Okke Suurenbroek van AkzoNobel: 'Onze zakelijke benadering van Legal AI heeft een relatief hoge risk appetite'

Ruim anderhalf jaar geleden ontving Okke Suurenbroek ruim 5.000 pagina's court transcript: het resultaat van twee weken lang over en weer getuigen verhoren. „Normaal gesproken had ik een advocaat gevraagd om die enorme hoeveelheid informatie samen te vatten en te analyseren", vertelt de Deputy General Counsel van AkzoNobel. „Wat is er gezegd dat van belang is voor onze zaak?"

Een week later had hij in dat geval een memo van 10 pagina's ontvangen, plus een pittige rekening. „Ik was toen echter net de mogelijkheden van het toen net gelanceerde ChatGPT aan het verkennen", vertelt Suurenbroek. „Dit was de perfecte testcase. Het resultaat was boven alle verwachting. Opeens kon ik in no-time met relatief weinig moeite een zeer bruikbare samenvatting maken die ik weer kon delen met ons management."

Suurenbroek was direct serieus onder de indruk. „En dat was nog voordat ik doorging met het verder ondervragen en instrueren van het AI-model om specifieke informatie verder uit te lichten. De snelheid en nauwkeurigheid waarmee ik vanuit voortschrijdend inzicht en een korte serie iteraties tot zeer hoogwaardige juridische informatie en inzichten kwam was echt een eye opener."

Lees ook: 'De AI-transitie begint bij het middle management'

Wat is voor jou inmiddels de belangrijkste toepassing van AI binnen de juridische afdeling?

„Het traditionele model waarbij bedrijfsjuristen worden ingeschakeld voor elk contract en elke vraag met een – mogelijk - juridisch aspect is niet houdbaar. Onder leiding van onze nieuwe General Counsel zijn we daarom anderhalf jaar geleden fundamenteel gaan nadenken over hoe we onze juridische organisatie efficiënter en toekomstbestendig kunnen inrichten.''

„Direct bij het begin vroeg ik ChatGPT om hiervoor tien radicale, out of the box ideeën aan te leveren voor ons Legal Target Operating Model. Dan krijg je dus een aantal onzinantwoorden, een aantal voor de hand liggende suggesties, én een idee dat een geheel nieuwe invalshoek voor me opende. Deze manier van samenwerken met AI om informatie te analyseren en op nieuwe manieren te bekijken ben ik buitengewoon gaan waarderen.''

„Het gebruik van AI om je persoonlijke productiviteit te verbeteren ligt natuurlijk voor de hand. Even snel een e-mail opstellen, een samenvatting van een meeting maken of een eerste concept produceren. Daarnaast experimenteren we op de juridische afdeling ook met gebruik van juridische AI-tools als Luminance, bijvoorbeeld om snel contracten op eventuele risico's te scannen of om argumenten te bedenken voor in een onderhandeling.''

„Vanuit onze visie is het echter veel interessanter om juridische AI tools te laten gebruiken als self-help door andere afdelingen. Zo kunnen we de capaciteit van onze juridische afdeling zoveel mogelijk inzetten voor werk dat een hogere mate van specialisatie vereist. Zo kunnen we de juridische kwaliteit binnen het hele bedrijf opkrikken én met minder dure juristen af.''

Lees ook: Zo wil Gen Z werken: waarom jonge talenten kiezen voor innovatieve digitale werkplekken met AI

Welke juridische activiteiten kunnen andere afdelingen bijvoorbeeld gaan oppakken dankzij AI?

„Mooi recent voorbeeld is het checken van zogenaamde 'green claims': over de milieuaspecten en duurzaamheid van onze producten in bijvoorbeeld marketing. Verschillende Nederlandse en internationale waakhonden zien er op toe dat wij bijvoorbeeld niet zomaar kunnen claimen dat wij 'de groenste verf ter wereld' verkopen.''

„We hadden al een uitgebreide handleiding voor duurzaamheidsclaims, maar in de praktijk bellen onze marketingmensen toch liever even met legal. Binnen een uur produceerden we met een custom GPT een zeer effectieve proof of concept van een tool voor ons marketingteam. Daarmee kunnen ze zelf marketingboodschappen snel en eenvoudig laten beoordelen. De tool zegt niet alleen maar wat niet kan, maar geeft ook suggesties voor verbeteringen.''

„Ander voorbeeld: op dit moment trainen we de Luminance-tool op onze inkoopcontracten. Wat vinden wij als business en legal wel of niet acceptabel? Onze inkopers kunnen daar straks zelfstandig zo'n 500 contracten per jaar geheel zelfstandig mee gaan beoordelen en afsluiten, zonder dat wij daar als legal nog naar te hoeven kijken.''

„Met eventuele vragen kunnen ze straks ook terecht bij onze interne AI-chatbot Xara, die ze bijvoorbeeld direct kan vertellen wie een contract mag tekenen. De automatische beantwoording van dit soort standaard vragen betekent een enorme verlichting van de workload van onze juristen.''

Hoe vind en beoordeel je de legal-AI use cases die geschikt zijn voor andere afdelingen?

„Wij hebben in ons Legal Target Operating Model een hele zakelijke benadering geformuleerd met een relatief hoge risk appetite. Natuurlijk kun je op elk contract standaard een jurist zetten, maar dan verkoop je bij wijze van spreken nooit meer een pot verf. Er moet een goede, businessgerichte balans zijn. Bijvoorbeeld, als een contract onder een bepaalde financiële limiet blijft, kan dat in principe zonder tussenkomst van een jurist worden geregeld.''

„We zien een grote rol voor legal AI voor dit soort contracten. We maken voor elke potentiële use case een afweging tussen de bespaarde tijd voor onze afdeling en de potentiële risico's. Uiteraard is het financiële risico dat je hierbij loopt een belangrijke beoordelingsfactor.''

Lees ook: Het Silicon Valley van Nederland? 200 miljoen naar 'AI-fabriek' in Groningen

„Veel bedrijfsjuristen die ik over dit onderwerp spreek zijn huiverig AI in te zetten voor dit soort contracten uit vrees dat AI-oplossingen nog niet goed genoeg zijn. Als je dat benadert vanuit het idee dat een jurist perfect werk aflevert, en je AI-oplossing maar 70 procent, dan lijk je inderdaad achteruit te gaan. Wij draaien dat echter liever om. Zeg dat onze inkopers maar 30 procent van de benodigde juridische kennis hebben, en hun AI maakt hun kennisniveau naar 70 procent brengt. Dan heb je enorme winst geboekt.''

„De kwaliteit van de frontier models gaat tegelijk zo snel vooruit dat de output steeds dichter bij dezelfde foutmarge komt als het werk dat wordt afgeleverd door juristen. Zeker als je bedenkt dat niet elke jurist evenveel skills en kennis heeft, en een jurist ook gewoon een keer een slechte dag kan hebben.''

Heb jij ene voorkeur voor kant-en-klare oplossingen, of laat je die liever inhouse bouwen?

„Wij komen regelmatig samen met aan aantal andere juristen van AEX-bedrijven. Tijdens de eerste sessie met die AEX In-house Legal AI-group was iedereen razend enthousiast over een gespecialiseerde legal AI tool die gebouwd is op OpenAI LLMs maar daar bovenop nog getraind is op een gigantische berg juridische data. Dat was zo'n negen maanden geleden, toen de standaarmodellen van bijvoorbeeld OpenAI en Claude nog niet zelf op zoek konden naar recente informatie. Dat is inmiddels veranderd.''

„De ontwikkeling van de standaard frontier modelen van bijvoorbeeld OpenAI, Claude en Perplexity gaat razendsnel. De laatste reasoning modellen kunnen nu ook al veel van de inhoud leveren waar je maanden geleden nog een gespecialiseerde en op juridische data getrainde tool voor nodig had.''

„Het is dus maar zeer de vraag of de juridische kant-en-klaar tools voldoende onderscheidende waarde leveren voor de honderden euro's per gebruiker per maand die ze vragen. Ik vind het dus nu niet verstandig om fors te investeren en je jezelf voor langere tijd vast te leggen aan een specifieke oplossing.''

„Ook bij veel andere deelnemers van onze AEX In-house Legal AI-group zie ik mede hierdoor een trend richting het zelf ontwikkelen van nieuwe AI-toepassingen op basis van de standaardmodellen. Wij werken hiervoor met een paar vaste mensen in ons legal operations-team, waaronder een developer die het ontzettend leuk vindt om custom-GPTs te maken.''

Wat zijn de belangrijkste uitdagingen bij het inhouse ontwikkelen van Legal AI-oplossingen?

„Het vereist allereerst verschillende soorten skills. Onze ontwikkelaars beheersen de technologie goed, maar hebben soms nog moeite om de use case goed te begrijpen. Net zoals bij veel andere AI-toepassingen zijn mensen die zowel de technologie als de zakelijke toepassingen goed begrijpen dun gezaaid.''

„Natuurlijk kun je als jurist ook zelf aan de slag. Een aantal deelnemers uit onze AEX In-house Legal AI-group ontwikkelt hun eigen tools met prompt engineering of vibe coding. Daar komt je een heel eind mee, zeg maar tot 90 procent. Om die laatste 10 procent echt goed te krijgenheb je echter vaak toch weer experts nodig.''

Lees ook: Bas Rapati (Van Lanschot Kempen): 'Als je de beste wealth manager wilt zijn, moet je zelf met AI aan de slag'

„Gezien de razendsnelle ontwikkeling verwacht ik wel dat de mogelijkheden om zelf een optimaal functionerende oplossing te ontwikkelen snel toenemen. Dan moet je je nieuwe oplossing echter ook nog uitrollen. Als je een custom GPT hebt geproduceerd, kun je niet zomaar een linkje rondsturen om alle beoogde gebruikers uit te nodigen om eens te kijken hoe die werkt. Je hebt vaak IT-support nodig om tools uit te rollen binnen de veilige IT infrastructuur van je bedrijf.''

„Bovendien wil je die nieuwe tool natuurlijk het liefst koppelen aan bestaande systemen of processen. Ook hiervoor heb je dan toch weer de assistentie van de IT-afdeling nodig. En die moet dan weer precies begrijpen wat de bedoeling is. Gezien de snelle ontwikkeling van AI verwacht ik overigens dat er komende periode steeds meer AI-gedreven oplossingen verschijnen voor deze en andere uitdagingen.''

Welke toekomstige ontwikkelingen rond Legal AI zie jij nu al met interesse tegemoet?

„Ik word met name enthousiast word ik van Agentic AI-toepassingen die in staat zijn verschillende systemen in samenhang aan te sturen. Simpel voorbeeld: alle stappen voor het tekenen van een contract gebeuren nu vaak nog handmatig.''

„Eerst moet iemand opzoeken welke vennootschap betrokken is en wie daarvoor kan tekenen. Dan het (digitaal) laten tekenen zelf en het opslaan van getekende contracten in een database. Je ziet nu al agentic AI-oplossingen ontstaan die straks in staat zijn zelfstandig al die losse stapjes af te handelen.''

„Verder ben ik ook zeer benieuwd naar de reactie van advocatenkantoren. Die reactie kan niet uitblijven. Bij een grote overname zit meer dan de helft van de advocatenkosten in het due diligence-onderzoek. Nu verstoken junior medewerkers nog eindeloos veel uren aan dit soort werk, maar ik verwacht en hoop dat dit dankzij AI grotendeels weg valt.''

„De kantoren zullen daardoor onvermijdelijk moeten gaan nadenken over andere manieren om hun jongere medewerkers te laten groeien én hun diensten in rekening te brengen. Het 'uurtje-factuurtje' model moet wat mij betreft verdwijnen voor meer outcome based verdienmodellen. Je ziet dat sommige kantoren daar wel over nadenken. Ik zie echter nog opvallend weinig kantoren die dit daadwerkelijk in de praktijk brengen.''

Lees ook: Riverty-CEO Andreas Barth over AI-regelgeving in fintech: 'Europa is voorzichtiger, dat is positief'

Ontvang elke week het beste van BusinessWise in je mailbox. Schrijf je hier nu gratis in: