Jan-Paul Rutten van Gulpener: 'Het was een dappere keuze van mijn vader'

Wie verwacht dat de jongere generatie duurzamer bezig is dan de oudere, komt bij Gulpener bedrogen uit. Waar Paul Rutten (80) zijn zoon een verdienstelijke 8 geeft voor duurzaamheid ('hoger dan vroeger op school'), beloont zoon Jan-Paul (49) zijn vader met een dikke 9. Van alle bekende bierbrouwers zet Gulpener de toon als het gaat om duurzaamheid.

Waar de inspiratie voor zijn duurzame koers vandaan komt, kan Paul Rutten niet precies zeggen. Was het de sfeer in Amsterdam, waar hij midden jaren '60 en '70 met lange haren in spijkerpak rondliep? Of was het de invloed van econoom Herman Wijffels, die hij ontmoette tijdens de 30 jaar dat hij bij Rabobank werkte en als goeroe zag?

Duurzaamheid destijds onbekend

Feit is dat Paul Rutten al midden jaren 90 de eerste duurzaamheidsambities voor Gulpener op papier zette. En daarmee ver voor de troepen uit liep. ,,Het woord 'duurzaam' bestond nog niet echt, het heette toen 'triple p' (People, Planet, Profit) en 'MVO' (Maatschappelijk verantwoord ondernemen). Er was geen enkele zekerheid of het ook bedrijfskundig interessant zou zijn. Mijn aandeelhouders en commissarissen vroegen zich af waar ik in hemelsnaam mee bezig was. Het was een volstrekt onbekend fenomeen, maar ik vond dat het paste en moest gebeuren. Iemand moest ermee beginnen."

In de kroeg - zoals het een bierbrouwer betaamt - ontmoette hij de marketingmanager van de Body Shop, met wie hij zijn ideeën deelde. Die wilde wel helpen. ,,Zijn advies was: praat eerst een jaar met je medewerkers. Voer het niet top-down in, maar zorg dat zij het begrijpen en accepteren. Dat deden we en daarna gingen we pas naar buiten met uitingen en acties."

Volgende generaties

De duurzame aanpak past volgens de Ruttens bij het familiebedrijf. Zoon Jan-Paul: ,,Corporates baseren hun keuzes op analyses van marktontwikkelingen. Ze schatten in wat wel en niet gaat werken. Een gevolg van de koers van mijn vader was dat hij het managementteam niet alleen afrekende op profit, maar ook op allerlei elementen van 'people' en 'planet'. Het was destijds een dappere keuze van mijn vader, omdat het nog geen trend was en je het succes niet kon meten.

De liefde voor de duurzame aanpak kreeg Jan-Paul mee van zijn vader. ,,Hij vertelde erover aan de keukentafel en dat zette me aan het denken." Het meest trots is Jan-Paul erop dat het duurzaamheidsverhaal inmiddels heel compleet is en alle facetten omvat. ,,We zijn er al zo'n 30 jaar mee bezig, dus bepaald geen new kid on the block. Van iedereen die we over onze kijk op duurzaamheid vertellen, krijgen we als reactie terug dat het zo'n compleet verhaal is."

Fossielvrij worden

Waar ander bierbrouwers vooral inzetten op de energietransitie of op diversiteit, pakken ze bij Gulpener alle gebieden aan: de duidelijke route naar fossielvrij, de afvalstromen, diversiteit, eigen grondstofketens, het regionaliteitsprincipe. ,,Velen zien ons als duurzaamste brouwerij van Nederland. Recent zijn we ook B-corp geworden, we zijn we de meest duurzame brouwerij van Europa en wonnen de Koning Willem 1 prijs."

De gerichtheid op duurzaamheid gaat ver. Zo investeerde Gulpener veel in het meest duurzame brouwhuis ooit, waar sinds 2020 alle bieren worden gebrouwen. Het doel is om fossielvrij te worden. De eerste warmtepomp die het water verwarmt naar 90 graden, is hier ingebouwd. Een tweede warmtepomp moet stoom van 129 graden gaan produceren. Deze warmtepomptechniek wordt nog nergens toegepast. Op dat moment is de brouwerij fossielvrij.

Belangrijk is ook de focus op regionale leveranciers: Gulpener betrekt alle grondstoffen van boeren binnen een straal van 40 kilometer. Daar zijn twee redenen voor. Het voorkomt transport uit het buitenland, maar ook levert het maatschappelijke winst op: het zorgt voor trots in de regio op de bierbrouwer. Die regionale cohesie is minstens zo belangrijk als het milieu.

'Open source' brouwer

Paul Rutten gelooft niet in groei. "We leven in een maatschappij waarin het streven naar groei beperkt zou moeten zijn, omdat die altijd ten koste gaat van anderen. De brouwerij heb ik nooit willen laten groeien, ik wilde alleen de beste zijn en groeien in toegevoegde waarde. We doen alles onder de voorwaarde dat we de beste bieren blijven maken. Onze bieren zijn gewoon perfect en lekker. Dat blijkt ook uit testen en proeven." Dankzij de bieren kan Gulpener de investeringen in duurzaamheid permitteren. ,,Maar dan moeten we de consument wel blijven vinden. We kunnen de concurrentie goed aan, maar de markt ontwikkelt zich enorm; er zijn veel nieuwe bierbrouwerijen."

Dat doet het bedrijf onder meer met een nieuwe productlijn voor kombucha, gefermenteerde thee die het bedrijf aanbiedt in verschillende smaken. Gulpener fermenteert al 200 jaar en kent het duizend jaar oude fermentatieproces als geen ander. Het is een alcoholvrije en suikervrije veganistische frisdrank, de nieuwe gezonde poot naast het bier. Vader en zoon verwachten dat de trend die in Amerika en Australië al groot is ook in Europa zal doorzetten.

Paul: "We zijn met 85 medewerkers geen groot bedrijf en gaan de wereld niet redden, maar we laten wel zien wat er mogelijk is. En we hopen een voorbeeld voor anderen te zijn. We gebruiken open source techniek': het mooiste is als mensen hier langskomen. Hoe sneller ze ons kopiëren, hoe beter we het vinden."