzicht in leveranciersrelaties.
Voor MKB-ondernemers en techstart-ups is dat een forse verandering. Zij hebben niet altijd de capaciteit om uitgebreide beveiligingsprogramma's op te tuigen, terwijl de eisen juist vragen om meer structuur, discipline en inzicht in eigen risico's. Tegelijk hebben kleinere bedrijven een belangrijke troef: wendbaarheid. Zonder logge legacy-systemen kunnen zij sneller en slimmer moderniseren dan grotere organisaties. Wie dat momentum pakt, positioneert zich als een betrouwbare en vooruitstrevende partner in de keten.
Lees ook: AI en overheid: dit zijn vijf actiepunten van Geert-Jan van der Snoek
Vroege investeerders pakken de beste kaarten
Strengere eisen worden vaak gezien als een extra last, maar ze zijn vooral een kans voor bedrijven die vooruitdenken. Ondernemers die de afgelopen jaren investeerden in een solide IT-omgeving, veilige cloudoplossingen, transparante AI-processen of Europese normen als NIS2, of mogelijk zelfs NIS2 (Quality Mark 30) en ook internationale normen zoals ISO 27001 en ISO 42001, staan nu precies waar ze willen staan. Zij hebben hun beveiliging aangescherpt omdat het verstandig is, niet omdat het moet.
Die proactieve houding verdient meer dan een vinkje. Het ligt voor de hand dat aanbestedende diensten dit expliciet belonen. Als organisaties aantoonbaar verder zijn dan het wettelijke minimum, waarom zou dat dan niet zwaarder mogen wegen? Wanneer strengere veiligheidsnormen als knock-outcriterium worden gebruikt, krijgen ondernemers die initiatief tonen een eerlijke voorsprong. Veiligheid wordt dan niet alleen een nalevingsplicht, maar een commerciële troefkaart.
AI vraagt om volwassenheid
De opkomst van AI maakt het veiligheidsvraagstuk nog urgenter. Systemen worden slimmer, maar ook complexer en risicovoller. Algoritmes werken met gevoelige data, modellen zijn lastig uitlegbaar en tools nemen steeds vaker automatisch beslissingen. Dat vraagt om een volwassen manier van omgaan met technologie, waarin transparantie, grip en ethiek centraal staan.
Nieuwe spelregels voor AI, die aansluiten op Europese regelgeving, leggen nadruk op verantwoordelijkheid. Bedrijven moeten kunnen laten zien hoe systemen werken, welke risico's ze zien en hoe data worden beschermd. Innovatie blijft mogelijk, maar wel binnen duidelijke kaders waarin veiligheid vooropstaat. Ondernemers die hun AI-landschap nu al in kaart brengen, bouwen vertrouwen op bij klanten én bij de overheid.
Eén kader, meer duidelijkheid
De ambitie van de overheid is om versnipperde regels te vervangen door één helder kader. Dat vermindert onduidelijkheid en geeft op termijn rust in de markt. Tegelijk vraagt het organisaties om processen te herzien, medewerkers te trainen en infrastructuur te moderniseren. Dat is intensief, maar het resultaat is een professionelere, geloofwaardiger en toekomstbestendige organisatie.
Het MKB moet daarbij kunnen aanhaken. Als kleinere bedrijven afhaken omdat de eisen te complex lijken, daalt het aantal inschrijvingen, vermindert concurrentie en raakt innovatie onder druk. De oplossing ligt niet in het verlagen van de lat, maar in het toegankelijk maken van de route ernaartoe. Heldere richtlijnen, praktische voorbeelden, ketensamenwerking en een open dialoog tussen overheid en bedrijfsleven zijn daarbij cruciaal. Zo blijft de markt breed, innovatief en inclusief.
De ondernemers die nu bewegen, bepalen de standaard van morgen
De aangescherpte veiligheidseisen markeren een overgang naar een nieuwe manier van zakendoen. Veiligheid wordt net zo vanzelfsprekend als kwaliteit of betrouwbaarheid. Voor ondernemers die vooruitkijken, ligt hier een duidelijke kans om zich te onderscheiden. Niet door bang te zijn voor nieuwe regels, maar door ze te gebruiken als richtingaanwijzer naar een professionelere markt.
Wie nu investeert in betere processen, sterke beveiliging en duidelijke governance, zet zichzelf neer als toekomstbestendige partner. Dat zijn de partijen waar overheid en bedrijfsleven straks het liefst mee samenwerken. Veiligheid wordt daarmee geen sluitpost, maar een strategisch voordeel: een kans om te laten zien dat je betrouwbaar bent, bewust opereert en durft te investeren in je eigen weerbaarheid én die van je klanten.
Ontvang elke week het beste van BusinessWise in je mailbox. Schrijf je hier nu gratis in:
