Publiek geld, zoals bankbiljetten en munten, wordt uitgegeven door centrale banken en overheden en is bedoeld om stabiliteit en vertrouwen in de financiële markt te waarborgen. Privaat geld, zoals onze digitale banktegoeden, wordt gecreëerd door particuliere instellingen. Een CBDC (Central Bank Digital Currency) kan een brug slaan tussen deze twee werelden door de voordelen van digitaal geld te combineren met de stabiliteit van publiek geld. Het biedt een veilig, efficiënt betalingsmiddel voor consumenten en bedrijven, maar zorgt tegelijkertijd ook dat de beschikbaarheid en waarde ervan gegarandeerd is door de centrale bank.
Wat is een digitale euro?
De digitale euro is een digitale versie van munten en biljetten en wordt uitgegeven door de Europese Centrale Bank. Je betaalt via een aparte app op je smartphone. Het ECB onderzoekt de mogelijkheden van het betalen met een betaalpas. Op dit moment is het nog niet duidelijk of de digitale euro goedgekeurd zal worden voor de Europese Commissie.
Onderzoeksfase digitale euro
De digitale euro is op dit moment nog niet goedgekeurd. De Europese Centrale Bank (ECB) sluit in oktober dit jaar de onderzoeksfase naar de digitale euro af en bereidt zich voor om deze kort hierna te introduceren, nadat ook een politiek besluit hierover is gevallen, om zo een soepele transitie naar een moderne financiële infrastructuur te waarborgen. Wanneer de munt wordt ingevoerd is dus nog de vraag.
,,De digitalisering van de economie betekent dat het gebruik van contant geld bijna overal in Europa afneemt," stelt Menno Broos, projectleider digitale euro bij De Nederlandsche Bank (DNB). ,,In landen als Nederland en Finland, koplopers op het gebied van digitalisering, is het gebruik van contant geld in winkels gedaald van zo'n zestig procent enkele jaren geleden naar nog maar zo'n twintig procent nu."
LEES OOK: Uniek inkijkje: Nederlandse beleggingen bijna 3500 miljard euro
,,De rol van publiek geld neemt hierdoor al jaren af ten opzichte van privaat geld en dat maakt de financiële wereld mogelijk kwetsbaarder." Het voordeel van de digitale euro? ,,CBDC's, zoals de door de ECB voorgenomen invoering van de digitale euro, herstellen die balans tussen publiek en privaat geld en zijn een essentiële stap om onze financiële infrastructuur veilig te houden."
Kritiek op komst digitale euro
De eventuele komst van een digitale euro zorgt niet alleen voor optimisme, maar gaat ook gepaard met de nodige kritiek. Wat zijn de nadelen van de digitale euro? Tegenstanders zien gevaar rond het privacyvraagstuk, want in een markt waar alles gereguleerd wordt, betekent dit dat alles ook geregistreerd wordt. En dat roept weer de vraag op of je dat wel zou moeten willen.
Daarnaast vrezen critici dat een digitale euro het bankwezen kan verstoren, omdat traditionele banken hierdoor wellicht minder relevant worden en in financiële problemen kunnen komen. De ECB is bovendien ook niet immuun voor hackers, zo bleek recent nog maar na een flinke storing. Wat als een kwaadwillende onverhoopt binnen weet te komen en een flinke som geld buitmaakt?
Twijfels over ouderen en technologie
En dan zijn er ook de nodige twijfels over de impact op mensen zonder toegang tot technologie of voldoende kennis hierover, zoals bij veel ouderen het geval is. Zij lopen in een steeds digitaler wordende economie het risico om buiten de boot te vallen, waardoor de komst van een digitale euro juist tot uitsluiting van bepaalde groepen mensen zou kunnen leiden. Hoe ziet DNB dit?
Privacy en inclusiviteit zijn beide publieke belangen, ook al schuurt privacy soms wel met andere belangen
Menno Broos Projectleider digitale euro bij De Nederlandsche Bank (DNB)
,,Vanuit ons perspectief is de primaire doelstelling van de CBDC-inspanningen van een centrale bank het waarborgen van publieke belangen in het digitale betalingsverkeer," stelt Broos. ,,In een steeds digitaler wordend landschap, waar online activiteiten digitale sporen achterlaten, kunnen CBDC's juist een cruciale rol spelen in het waarborgen van de privacy van mensen, maar ook in het bevorderen van inclusiviteit doordat iedereen universele toegang tot het betalingssysteem krijgt, ook mensen zonder bankrekening. Privacy en inclusiviteit zijn beide publieke belangen, ook al schuurt privacy soms wel met andere belangen."
LEES OOK: Digitale euro logische volgende stap in Europa, vindt Europese Centrale Bank
,,Daarnaast helpt een digitale euro Europa autonoom en onafhankelijk te blijven voor buitenlandse entiteiten die mogelijk invloed kunnen hebben op ons betalingsverkeer. Gezien de huidige geopolitieke spanningen, met name de onduidelijke relatie met Amerika, zijn er belangrijke redenen om de digitale euro juist nu in te voeren."
Sand Dollar, eNaira, e-CNY
De invoering van een digitale munt wordt momenteel op diverse plekken in de wereld onderzocht, maar in sommige andere landen bestaat het al. De Bahama's eilandengroep introduceerde al in 2020 de Sand Dollar, 's werelds eerste CBDC. In Nigeria is de eNaira al in omloop en de People's Bank of China heeft in diverse Chinese steden de eerste succesvolle tests uitgevoerd met de digitale yuan (e-CNY).
Lang werd gedacht dat wanneer de Amerikaanse Federal Reserve met een digitale dollar zou komen, dit de nieuwe wereldwijde standaard zou worden. Maar recent verbood de nieuwe Amerikaanse president de invoering hiervan, mogelijk omdat het zijn plan om van de VS de 'crypto-capital' van de wereld te maken kan verpesten. De invoering van de digitale euro kan in economisch opzicht wereldwijd van groot belang zijn, omdat de deur om de nieuwe financiële standaard te worden nu wagenwijd openstaat.
Maar voor het daadwerkelijk zover is, zal eerst de broodnodige politieke steun binnen de verschillende Europese landen gevonden moeten worden.
Menno Broos Projectleider digitale euro bij De Nederlandsche Bank (DNB)
,,De ontwikkeling van retail-CBDC's bevindt zich momenteel inderdaad per land in een andere fase en dat biedt absoluut kansen voor het Europese handelsblok," aldus Broos. ,,We willen ons niet met voornoemde landen vereenzelvigen en gaan onze eigen weg. In Europa is de ECB voornemens om de onderzoeksfase in oktober af te ronden.
Na diverse experimenten en het voorbereidende technische werk is men vanaf dat moment technisch een heel eind om de digitale euro officieel te introduceren als nieuw wettig betaalmiddel. Maar voor het daadwerkelijk zover is, zal eerst de broodnodige politieke steun binnen de verschillende Europese landen gevonden moeten worden. Zowel de Europese Raad als het Europees Parlement zullen moeten instemmen met de digitale euro voordat deze echt geïntroduceerd zal worden."
Digitale euro gaat bankbiljetten en munten niet vervangen
Broos: ,,Op politiek niveau stelt de Europese Commissie voor om de digitale euro de status van wettig betaalmiddel te geven, waardoor alle bedrijven vanaf de invoering verplicht zijn om de digitale euro te accepteren, behalve kleine ondernemingen die nu ook geen digitale betalingen accepteren. Het is belangrijk om te beseffen dat de digitale euro bankbiljetten en munten niet zal vervangen. Je moet het echt zien als een aanvulling die breed toegankelijk en geaccepteerd moet worden, ook in aanvulling dus op de kaarten die we nu al in onze portemonnee hebben. Voor het bedrijfsleven biedt de digitale euro vooral een stuk extra zekerheid, maar helpt het bedrijven ook om directere en goedkopere transacties te doen, zowel nationaal als internationaal." Contant geld zal dus niet verdwijnen.
Geopolitieke spanningen
Broos vervolgt: ,,Winkeliers in Nederland betalen in Europees perspectief relatief weinig voor hun transacties, maar ook zij klagen over de dominantie van Amerikaanse kaartmaatschappijen in het betalingsverkeer. Duitse webwinkels zijn bijvoorbeeld dan weer afhankelijk van Paypal. Een pan-Europees alternatief dat breed wordt geaccepteerd is dus goed voor de concurrentie.''
Lees ook: 'Importtarieven van Trump kennen uiteindelijk alleen maar verliezers'
,,Er is een hoop mogelijk als je dit op Europese schaal invoert, zonder dat wij als centrale bank een verdienmodel nodig hebben. Dit vermindert uiteindelijk niet alleen de kosten maar ook de tijdsduur van betalingsverwerking, wat vooral voordelig is voor kleine en middelgrote ondernemingen die afhankelijk zijn van snelle liquiditeit. Een digitale euro maakt het betaalverkeer in Europa dus niet alleen veiliger en efficiënter, maar ook onafhankelijker. Dat is gezien de huidige geopolitieke spanningen in de wereld essentieel geworden om Nederland én Europa economisch sterk te houden."
Ontvang elke donderdag het beste van BusinessWise in je mailbox. Schrijf je hier nu gratis in:
