Advies Willem Post: 'Bedrijven die zakendoen met de VS, leggen daar nú contact met de democratische staten'

Waarom zet Donald Trump juist nu de relatie van de Verenigde Staten met de rest van de wereld op scherp?

,,Wat er nu vooral speelt, is dat de Amerikaanse president Donald Trump in een veel voordeligere positie zit dan tijdens zijn vorige presidentschap," zegt Willem Post, Amerikakenner bij Instituut Clingendael. ,,Niet alleen is hij zelf weer aan de macht, maar de Republikeinen hebben ook de meerderheid in het Huis van Afgevaardigden en de Senaat. Tijdens zijn eerste regeerperiode wilde hij ook koste wat kost krachtig overkomen, maar Trump werd vaak teruggefloten, ook door traditionele Republikeinen in zijn eigen partij.''

,,We moeten niet vergeten dat Trump in 2016 tegen alle verwachtingen in de Amerikaanse verkiezingen won. Iedereen had Hilary Clinton verwacht, maar het liep anders. Trump had wel de ambitie, maar miste het eigen politieke netwerk. Dat is nu wel anders. De voorbije jaren heeft hij de Republikeinse partij overgenomen. Hij heeft een meerderheid in beide huizen en de meeste rechters van het hooggerechtshof zijn ook Republikein. Tel daarbij het geld en het sociale mediaplatform van Elon Musk, de rijkste man op aarde, en hij kan meer zijn gang gaan. Trump wil ditmaal aan de hele wereld laten zien wie hier de baas is."

Hoeveel impact gaat dit op de wereldeconomie hebben?

,,Dat is dé grote vraag. Zeker met het heffen van handelstarieven, niet alleen voor concurrent China, maar ook voor trouwe bondgenoten in Europa en buurlanden als Canada en Mexico komen we nu in een nieuwe handelsoorlog terecht. En een handelsoorlog kent alleen maar verliezers. Wanneer het over en weer opleggen van tarieven op goederen tot een paar maanden beperkt blijft en de boel daarna op de één of andere manier normaliseert, dan blijft de schade wel te overzien. Duurt het langer, dan wordt de schade groter en dat gaat de hele wereld merken.''

Lees ook: 'Importtarieven van Trump kennen uiteindelijk alleen maar verliezers'

,,Nederland is samen met het Verenigd Koninkrijk het enige land in Europa dat meer importeert uit de VS dan het exporteert, dus voor ons zal de schade in het begin beperkt zijn. Landen als Frankrijk en Duitsland, met een grote exporterende auto-industrie, gaan de gevolgen veel sneller merken. Als de handelsoorlog doorzet, komen die landen in een recessie terecht, en daar gaan we ook in Nederland op termijn wat van merken. Een kort conflict kost Nederland een paar tienden economische groei. Bij een langere handelsoorlog trekken alle landen elkaar massaal omlaag. Ook de Verenigde Staten zelf."

Is het hem echt te doen om VS weer 'great again' te maken of is hij vooral bezig met zijn eigen 'legacy'?

,,Trump wil structureel iets veranderen en appelleren aan de macht van Amerika. Dat doet hij voor de Amerikaanse economie en daarmee voor de Amerikaanse burger, maar hij is ook zeker met zijn eigen legacy bezig. Neem die bijzondere situatie met Oekraïne, waarbij de VS met de agressor Rusland in gesprek gaat om de vrede met Oekraïne te regelen, zonder inmenging van dat laatste land zelf of van Europa, dat emotioneel en economisch enorm bij dit conflict is betrokken.''

,,Hij wil gewoon aan iedereen laten zien dat hij die oorlog stopt en zo de Nobelprijs voor de Vrede opeisen. Ongeacht het effect op het aangevallen Oekraïne. Eigenlijk is dat ongekend, dat je met de 'vijand' een deal wil sluiten over de rug van het slachtoffer. En dan ook nog eens vooraf eigenlijk alles al weggeeft. Het NAVO-lidmaatschap voor Oekraïne en de door Rusland bezette gebieden. En dan het slachtoffer ook nog eens voor 500 miljoen wil afpersen door een zeer nadelige grondstoffendeal. Het is eigenlijk te gek voor woorden."

Waar maakt u zich meer zorgen over, een langdurige handelsoorlog of het handjeklap met Rusland?

,,Het moeilijke is dat de geopolitieke beslissingen over de rug van Oekraïne en de wereldeconomie door elkaar heen lijken te lopen. Dat maakt het voor iedereen heel moeilijk. Als hij Europa raakt met tarieven, dan heeft dat onvermijdelijk ook invloed op hun financiële slagkracht en steun aan Oekraïne. Trump is enorm bezig de wereld zijn wil op te leggen en gedraagt zich in dat opzicht als een klein kind wanneer hij zijn zin niet krijgt. Dan gaat hij de 'bully' uithangen.''

,,Laten we eerlijk zijn: Trump is megalomaan. Elke politicus heeft een zekere mate van ijdelheid, maar dit Trumpisme 2.0 gaat veel verder. Hij lijkt wel uit op strafexpeditie en zelfs zijn trouwste bondgenoten, waaronder ook Europa en Nederland, moeten eraan geloven. Maar onthoud wel dat hogere importtarieven opleggen aan andere landen uiteindelijk ook in eigen vlees snijden is, want voor veel Amerikanen zullen bepaalde goederen echt fors duurder zijn. En niet alles kan in de VS gemaakt worden. Als het leven duurder wordt en Amerikanen het in de portemonnee merken, bedrijven minder kunnen inkopen en dus de productie onder druk komt en er ontslagen vallen én de inflatie stijgt, dan dalen ook zijn populariteitscijfers. En daar is Trump dan wél weer gevoelig voor. Waar ik me het meeste zorgen over maak, is de toenadering tot Poetin. De ogenschijnlijke logica ontbreekt. Dat is absoluut voer voor psychologen."

Hoe gaat Trump's tweede termijn Nederlandse bedrijven raken en hoe ondernemers zich hiertegen wapenen?

,,Trump richt zich wat betreft de handelstarieven allereerst op auto's, landbouwproducten en luxegoederen. Nederland exporteert vooral van die laatste twee, maar heeft hiervoor ook andere afzetmarkten. Ik zou bedrijven die handel met Amerikaanse bedrijven hebben, vooral aanraden om meer contact te leggen met vriendelijke staten, democratische bolwerken als Californië en Massachusetts bijvoorbeeld. De VS is een land, maar heel veel wordt binnen de staten zelf geregeld. Kijk hoe je daar onderling misschien iets kunt bedenken om de pijn van die hogere prijzen wat te verzachten.''

,,En blijf innoveren, want door essentiële producten te maken zorg je dat landen als de VS toch ook afhankelijk van je blijven. Het belangrijkste is dat we Amerika niet uit het oog moeten verliezen, het gesprek moeten blijven voeren en Trump vooral niet moeten isoleren, want dan gaat het van kwaad tot erger. Mijn inschatting en mijn hoop is dat zeker de handelsoorlog niet lang zal duren. Trump is een dealmaker en uit op een deal waarmee hij thuis kan komen bij zijn achterban. Hij is heel transactioneel, zolang hij maar succes kan claimen. Het draait voor hem allemaal om 'the art of the deal' en we zullen als Nederland en als Europa mee moeten doen aan dit spel. Of we nu willen of niet."

Meer BusinessWise? Onze Weekly!

Ontvang elke donderdag het beste van BusinessWise in je mailbox. Meld je hier nu gratis aan: