In dit artikel gaan we, aansluitend op de video, dieper in op de rol van balanceringsmarkten en innovaties zoals batterijopslag en corporate PPA's. Aan het woord zijn drie betrokken partijen: Martijn Schouten van Attero, een van de grootste recyclingbedrijven van Nederland, waar afval wordt omgezet in nieuwe grondstoffen en duurzame energie. Theo Jongeling vertegenwoordigt het burgerinitiatief Weert Energie, een energiecoöperatie die inmiddels 12.000 huishoudens van stroom voorziet. Tim van Eijk, gastheer namens Scholt Energy, is nauw betrokken bij de zonneparken van Attero en verantwoordelijk voor de aansturing van de batterijen van Weert Energie op verschillende energiemarkten, onder andere ten behoeve van netbeheerder TenneT.
Balanceringsmarkten: elk kwartier bijsturen
Van Eijk van Scholt zegt in de video: „We sturen het zonnepark van Attero aan op diverse balanceringsmarkten." Een balanceringsmarkt verwijst naar de markt waarop het evenwicht tussen vraag en aanbod van elektriciteit op het hoogspanningsnet wordt gehandhaafd. Deze markt zorgt ervoor dat het elektriciteitsnet op elk moment betrouwbaar en stabiel functioneert. Als er te veel of te weinig stroom is, kan dat storingen en zelfs black-outs veroorzaken.
De balanceringsmarkt is het mechanisme waarmee de netbeheerder (zoals TenneT in Nederland) snel extra stroom kan inkopen of afschakelen om het evenwicht te herstellen. Energieproducenten, leveranciers of bedrijven met flexibele vraag kunnen op deze markt diensten aanbieden (bijvoorbeeld snel bijsturen of tijdelijk afschakelen van installaties).
Praktisch voorbeeld: stel, het waait onverwacht hard en windmolens leveren meer stroom dan verwacht. Dan kan de netbeheerder spelers op de balanceringsmarkt vragen om minder stroom te produceren of juist meer te verbruiken, zodat het net stabiel blijft.
Scholt kan op die markt dus bepalen wanneer het zonnepark van Attero levert en wanneer niet. Dat kan om het kwartier veranderen. Martijn Schouten van Attero: „Je zorgt dat de datasystemen gekoppeld zijn met de energieleverancier en dan gaat de aansturing volautomatisch.''
Batterijopslag: flexibiliteit voor het energienet
De op diverse manieren opgewekte energie is niet altijd direct nodig. Opslag door middel van een batterij (feitelijk een verzameling batterijen) kan helpen om stroom te bewaren totdat je het zelf nodig hebt of de stroom via de markt kunt verhandelen. Theo Jongeling van Weert Energie: „Wij zijn eigenaar van een batterij die wordt aangestuurd door Scholt. Voor ons is het verder een soort black box, want er valt veel te optimaliseren en daar heb je echt specialistische kennis voor nodig. We zijn blij met de service.''
Van Eijk van Scholt: „De stroom wordt in de batterij geladen en op een bepaald moment weer terug op het energienet gezet. Afhankelijk van het moment en de marktvraag wordt bekeken welke hoeveelheid met welk vermogen wordt geladen of ontladen. Soms gaat dat in kleine volumes, soms is er veel vermogen nodig om een probleem op het energienet op te vangen.''
Schouten van Attero: „Doordat er steeds meer hernieuwbare energie in de energiemix komt, is er meer volatiliteit in de energieprijzen. Een batterij-opslagsysteem kan dat proces uitbalanceren, creëert meerwaarde en helpt om stroom op te slaan wanneer de prijs laag is, en terug te leveren als de prijs juist stijgt of het net extra capaciteit nodig heeft.''
Virtual Power Plant
Klanten met flexibele energiebronnen vormen samen een door Scholt Energy ontwikkelde Virtual Power Plant (VPP). Dit is een geautomatiseerd energiesysteem, waarbij energiebronnen zoals windturbines, zonnepanelen en batterijen samen een grote pool aan flexibel vermogen vormen. Door intelligente software verdelen we de beschikbare capaciteit (afkomstig uit de flexibele bronnen) en handelen we met deze capaciteit slim op de diverse energiemarkten.
Je kunt de energiemarkt vergelijken met de laatste dag van de transfermarkt in het voetbal: zo snel kunnen de veranderingen zijn.
Tim van Eijk Scholt Energy
Over innovatie
Als energieleverancier wil je snel kunnen inspelen op nieuwe ontwikkelingen, bijvoorbeeld marktcongestie. Van Eijk: „We hebben veel specialistische kennis in-house en ontwikkelen continu nieuwe algoritmen voor aansturing van batterijen en zonneparken. Maar je moet ook zorgen voor alle licenties bij de netbeheerder om direct markttoegang te behouden. Je kunt de markt vergelijken met de laatste dag van de transfermarkt in het voetbal: zo snel kunnen de veranderingen zijn. Tegelijk heb je een strategische visie voor de lange termijn nodig om de elektrificatie van Nederland en de beschikbaarheid van duurzame energie te waarborgen.''
Jongeling: ,,Wij richten ons op zon, wind en opslag. We zijn nu bezig met de verduurzaming van bedrijventerreinen. Alle andere oplossingen zullen gewoon langer duren. Als je nú wat wilt, zal het zon, wind en batterijen zijn.''
Schouten: ,,Door toepassingen als zonneparken op voormalige stortlocaties benut je ruimte goed. Batterijsystemen zorgen voor een stabiele stroomlevering en dragen zo bij aan de energietransitie op grote schaal.''
Van Eijk: ,,Alles tezamen zorgt ervoor dat klimaatneutrale energie ook voor bedrijven toegankelijk wordt. Daar moet het uiteindelijk om draaien: samen naar 100 procent duurzaam.''
