Corendon had een eigen duurzaamheidslogo. Dit groene cirkeltje met een blaadje en het woord 'green' plakte Corendon prominent op hun website bij vakanties die volgens hen duurzamer zouden zijn. De Consumentenbond vond dat dit greenwashing was en diende in juni 2025 een klacht in bij de Reclame Code Commissie (RCC).
De RCC gaf de Consumentenbond grotendeels gelijk. Het oordeel was helder: het logo was misleidend omdat consumenten niet wisten dat Corendon het zelf had gemaakt en er geen sprake was van onafhankelijke certificering. Het komt vaak voor dat ondernemers groene logo's en afbeeldingen gebruiken om hun klanten te wijzen op duurzamer assortiment. Hoe zorg je dat zulke duurzaamheidsclaims wel aanvaardbaar zijn?
Jellien Roelofs
Jellien Roelofs is legal expert duurzaamheidsclaims. Als voormalig advocaat weet ze precies waar de juridische grenzen liggen. Nu helpt ze met haar bedrijf Lasting Legal andere bedrijven om greenwashing te voorkomen met advies en training. Van een snelle risicoscan of strategisch meedenken over communicatie tot bewustzijn creëren binnen de hele organisatie of het marketingteam versterken met kennis.
Deze expertblog werd eerder gepubliceerd bij De Ondernemer.
Wat deed Corendon precies verkeerd?
Corendon plaatste bovenaan hun webpagina een groen logo met een blad en de tekst: 'Duurzamer en met hart voor een betere wereld'. De Consumentenbond had hier meerdere problemen mee.
Ten eerste was de herkomst onduidelijk. Consumenten zien een mogelijk groen keurmerk dat er professioneel uit ziet en kunnen denken dat er sprake is van goedkeuring door een onafhankelijke instantie. Daar was echter geen sprake van; Corendon had het logo zelf ontworpen. Dat stond op de website alleen niet vermeld.
Ten tweede vond de Consumentenbond de betekenis van het logo en de tekst vaag en absoluut. Het is niet duidelijk wat de vakanties precies 'duurzamer en met hart voor een betere wereld' maakt. Bovendien zei Corendon daarbij dat ze 'doen wat we kunnen om vakanties zo duurzaam mogelijk te maken'. Volgens de Consumentenbond wekt dit de indruk dat de hele vakantie (dus de reis + accommodatie) duurzaam is, terwijl het eigenlijk alleen ging om accommodaties met een bepaald 'duurzaamheidscertificaat'.
Wat zijn de regels voor het gebruik van 'keurmerken'?
Zo'n keurmerk als dat van Corendon valt onder artikel 8 van de Code voor Duurzaamheidsreclame: duurzaamheidsaanduidingen mogen worden gebruikt, mits de herkomst duidelijk is en verwarring is uitgesloten over de betekenis.
De RCC oordeelde dat niet duidelijk was dat dit om een eigen logo van Corendon ging en bij consumenten dus verwarring kan ontstaan over de herkomst en de betekenis ervan. De RCC beveelt daarom Corendon aan dit logo niet meer te voeren, en zo'n aanbeveling wordt doorgaans serieus genomen.
Een juridische valkuil: groene blaadjes zijn riskant
Artikel 8 CDR komt overeen met de speciale 'vuistregel' op gesteld over duurzaamheidsafbeeldingen en 'logo's' in hun Leidraad Duurzaamheidsclaims van de Autoriteit Consument en Markt (ACM). Waar de RCC alleen aanbevelingen kan doen, kan de ACM wél boetes uitdelen.
Deze vuistregel (Vuistregel 5) vereist eveneens dat afbeeldingen en keurmerken behulpzaam moeten zijn voor consumenten en niet verwarrend. Daarbij geeft de ACM nog wat meer uitleg over wat dat precies inhoudt:
Er een direct verband moet zijn tussen de afbeeldingen en het voordeel;
Je een onafhankelijk keurmerk alleen mag tonen als je ook daadwerkelijk gecertificeerd bent;
'Bedrijfskeurmerken' snel misleidend kunnen zijn, omdat ze een sterke indruk wekken over onafhankelijke controle die er vaak niet was.
Gewoon dat groene blaadje, gebruiken omdat 'iedereen dan snapt dat het een beetje duurzamer is' – dat kan dus niet. Sterker nog, de ACM gebruikt het voorbeeld van het groene blaadje - expliciet in de Leidraad en zegt dat het misleidend is om zo'n blaadje te gebruiken zonder enige uitleg. Consumenten overschatten namelijk snel de betekenis van zo'n simpel groen symbool. Ze denken: dit is duurzaam, grote milieuwinst. Terwijl jij misschien alleen bedoelt: 'We gebruiken 10 procent gerecycled materiaal.'
Hoe zit het in de praktijk?
In de praktijk zie je dat veel Nederlandse bedrijven worstelen met duurzaamheidscommunicatie. Uit onderzoek van de Consumentenbond in april 2025 bleek dat veel reisaanbieders zich niet aan de regels houden. En dat terwijl reisoperator Booking een jaar eerder al door de ACM werd aangepakt wegens groene blaadjes en een 'sustainable travel' filter op de website. Het groene blaadje leverde ook Zalando een flinke tik op de vingers van Europese toezichthouders op, die ertoe leidde dat Zalando haar hele website op dit punt moest aanpassen.
Je wilt klanten snel en makkelijk laten zien dat bepaalde producten duurzamer zijn. Een groen icoontje lijkt de perfecte oplossing. Maar juridisch is het dus een flink risico. Corendon heeft inmiddels erkend dat een deel van de klachten terecht was en heeft de website aangepast. Die aanpassing kost tijd, geld en imagoschade. En daar zit je natuurlijk niet op te wachten.
Hoe voorkom jij problemen met duurzaamheidslogo's?
Wil je producten of diensten markeren met een afbeelding of logo? Volg dan deze stappen:
Gebruik een erkend keurmerk van een onafhankelijke instantie. Denk aan het Europees Ecolabel, Fair Trade, FSC voor hout, of branche specifieke keurmerken.
Bedrijfskeurmerken kun je maar beter vermijden. Er is nieuwe wetgeving in aantocht die per september 2026 het gebruik van zulke 'bedrijfslogo's helemaal verbiedt.
Een afbeelding over duurzaamheid blijft in het algemeen wel toegestaan, als je je houdt aan voorwaarden van de ACM. Dus geen blaadjes met 'duurzaam' of 'groen', maar wel een golfje met een concreet percentage om waterbesparing aan te geven, als je ergens ook verder uitlegt hoe dit water wordt bespaard. En zorg voor bewijs – een duurzaamheidsclaim begint met bewijs.
Duurzaamheidscommunicatie is dus geen business as usual – dat heeft Corendon wel gemerkt. Laat je daarom op tijd adviseren door een gespecialiseerd jurist en voorkom dat jij straks om de verkeerde redenen in de krant komt en moet gaaN aanpassen.
