In feite beweert de Indiase-Britse staalmagnaat Sanjeev Gupta dat, hoewel zijn handtekening werd gebruikt om bedrijfsdocumenten te bekrachtigen, hij deze documenten niet daadwerkelijk had beoordeeld of gezien. Gupta is verwikkeld in een geschil van 400 miljoen dollar tussen de ingestorte kredietverlener Greensill Capital en Zurich, de verzekeraar van het bedrijf, waarbij Zurich Lex Greensill en Gupta beschuldigt van een samenzwering om hen te misleiden.
Gupta en Greensill ontkenden de beschuldiging. In zijn verdediging zeiden de advocaten van Gupta dat het ,,gewoon niet fysiek mogelijk was voor de heer Gupta om alle documenten waarop zijn handtekening benodigd te ondertekenen", aangezien hij betrokken was bij zoveel bedrijven over de hele wereld.
Wat betekent een handtekening eigenlijk nog?
De advocaten van topman Sanjeev Gupta
,,Er ontstond een praktijk waarbij een document misschien lijkt te zijn ondertekend door de heer Gupta, terwijl het in werkelijkheid een stempelhandtekening of een digitale weergave van zijn handtekening bevat, en het kan een document zijn dat meneer Gupta niet persoonlijk heeft beoordeeld of ooit heeft gezien," vervolgde de verdediging.
Dus wat betekent een handtekening tegenwoordig eigenlijk nog? Als iemand anders je handtekening kan produceren in jouw afwezigheid, en zelfs zonder dat je weet hebt van een document, zoals Gupta hier lijkt te beweren, voldoet het niet aan die oorspronkelijke concepten: bewijs van je identiteit of je intentie. Integendeel zelfs.
Maar dit lijkt een bijzonder roekeloos gebruik van een handtekening te zijn, als we Gupta's bewering geloven. Vooral omdat de Britse Law Commission in september 2019 oordeelde dat een elektronische handtekening in de meeste gevallen een levensvatbaar alternatief kan zijn voor een handgeschreven handtekening. Het rapport adviseerde wel dat een document, zoals een akte, nog altijd in de fysieke aanwezigheid van een getuige moet worden ondertekend - en niet via een videoverbinding dus.
De Statute of Frauds Act van 1677
Dat is toch een ingrijpende verandering ten opzichte van de duizenden jaren waarin de geschreven handtekening de norm was. De Statute of Frauds Act van 1677 verankerde in de Engelse wet dat documenten zoals testamenten, contracten en akten altijd moeten worden ondertekend. Een handtekening kon wel eenvoudigweg een "X" of initialen zijn, waardoor analfabeten documenten konden ondertekenen.
Fast forward naar het jaar 2000, toen de Amerikaanse president Bill Clinton een nieuw tijdperk inluidde met de belangrijke E-Sign Act, die het gebruik van elektronische handtekeningen mogelijk maakte. Dat zorgde voor de opkomst van digitale handtekeningenbedrijven zoals Docusign, waarmee mensen een overeenkomst kunnen openen op hun apparaat (zoals een telefoon of computer) en deze ondertekenen met een elektronische handtekening.
Nu accepteren de rechtbanken dergelijke e-handtekeningen voor de meeste zakelijke en juridische transacties en is het dagelijks gebruik van de geschreven handtekening verdwenen. De introductie van Chip en PIN in het VK in 2004 luidde ook nog eens het doodvonnis in voor de ondertekende cheque, omdat deze als veel vatbaarder voor fraude werd beschouwd. Het is immers veel gemakkelijker om iemands handtekening te kopiëren dan hun PIN-code te achterhalen.
Vingerafdruk of gezichtsherkenning
De technologische ontwikkeling heeft ons een aantal veilige manieren gegeven om onze identiteit te bewijzen. Je kunt je smartphone ontgrendelen met een scan van je vingerafdruk of met gezichtsherkenning, en de meesten van ons hebben nu een biometrisch paspoort met een ingebouwde microchip waarmee we ePassport-poorten bij grenscontroles kunnen gebruiken.
Als je inlogt op een systeem van een bedrijf, word je waarschijnlijk niet alleen gevraagd om een wachtwoord op te geven (en dit regelmatig bij te werken), maar ook om tweestapsverificatie te gebruiken. Dat betekent dat je een tweede stuk informatie moet geven om je identiteit en je recht op toegang tot het systeem te bewijzen, vaak in de vorm van een steeds veranderende code die door een authenticatie-app wordt gegenereerd.
Je zal ook veel minder vaak gevraagd worden om te tekenen voor een levering - koeriers nemen in plaats daarvan meestal een foto met hun telefoon van jou met een pakket als bewijs. Zelfs als je dat wel doet, is het meestal een onleesbare krabbel op een onhandig elektronisch apparaat: meer de hobbelige lijn van een hartmonitor dan een echte handtekening.
Corona heeft deze trend versneld, omdat e-handtekeningen een belangrijk onderdeel werden van het werken op afstand.
Bob Dylan werd in 2022 gedwongen zijn excuses aan te bieden omdat hij een machine had gebruikt voor het ondertekenen van de ‘gesigneerde’ exemplaren van zijn boek
Onder de weinige mensen die nog regelmatig hun naam ondertekenen, zijn beroemde auteurs. Het gebruik van de 'auto pen' is vrij zeldzaam, hoewel Bob Dylan in 2022 gedwongen werd om zijn excuses aan te bieden nadat bleek dat hij een machine had gebruikt om de 'gesigneerde' edities van zijn boek The Philosophy of Modern Song te ondertekenen. Die 900 beperkte edities waren voor 577 euro per stuk verkocht.
Richard Osman, schrijver van de succesvolle Thursday Murder Club-boekenreeks, legde onlangs in de podcast The Rest Is Entertainment uit dat hij een andere (efficiëntere) versie van zijn eigenlijke handtekening gebruikt bij het signeren van zijn boeken. ,,Maar'', voegde hij eraan toe, "je ondertekent geen contracten meer. Je ondertekent ze allemaal online. Dus je handtekening is een puinhoop. Je hebt nooit officiële versies van je handtekening."
Fraude
Osman merkte vervolgens op dat er enkele fraudegevallen in de uitgeverijwereld voorkomen, waarbij oplichters een auteur benaderen onder het mom van een literaire prijs, en vragen om een e-handtekening op een document vóór het verzenden van hun prijzengeld. ,,Veel mensen zijn hierdoor slachtoffer geworden omdat je Adobe opent, het ondertekent en het terugstuurt."
Of het nu bij boeksigneringen is of elders, fans komen nog steeds bijeen rond beroemdheden om hun handtekeningen te vragen - Wimbledon zou niet hetzelfde zijn zonder vertrekkende spelers die hun naam met stift op reuzentennisballen krabbelen - al heeft de handtekening veel minder aanzien dan een selfie. Het laatste ziet er op al je sociale media nu eenmaal beter uit.
We zijn misschien zelfs op het punt beland waarop velen van ons fysiek niet meer in staat zijn om hun handtekening te schrijven. Met de meeste kinderen die nu leren typen of sms'en op een toetsenbord voordat ze kunnen lopen, wordt het vasthouden van een pen een vreemd concept. Waar wordt je, anders op school (en zelfs daar gebruiken veel klaslokalen iPads of andere apparaten), ooit nog gevraagd om echt iets te schrijven? En is het dan een wonder dat ze daar moeite mee hebben?
Het aantal Britse kinderen dat graag schrijft was nog nooit zo laag
In juni toonde een enquête van de National Literacy Trust aan dat het aantal Britse kinderen dat graag in hun vrije tijd schrijft tot een recordlaagte was gedaald: slechts 28.7 procent van de 76.000 ondervraagde kinderen, vergeleken met 46.8 procent in 2010.
Chief executive Jonathan Douglas vertelde aan The Telegraph dat ,,de concurrentie om de aandacht van kinderen" de schuldige was voor ,,deze crisis". "Er gebeurt gewoon zoveel in de kindertijd tegenwoordig," legde hij uit. Een groot deel van die prikkels was op technologie gebaseerd - "niet alleen aanwezig op een smartphone, [maar] op elk digitaal apparaat."
Die daling zou een domino-effect kunnen hebben. Psychologe Angela Webb, voorzitter van de National Handwriting Association, merkte al eens op dat schrijven met de hand ,,een aantal cognitieve, sociale en emotionele voordelen biedt aan de schrijver: het is een persoonlijke uitdrukking van het individu; het heeft een kalmerend effect en kan emotionele communicatie ondersteunen. Het helpt om geschreven gedachten te organiseren, stimuleert creativiteit, helpt het geheugen en verbetert schriftelijke compositie op verschillende manieren."
Ik moet bekennen dat mijn eigen handschrift nu volledig onleesbaar is voor iemand anders dan mijzelf - en zelfs ik heb soms moeite om mijn haastig gekrabbeld briefjes te ontcijferen. Bij de zeldzame gelegenheid dat ik iemand een brief schrijf, moet ik dat tergend langzaam woord voor woord doen, wat nauwelijks eer doet aan mijn opleidingsniveau. Een e-mail of WhatsApp-bericht versturen kan ik natuurlijk wel.
Ik kan me niet voorstellen dat ik nu nog een transactie uitvoer die afhangt van iemand die mijn handtekening herkent en vertrouwt. Ik betwijfel of die handtekening van mij er hetzelfde zou uitzien als een vorige versie, wat weinig geruststellend is.
Maakt het echt uit of de handtekening verouderd raakt? Misschien niet in een juridische zin - hoewel Gupta's zaak lijkt te demonstreren dat er nog een paar kwesties op te lossen te zijn als het gaat om de elektronische versie.
Middel van expressie en verbondenheid
Maar ik betreur wel het verlies van de handtekening als middel van expressie en van verbondenheid met iemand door de eeuwen heen. Je kunt zoveel afleiden uit de zwierigheid van William Shakespeare's handtekening, bijvoorbeeld, of de zorgvuldig lusvormige letters van president Lincoln op de Emancipatieproclamatie (1862). Zeker meer dan uit hun PIN-codes.
Er is ook iets edels en romantisch aan het idee dat je alleen met jouw handtekening een wet kunt veranderen, of zelfs het lot van hele natie kunt beïnvloeden, of dat een medemens graag zaken met je zal doen simpelweg omdat je je naam hebt ondertekend, en dus je erewoord hebt gegeven.
Misschien is dat het echte teken des tijds. In plaats van een uitwisseling tussen mensen, gaat het nu om cijfers en gegevensverwerking. Misschien is het efficiënter, maar we verliezen iets van onszelf.
Bron: The Telegraph
