Het UMC Utrecht liet het personeel (grofweg 12.000 mensen) voorheen altijd kiezen wat voor kerstpakket ze wilden. Door bijvoorbeeld een code te geven waarmee je online wat kon uitzoeken. Dit jaar pakken ze het anders aan: het personeel kan na dit weekend een kerstgeschenk ophalen. Specifieker: een pannenkoekenset (precies, vandaar die afbeelding hierboven). Tientallen reacties op hun intranet maken duidelijk dat een groot deel van het personeel de pannenkoekenset níet ziet zitten. Liever kiezen ze zelf iets uit waar ze ook echt wat aan hebben.
Patrick Wessels: 'We kiezen niet wat we willen'
Consumentenpsycholoog Patrick Wessels kan wel lachen om de ontstane situatie. Hij heeft veel kennis van kerstpakketten en weet uit onderzoek waar we nou écht gelukkig van worden. En hoe ironisch het ook is: hoewel we dénken dat we liever zelf iets kiezen, worden we gelukkiger van een verrassing van onze werkgever.
Op AD.nl vertelt hij: ,,Als je je medewerkers laat kiezen tussen geld waar ze iets van kunnen kopen of een leuk cadeau, kiest vrijwel iedereen voor dat eerste. Maar er zijn best wel veel onderzoeken geweest die achteraf keken welk kerstpakket nou het meest gelukkig maakte. En dat is toch echt een verrassingspakket in plaats van het geld."
Zo’n pannenkoekenpakket is een verrassing en de kans is groot dat dit mensen écht blijer maakt dan het uitkiezen van iets op internet
Controle hebben over wat je krijgt
Het klinkt wat tegenstrijdig. Want juist het UMC-personeel zegt dat ze liever iets hadden willen uitkiezen, zoals voorheen. ,,Zo hebben mensen de controle over hetgeen ze krijgen en worden ze niet verrast. Het interessante is dat we zélf niet weten dat we liever verrast willen worden", legt de psycholoog uit. Het zou hem dan ook niets verbazen als het kerstpakket voor het ziekenhuispersoneel zorgvuldig is bedacht, in het verlengde van deze theorie. ,,Misschien zitten de bedenkers alle reacties wel lachend te lezen en is iedereen over een week hartstikke blij met de verrassing. Al moeten we de kanttekening blijven plaatsen dat we de precieze inhoud van het pakket niet kennen."
Iets doen zorgt voor herinneringen. Daar vertel je over een halfjaar nog eens over. Maar je vertelt dan niet meer over dat nieuwe theeschoteltje
Dat mensen liever zélf een cadeau kiezen is logisch, zegt Wessels. ,,Iemand wil iets dat nú bevredigt. Het probleem is alleen dat je dan vaak iets uitkiest waar je op de lange termijn niet gelukkig van wordt. Zo'n pannenkoekenpakket is een verrassing en de kans is groot dat dit mensen écht blijer maakt dan het uitkiezen van iets op internet." Dat komt niet alleen door de keuze en het verrassingseffect, maar óók door de ervaring. ,,Iets doen, samen met anderen, dat zorgt voor herinneringen. Daar vertel je over een halfjaar nog eens over. Maar je vertelt over een halfjaar niet meer over dat nieuwe theeschoteltje dat je hebt uitgezocht, of de nieuwe televisie die in je woonkamer staat."
Pannenkoekenset: slimme zet van UMC
Volgens Wessels 'handelt' het ziekenhuis dus precies volgens 'het boekje van de kerstpakkettentheorie'. ,,Het is een verrassing, samen pannenkoeken bakken zorgt voor een herinnering én mensen kiezen niet zelf. Dat is zo'n beetje de heilige graal van een goed kerstgeschenk. Of iedereen volgende week tevreden is, dat hangt af van de inhoud. Maar ik denk dat dit een hele slimme zet is geweest."
