Jan van der Spoel is ontwerper van vertrouwen in organisatiecultuur en leiderschap. Hij combineert diepgaande kennis met een pragmatische aanpak, waardoor hij leiders en teams helpt om de kwaliteit van onderlinge relaties en vertrouwen als sleutel tot succes te benutten. Jan is ook auteur van het boek 360º Vertrouwen.
Niemand bereikt grote doelen alleen. Toch zien we vaak dat leiders en teams vastlopen, niet door een gebrek aan middelen of plannen, maar door gebrekkige relaties. Wat gebeurt er als leiders steeds van richting veranderen, zonder aandacht voor de verbinding binnen het team?
Stel je voor: je bent met een team van tien mensen op een survivaltocht in een onbekend bergachtig gebied. Jean-Paul is de leider en bepaalt het dagdoel. Na overleg wordt het plan besproken, taken verdeeld en begint de tocht. Het lijkt soepel te gaan – totdat het weer dreigt te veranderen. Jean-Paul overlegt met Pieter, een teamlid, en besluit de route te verleggen naar een andere berghut. Al snel blijkt dat deze route andere materialen vereist en dat een deel van de proviand niet meer nodig is. Het eten wordt achtergelaten, de groep past zich aan en gaat verder.
LEES EN LUISTER OOK 'Je moet geloven in wat je aanjaagt, mensen voelen het als je twijfelt'
Drie uur later trekt de regen weg. Jean-Paul besluit weer terug te schakelen naar de oorspronkelijke route, zonder eerst de groep volledig te informeren. Bij een abseilpunt durft een deelnemer niet naar beneden. Weer een andere berghut wordt gekozen, twee uur verder dan gepland. De groep, inmiddels moe en gefrustreerd, volgt met tegenzin. Uiteindelijk arriveren ze in een koude, slecht uitgeruste hut, met minimale proviand en een oncomfortabele nacht als gevolg.
De volgende ochtend blijkt dat Jean-Paul en Pieter opnieuw zonder overleg hebben besloten een andere koers te volgen. Dit, samen met de opeenstapeling van veranderende plannen en slechte communicatie, zorgt voor een omslagpunt: de groep komt in opstand. Sommigen weigeren verder te gaan, terwijl anderen met tegenzin volgen. De lijm die het team bij elkaar zou moeten houden, is verdwenen.
LEES EN LUISTER OOK Oud-commando Ray Klaassens over doelen stellen: 'Wees niet te lief voor elkaar'
Wat ging hier mis? Het probleem was niet dat de plannen veranderden. Verandering is onvermijdelijk, zeker in onvoorspelbare omstandigheden. Het echte probleem was dat de kwaliteit van de onderlinge relaties nooit werd opgebouwd of onderhouden. Jean-Paul vroeg de groep om wendbaar en samenwerkend te zijn, maar had niet geïnvesteerd in het fundament: duidelijke intenties, betrokkenheid en concrete afspraken. Zonder sterke relaties wordt elke verandering een bedreiging in plaats van een kans. De groep voelde zich niet gehoord, niet betrokken en uiteindelijk niet meer bereid om samen te werken.
Zonder sterke relaties raken teams verstrikt in frustraties, miscommunicatie en een gebrek aan motivatie
Jan van der Spoel
Relaties als kern van veerkracht
In organisaties werkt het net zo. Technologische innovaties, geopolitieke verschuivingen en economische onzekerheid zorgen ervoor dat plannen regelmatig aangepast moeten worden. Leiders die telkens van koers veranderen, kunnen alleen op hun team rekenen als de onderlinge relaties sterk genoeg zijn. Goede relaties zijn niet slechts 'prettig om te hebben'; ze zijn essentieel voor een wendbare en veerkrachtige organisatie. Zonder sterke relaties raken teams verstrikt in frustraties, miscommunicatie en een gebrek aan motivatie. Goede relaties vormen de lijm die teams bij elkaar houdt, zelfs in de meest turbulente tijden. Ze zorgen ervoor dat medewerkers flexibel kunnen omgaan met verandering, dat ze bereid zijn extra stappen te zetten, en dat ze elkaar blijven steunen – ook als de situatie moeilijk is.
Relaties als prioriteit, niet als bijzaak
Wat betekent dit in de praktijk? Het verbeteren van relatiekwaliteit gaat verder dan oppervlakkige aandacht of incidentele initiatieven. Het vraagt om een fundamentele investering in acties die de kwaliteit van samenwerking versterken:
Duidelijke intentie: Maak je intenties zichtbaar. Vertel wat je doelen en drijfveren zijn, zodat anderen begrijpen waar je naartoe werkt en waarom. Een gedeelde intentie schept vertrouwen.
Betrokkenheid tonen: Laat zien dat je je inzet voor de belangen van anderen, ook als dat niet direct je eigen doelen dient. Actieve betrokkenheid versterkt samenwerking en loyaliteit.
Eerlijke communicatie: Eerlijkheid en rechtvaardigheid zijn de kern van sterke relaties. Mensen voelen zich gewaardeerd en veilig als ze weten dat er openheid is over uitdagingen en beslissingen.
Afspraken respecteren: Consistent gedrag versterkt relaties. Doe wat je belooft, communiceer helder en creëer een cultuur waarin afspraken nagekomen worden.
Relaties verbeteren is geen eenmalige actie, maar een continu proces van luisteren, leren en handelen. Als leiders hier dagelijks bewust in investeren, ontstaat er een werkomgeving waarin vertrouwen en samenwerking kunnen floreren. Alleen door relaties centraal te stellen, kunnen leiders en teams effectief omgaan met de snelheid en complexiteit van verandering.
Zonder sterke relaties zullen teams uiteenvallen wanneer de druk toeneemt
Jan van der Spoel
Conclusie: De lijm voor de toekomst
De groep van Jean-Paul miste niet alleen een duidelijke koers, maar ook de verbinding die nodig was om samen door de onzekerheid heen te komen. Hetzelfde geldt voor organisaties: zonder sterke relaties zullen teams uiteenvallen wanneer de druk toeneemt.
In een tijd waarin alles om ons heen kan veranderen, zijn goede relaties het anker. Niet als bijzaak, maar als hoofdtaak van leiderschap. Want met sterke relaties kun je elke storm trotseren – en zelfs sterker worden.
Meer BusinessWise? Onze Weekly!
In onze wekelijkse nieuwsbrief vind je het beste van BusinessWise die week, ook alle expertblogs. Abonneer je nu gratis en blijf altijd op de hoogte.
