'Sommige bedrijven zien de strengere handhaving op schijnzelfstandigheid als kans'

De antwoorden zijn zo eenduidig nog niet, zo blijkt uit de benchmark die HR-dienstverlener Brightmine recent uitvoerde. Head of Content Sacha Luijkx ziet geen heil in struisvogelgedrag. ,,Wacht niet tot er boetes worden uitgedeeld, maar zorg dat je dit jaar je arbeidscontracten in kaart brengt."

'Verrassend dat een kwart van de bedrijven hun strategie zo snel aanpast'

Dat meer dan een kwart van de hr-afdelingen zzp'ers een contract wil aanbieden, noemt Luijkx 'verrassend'. ,,27 procent is best een hoog percentage, zeker als je bedenkt dat het verkleinen van de flexibele schil en het vergroten van het aantal fte's doorgaans een strategische keuze is. Ik vind het opmerkelijk dat een flink deel van de organisaties hun strategie al zo snel wijzigt. Eerlijk gezegd had ik verwacht dat bedrijven het overgangsjaar 2025 zouden gebruiken om hun flexcontracten in kaart te brengen. Om dan in 2026 definitieve keuzes te maken over de invulling van hun arbeidsrelaties."

Anderzijds is het percentage ook wel weer verklaarbaar, aldus Luijkx. ,,Het gaat hier met name om sectoren waarin het risico op schijnzelfstandigheid groter is dan elders – denk aan zorg en welzijn, waar zzp'ers vaak hetzelfde werk doen als mensen in loondienst en er aan opdrachten geen einddatum zit. Bedrijven in die sectoren zijn al langer bezig met dit thema en zijn met het doorlichten van zzp-overeenkomsten al een stap verder dan andere branches."

Organisaties hebben vaak al handjes te kort en afscheid moeten nemen van zzp’ers maakt dat er niet beter op

Arbeidsrelaties niet op orde

Een derde van de ondervraagde bedrijven ervaart onrust vanwege de strengere handhaving. Niet zo gek, aldus Luijkx. ,,Als er op dit moment gehandhaafd wordt, zijn de flexcontracten bij veel organisaties niet op orde. En zolang werkgevers hun opdrachten niet aanscherpen en er een mate van schijnzelfstandigheid blijft bestaan, lopen de zzp'ers zelf ook het risico om op de vingers worden getikt, mogelijk met fiscale gevolgen. Het is niet ondenkbaar dat zzp'ers dan maar zelf de stekker uit de samenwerking trekken. Organisaties hebben vaak al handjes te kort en afscheid moeten nemen van zzp'ers maakt dat er niet beter op."

Handhaving schijnzelfstandigheid is van start, risico op naheffingen

Zorgwekkender dan de onrust vindt Luijkx het feit dat – zo blijkt ook uit het onderzoek – meer dan de helft van de ondervraagden tot nu toe weinig tot niets doet met 'de kwestie zzp'. ,,De Belastingdienst legt dit jaar nog geen boetes op en dat zorgt bij sommigen voor minder urgentie. Maar let wel: de handhaving is al van start en je loopt risico op naheffingen als je je overeenkomsten niet op orde hebt. Dit kan niet wachten tot er boetes worden uitgedeeld."

Wat te doen? Luijkx adviseert opdrachtgevers om de herziening van hun strategische personeelsplanning de komende tijd prioriteit te geven. ,,Als er binnen je bedrijf geen sprake is van kortdurende opdrachten die passen bij het zzp'erschap kan het een strategisch handige keuze zijn om je zzp'ers een contract aan te bieden. Dat kan ook het geval zijn als een zzp'er specifieke skills heeft die in het vaste team ontbreken. Vaak levert loondienst ook een voordeel in loonkosten op. Tegelijkertijd moet je wel sterker inzetten op personeelsbehoud en duurzame inzetbaarheid, anders loop je risico op oplopende kosten vanwege verzuim en verloop."

Je staat als opdrachtgever sterker als je kunt aantonen dat je naar alle beoordelingselementen hebt gekeken

Holistische toets van de Belastingdienst

Voor kortdurende opdrachten of projecten kunnen bedrijven nog steeds prima zzp'ers inzetten, stelt Luijkx. ,,Mits opdrachtgevers de flexcontracten goed inrichten. De holistische toets van de Belastingdienst neemt meerdere factoren in aanmerking om te bepalen of een zzp'er als zelfstandige wordt gezien of niet. Zoals de aard en duur van de werkzaamheden, de manier waarop werkzaamheden en werktijden worden bepaald en de hoogte van de beloning. Leg je flexibele contracten naast die meetlat. Bij handhaving wordt er gekeken naar het onderling verband van die factoren. Je staat als opdrachtgever sterker als je kunt aantonen dat je naar alle beoordelingselementen hebt gekeken."

Rijksoverheid biedt online tools waarmee je je contracten zo kunt aanpassen dat ze aan wet- en regelgeving voldoen. ,,Overigens is het ook verstandig om je zzp'er te informeren en adviseren hoe die vanuit zijn eigen rol aan wet- en regelgeving kan voldoen", benadrukt Luijkx. ,,Bijvoorbeeld door zich ook buiten de te beoordelen arbeidsrelatie als ondernemer te gedragen."

Inzetten op een persoonlijke aanpak

De strengere handhaving kan een aanleiding zijn om een frisse wind door je organisatie te laten waaien, vindt Luijkx. ,,Er zijn bedrijven die dit als kans zien om te reorganiseren. Slim, vooral als je tegelijkertijd inzet op een persoonlijker aanpak bij het aantrekken en behouden van medewerkers. Meer op maat dus, bijvoorbeeld door met concurrentie- en doelgroepanalyses goed in kaart te brengen wie je wil aantrekken. Op welk vlak liggen hun wensen? Willen ze flexibiliteit? Willen ze waardering voelen via een passend inkomen? Willen ze flexibele feest- of vakantiedagen? Kortom, wat past er bij de mensen die je aantrekt en hoe creatief kun je zijn als het gaat om secundaire arbeidsvoorwaarden? Zo'n aanpak kan veel opleveren en maakt je organisatie toekomstbestendig."

LEES OOK: Wet DBA: hoe gaat jouw bedrijf in 2025 om met zzp'ers en schijnzelfstandigheid?

LEES OOK: Bedrijfsleven niet, overheid mag wél werken met schijnzelfstandigen: wat betekent dat juridisch?

Meer BusinessWise? Onze Weekly!

Ontvang elke donderdag het beste van BusinessWise in je mailbox. Schrijf je nu gratis in voor onze wekelijkse nieuwsbrief: