,,Als we onze concurrentiekracht niet snel verbeteren, worden we door China, Rusland en Amerika omver gelopen." Die waarschuwing uit de directeur van een van de belangrijkste chemische clusters in Nederland op AD.nl. De malaise in de Duitse auto-industrie is volgens hem slechts een voorbode van wat Europa en bovenal Nederland wacht: hele bedrijfstakken die omvallen als dominostenen.
,,We slaapwandelen richting een niet eerder vertoonde industriële leegloop", zegt Koos van Haasteren, directeur van Chemelot. ,,Nederland is een soort doornroosje. We leven in een sprookjeswereld en moeten wakker worden gekust. Door iemand die ons dwingt het beest in de bek te kijken."
Mbo'ers met een ton salaris
De situatie bedreigt zelfs onze welvaart, meent hij. ,,Iedereen die kinderen heeft, wenst dat ook zij een goede baan vinden. En dat ze kwaliteitspullen mogen gebruiken en in welvaart zullen leven. Maar dan moeten we ons geld wel blijven verdienen. Chemelot is één van de weinige plekken waar je als mbo'er kans hebt op een salaris van een ton." Chemelot bestaat niet als merknaam, maar elk huishouden bezit voor 300 kilo aan vezels en kunststoffen uit de industriële locatie bij Sittard en Geleen. Van Haasteren: ,,Denk aan materialen in je auto, de keuken, je mobiele telefoon, de wasmachine, je sportschoenen, led-lampjes. Ja, zelfs de grondstoffen voor LEGO en Victoria's Secret komen hier vandaan."
We moeten eindelijk inzien dat we unieke kennis en productielocaties dreigen te verliezen. Dat trauma zou omvangrijker zijn dan de mijnbouwsluiting.
Koos van Haasteren Directeur Chemelot
Om dat te blijven doen, willen bedrijven op Chemelot de draai maken naar een klimaatneutrale toekomst. Dat betekent stroom gebruiken voor energie in plaats van gas, en waterstof en gerecyclede spullen voor het maken van kunststof, in plaats van olie. ,,Uit de inhoud van je vuilniszak fabriceren we straks een nieuwe vuilnisemmer. Onze circulaire ambitie gaat verder dan waar ook ter wereld."
We zijn zo gefocust op lagere CO2-uitstoot dat we het belang van een gezonde concurrentiekracht zijn vergeten
Dat vereist wel investeringen: jaarlijks 1 miljard euro tot 2035, voor nieuwe processen en fabrieken. ,,En daar wringt de schoen. Want ons investeringsklimaat rechtvaardigt die investeringen niet. De balans is weg. Was er in het klimaatakkoord nog sprake van wortel en stok, nu zijn alle wortels verdwenen. We zijn zo gefocust op lagere CO2-uitstoot dat we het belang van een gezonde concurrentiekracht zijn vergeten."
Kunststoffen: zelfs Duitsland en België zijn goedkoper
Het gevolg is dat we worden 'overspoeld' door goedkope kunststoffen. We zijn niet alleen duurder dan China en Amerika, zelfs Duitsland en België zijn goedkoper. ,,Als enige land in Europa is bij ons de grootverbruikerskorting voor energie afgeschaft. De netwerkkosten zijn twee keer zo hoog als in Frankrijk en Duitsland. En alleen bedrijven op Chemelot betalen tot 2030 al zo'n 100 miljoen aan nationale CO2-heffing."
Netwerk voor waterstof
Tot overmaat van ramp doen we in Nederland volgens Van Haasteren te lang over de aanleg van noodzakelijke infrastructuur. Het ondergrondse buizenstelsel - de Delta-Rijn-Corridor - om waterstof aan te voeren en CO2 onder de Noordzee op te slaan, is zeker vier jaar vertraagd. En de aansluiting op stroom van windparken op zee laat nog tot 2040 op zich wachten. ,,Die hadden we nu al willen hebben."
Komende week buigt de Tweede Kamer zich over een landelijk waterstofnetwerk. De Chemelot-directeur praat zich de keel schor, maar mist urgentie in Den Haag. ,,We moeten eindelijk inzien dat we unieke kennis en productielocaties dreigen te verliezen. Dat trauma zou omvangrijker zijn dan de mijnbouwsluiting."
Kunnen we die chemie dan niet uit het buitenland halen? Nee, meent Van Haasteren. Niet in een wereld die geopolitiek zo onzeker is. ,,Het is een cirkel. Bedrijven voelen nu al druk op de afzet naar de auto-industrie. Op het moment dat iedereen Chinese auto's koopt, verliezen we het inkomen dat wordt verdiend rond de Europese automakers, inclusief de toeleverende industrie zoals Chemelot."
