Wat is de gedachte achter het invoeren van importtarieven?
Edin Mujagic: Als we het even concreet maken, dan betekent dit in beginsel dat alle spullen die per vliegtuig of boot naar de Verenigde Staten gaan, bij binnenkomst van de douane een sticker krijgen en ineens 25 procent duurder zijn, ongeacht of het nu een auto, staal of voedsel betreft. Hierdoor zijn alle Europese producten ineens een stuk duurder, waardoor veel Amerikanen op zoek gaan naar vergelijkbare producten uit andere landen.
Doordat Trump bijna de hele wereld deze importtarieven oplegt, is de gedachte dat Amerikanen meer lokaal zullen kopen, omdat dat voordeliger is en zo de Amerikaanse economie gestimuleerd wordt. Dat is althans de theorie. In de praktijk zal het ook de eigen economie raken, omdat veel spullen die Amerikaanse bedrijven nodig hebben, ook duurder zullen worden. Hoewel het op langere termijn wellicht opgevangen kan worden door zelf te produceren, is dat niet direct te realiseren. De impact zal daar dus ook groot zijn.
Als op het vlak van de importtarieven de soep echt zo heet wordt gegeten als deze wordt opgediend, dan raakt het ons allemaal
Edin Mujagic Hoofbosch
Wat is het effect van importtarieven op onze economie en onze bedrijven?
Je kunt je voorstellen dat, als Amerikanen minder van onze producten kopen, de vraag daalt. Minder verkochte producten betekent minder omzet en dus minder inkomsten voor bedrijven, en uiteindelijk ook voor onze economie als geheel. Als bedrijven minder omzetten, dragen ze ook minder belasting af aan de overheid, waardoor er een reële kans is dat deze het huishoudboekje niet meer in balans krijgt, geld moet lenen om gaten te dichten en de staatsschuld dus toeneemt.
Maar niet alleen de overheid of bedrijven zullen hier het effect van ondervinden. Immers, als bedrijven minder produceren en de omzet daalt, is er ook minder werk en leidt dit tot ontslagen. Als op het vlak van de importtarieven de soep echt zo heet wordt gegeten als deze wordt opgediend, dan raakt het ons allemaal.
Waarom doet Trump dit?
,,Het is de Amerikaanse president al heel lang een doorn in het oog dat veel landen meer aan de VS verkopen dan ze er kopen. Hij is van mening dat als die rollen worden omgedraaid, dit goed is voor de eigen economie en voor het Amerikaanse volk als geheel. Daar heeft hij slechts deels gelijk in. Als er meer lokaal wordt gemaakt en verkocht, zowel aan de Amerikanen zelf als aan andere landen, dan groeit de economie. Maar als andere landen met tegenreacties komen, kan dit wereldwijd de prijzen opdrijven en zullen ook Amerikanen meer moeten betalen voor de spullen die ze nog wel importeren."
Lees ook: Hoe Merz de Duitse industrie kan (en moet) herstarten en wat dat voor onze economie betekent
Hoe moet Europa zich hiertegen wapenen?
De meeste logische tegenreactie voor Europa is importtarieven opleggen voor Amerikaanse producten in een 'eye for an eye' benadering. Maar dat is een gevaarlijk spel; als je zowel aan de ene kant als de andere kant heffingen gaat opleggen, drijf je de prijzen wereldwijd op, en daar worden we dan allemaal de dupe van.
,,Trump is in de basis een dealmaker; daar gaat het voor hem om, en dreigen met tarieven kan onderdeel van het spel zijn. Hij roept nu heel hard dat het allemaal 25 procent duurder wordt, maar het kan best zijn dat na politiek uitonderhandelen het 'maar' tien of vijftien procent wordt. Dat het sommige economieën en bedrijven wel écht pijn gaat doen, dat is een feit."
De meest logische tegenreactie voor Europa is importtarieven opleggen voor Amerikaanse producten
Edin Mujagic Hoofbosch
Hoe gaat het Nederland raken?
Hoewel Nederland, in tegenstelling tot veel andere landen, geen handelsoverschot met de VS heeft, zal het ook voor ons gevolgen hebben. We merken het direct door lagere verkopen, met alle al genoemde consequenties als gevolg. Maar we merken het ook op een andere manier; wij hebben een zeer open economie en landen waarmee we handelen, kunnen harder geraakt worden. Neem Frankrijk, dat meer exporteert naar de VS dan het importeert: zij krijgen te maken met een dalende omzet en oplopende werkloosheid. Als daar minder te besteden is, zullen ze ook minder kopen van andere landen, waaronder Nederland. Zo raakt het ons uiteindelijk zowel direct als indirect.
Waarom doet Amerika dit juist nu?
De timing is wat vreemd, want dit zou je normaal verwachten wanneer het slecht gaat met je eigen economie. Maar de Amerikaanse economie groeit al drie jaar enorm hard en de Amerikaanse centrale bank lijkt de inflatie redelijk onder controle te hebben.
Bedrijven in de VS verdienen ontzettend veel en je ziet dat de salarissen daar enorm zijn gestegen, wat de vraag oproept of Amerikanen door die 25 procent stijging ineens geen stroopwafels of Goudse kaas meer kopen. Maar als de prijzen stijgen voor producten die ze in Amerika echt nodig hebben en niet zelf kunnen maken, dan gaat het ook de eigen economie hard raken. En als daar eenmaal de economische motor gaat haperen (economieën zijn cyclisch, dus dat gaat een keer gebeuren), dan stort de hele boel in elkaar.
Wat zou u de Europese Unie adviseren?
Als ik adviseur van de Europese Unie zou zijn, zou ik ze adviseren om dit als een pokerspel te zien en ervan uit te gaan dat Trump deels bluft. Bij zijn vorige presidentschap heeft hij dit spel ook al gespeeld en toen zijn er veel uitzonderingsposities gecreëerd voor producten die essentieel waren voor de VS, zoals hoogwaardig staal. Wellicht doet hij dat nu weer. De koers van de Amerikaanse dollar speelt hier overigens ook een grote rol: als de dollar te sterk wordt, zullen Amerikaanse exportproducten duurder worden, wat de concurrentiepositie van Amerikaanse bedrijven verzwakt.
Wie schiet hier onderaan de streep iets mee op?
Daar gaat het Trump uiteindelijk allemaal om: hij wil winnen. Maar, in alle eerlijkheid, kent het opleggen van importtarieven en een mogelijke handelsoorlog uiteindelijk alleen maar verliezers. We hadden sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog in Europa altijd twee zekerheden: de zon komt op en Amerika en Europa zijn bondgenoten. We maken nu voor het eerst mee dat dat niet meer zo is, en dat maakt dit, ook in economische zin, een heel bijzondere en spannende tijd.
Lees ook: Trump stelt importheffingen in voor Canada en Mexico, wederkerige heffingen aangekondigd
Ontvang elke donderdag het beste van BusinessWise in je mailbox:
