AI als partner in de rechtszaal: 'Onze tool brainstormt over de beste juridische formulering voor elke situatie'

Hoe ontstond het idee voor een juridische AI-zoekmachine?

„Mijn mede-founders Andreas Lepidis en Nordin Bouchrit hebben een sterke achtergrond in AI-onderzoek en data-architectuur. We delen naast familiebanden en een hechte vriendschap - ontstaan op het schoolplein - altijd al een fascinatie voor technologie en ondernemerschap. Het idee voor Zeno ontstond na gesprekken met mensen die bij gemeenten werken. Zij vertelden ons hoe vaak juridische afdelingen vastlopen door lange doorlooptijden.''

„Interne juristen worden vaak ingeschakeld om te controleren of voorstellen juridisch kloppen. Maar doordat zij tot hun nek in het werk zitten, blijven die voorstellen vaak lang liggen. Na wat doorvragen en onderzoeken merkten we dat juridische informatie in Nederland slecht vindbaar en doorzoekbaar is.''

„Je hebt hiervoor bestaande oplossingen van Wolters Kluwer en SDU, maar die zijn behoorlijk duur, en werken met conventionele zoekmachines. Je zoekt op termen met haakjes en sterretjes, en krijgt vaak duizenden of zelfs honderdduizenden hits terug. Dit zijn geen partijen die bekendstaan om disruptieve innovatie. We zagen daarin niet alleen een herkenbaar probleem, maar vooral een kans om met AI fundamenteel iets te verbeteren.''

„Dat blijkt inderdaad het geval. Na een half jaar werken we nu al met tien advocatenkantoren. Daar komen binnenkort niet alleen een aantal grote Nederlandse kantoren bij, we spreken ook met verzekeraars, notariskantoren en juridische teams.''

Lees ook: AI voorspelt rechtszaken: 'Met traditionele research misten we 95% van de relevante data'

Wat onderscheidt jullie van succesvolle internationale legal search engines?

„Ons rechtssysteem is anders dan het buitenlandse, en daarbij bieden internationale spelers een top down generiek systeem. Wij zijn vanaf het begin heel aandachtig met Nederlandse advocatenkantoren in gesprek gegaan om te begrijpen wat hun behoeften zijn. Hoe zien hun werkprocessen eruit en welke use cases sluiten daar goed op aan?''

„We identificeren hierbij drie hoofdwerkprocessen: juridisch onderzoek doen, reviews uitvoeren van dossiers of contracten, en juridische stukken opstellen zoals memo's en overeenkomsten. In eerste instantie richtten we ons alleen op juridisch onderzoek, maar we merkten al snel dat we een end-to-end platform moesten aanbieden om gebruikers van A tot Z te kunnen ondersteunen.''

„Advocatenkantoren zitten niet te wachten op drie of vier verschillende SaaS-aanbieders voor hun core business-activiteiten. Je moet het zo makkelijk mogelijk maken om een tool als de onze te gebruiken. Dit past ook bij de juridische sector, die van nature risico-avers en conservatief is.''

Lees ook: Oracle investeert 1 miljard dollar in AI en cloudinfrastructuur in Nederland

Hoe zorgen jullie dat de opgezochte informatie zo relevant en correct mogelijk is?

„Ons platform is aangesloten op alle openbare databases voor Nederlandse en ook Europese rechtspraak en wetgeving. Bovendien hebben we sinds kort een samenwerking met Recht.nl. Daardoor hebben we nu ook toegang tot waardevolle juridische data zoals juridische tijdschriften, artikelen en annotaties.''

„Deze bronnen bieden essentiële context over hoe wetten en uitspraken in specifieke situaties geïnterpreteerd moeten worden. In tegenstelling tot generieke AI-systemen ontwikkelen we een AI-systeem specifiek op juridische bronnen, wat de nauwkeurigheid en relevantie van onze antwoorden aanzienlijk verhoogt.''

„We werken bovendien met een eigen database, waarin alle bronmateriaal gestructureerd is opgeslagen. We kunnen onze antwoorden daardoor altijd 'grounden', wat betekent dat elk zoekresultaat direct automatisch gerelateerd wordt aan het brondocument of andere data.''

„Naast elk zoekresultaat kun je een link aanklikken die verwijst naar het oorspronkelijke document. Er zit zelfs een highlight-functie in het document, die precies aangeeft op welk deel van de tekst het antwoord gebaseerd is. Dit zorgt voor verregaande transparantie en verifieerbaarheid, wat cruciaal is voor juridische professionals.''

Lees ook: Douwe Groenevelt over disruptie in de legal sector: 'AI sloopt hoge muren rond het juridische bastion'

Het aantal user cases van jullie zoekmachine groeit snel. Welke zijn nu populair?

„Een zeer populaire toepassing is het reviewen van contracten. Zo kun je snel bepalingen opsporen die mogelijk aangepast moeten worden. Als je die bepaling anders wilt formuleren, kun je ook met onze tool brainstormen over alternatieve formuleringen die de belangen van je cliënt beter dienen. De tool helpt je dan met suggesties.''

„Een ander voorbeeld is een arbeidsrechtelijke casus. Stel, iemand is ontslagen omdat hij nevenwerkzaamheden deed terwijl hij ziek was. Kan dat een ontslag op staande voet rechtvaardigen? Met onze tool krijg je direct een juridische analyse met rechtsgronden, relevante wetgeving en jurisprudentie, met daarbij concrete aanbevelingen in een stappenplan.''

„We werken nu ook aan toepassingen voor insolventierecht, waarbij advocaten bankafschriften moeten analyseren op risicovolle betalingen. Dat is technisch uitdagend omdat je een LLM moet fine-tunen op getallen, terwijl ze van nature meer op letters zijn gericht. Dit soort specifieke use cases ontwikkelen we samen met onze klanten.''

Lees ook: Okke Suurenbroek van AkzoNobel: 'Onze zakelijke benadering van Legal AI heeft een relatief hoge risk appetite

Zijn jullie klanten niet bang dat AI uiteindelijk hun werk overneemt?

„Die vraag kregen we in het begin wel, maar dat gevoel neemt af. Juristen beginnen te begrijpen dat een goed AI-systeem juist zorgt dat ze sneller inzicht krijgen in veel informatie, waarna ze hun eigen creatieve proces kunnen toepassen.''

„Onze tool maakt jurisprudentie én alle andere relevante ongestructureerde informatie - foto's, notities, niet-doorzoekbare PDF's – snel doorzoekbaar. Met één druk op de knop is al die informatie gestructureerd en overzichtelijk. Daardoor kunnen advocaten zich concentreren op wat écht onderscheidend is: het toepassen van die informatie in de specifieke context van hun cliënt en het geven van strategisch advies.''

„Uiteindelijk verwacht ik wel dat het verdienmodel in deze sector gaat verschuiven. Van het bekende 'uurtje-factuurtje' gaan we vaker naar een situatie waarin klanten een vast bedrag betalen voor een specifiek resultaat. Voor ons draait steeds meer om de vraag: hoe kunnen we onze klanten beter bedienen met betere adviezen? De efficiëntiewinst is evident, maar dat is niet de meest interessante metric voor advocatenkantoren. De échte waarde zit in de kwaliteitsverbetering van hun juridische advies.''

Ontvang elke week het beste van BusinessWise in je mailbox. Schrijf je hier nu gratis in: