Het is warm bij de IJzeren Man, het meer in Vught dat is genoemd naar de stoombaggermolen waarmee het eind negentiende eeuw is uitgegraven. Het naastgelegen Den Bosch had het zand nodig om een wijk op te hogen, Vught kreeg er een kuil voor terug die sinds 1930 als recreatieplas wordt gebruikt. Het overschot van de één slim gebruiken voor de tekorten van de ander, dat is eigenlijk ook waar het bij energiehubs over gaat. Een goede plek dus om het daarover te hebben – en dat nog in een aangenaam strandpaviljoen ook.
Na de korte introductie van organisator Hoppenbrouwers (,,Het is warm, dus het motto van vandaag: inspireren... en insmeren") gaat het kennisevenement over energiehubs meteen over hét nieuwsonderwerp van deze week: netcongestie, de overbelasting van ons elektriciteitsnetwerk.
Lees ook: Duizenden bedrijven op wachtlijst: netbeheerders vrezen rampscenario door overvol stroomnet
,,Netcongestie is de grootste uitdaging van mijn bedrijf/organisatie," luidt de stelling waarop iedereen met de groene (ja) of rode kant (nee) van zijn blaadje mag reageren. De helft van de zaal kleurt groen, maar de presentator loopt naar een tegenstemmer: ,,Waarom is netcongestie niet de grootste uitdaging voor uw bedrijf, denkt u?"
,,Wij zijn een batterijenleverancier."
Netcongestie is nu al een probleem, maar het wordt nog veel erger. ,,Ik wil vingers zien," zegt energietransitie expert Maya van der Steenhoven. ,,Op een schaal van 1 tot 10: waar denken jullie dat we op de storm van congestie zitten op dit moment?"
Er staan nu 20.000 bedrijven op de wachtlijst voor een elektriciteitsaansluiting
Ze citeert wat harde cijfers uit een overheidsrapport van deze maand: ,,Er staan nu 20.000 bedrijven op de wachtlijst voor een elektriciteitsaansluiting. De economische waarde van die wachtlijst is tussen de 17 en 70 miljard. De overheid erkent het probleem en zegt dat er 195 miljard geïnvesteerd zal moeten worden in verzwaring van het net. 88 miljard daarvan gaat naar wind op zee en nog eens zo'n 45 miljard naar het aansluiten van wind op zee door het land."
Het Nederlandse elektriciteitsnet is niet permanent overbelast: gemiddeld gebruiken we nu 40 procent van de capaciteit. Maar de pieken – zowel in vraag als in aanbod – kan het net nu al bijna niet meer aan. En de vraag naar elektriciteit neemt met alle warmtepompen, laadpalen en andere oplossingen reusachtig snel toe. ,,Een elektrisch vliegtuig in 20 minuten opladen," zo vertelt Van der Steenhoven bijvoorbeeld, ,,kost ongeveer net zoveel stroom als heel Eindhoven nu in een jaar nodig heeft."
Energiehubs
Netverzwaring – het uitbreiden van het elektriciteitsnet – is zoiets als meer asfalt aanleggen. Als een weg twee keer zo druk wordt, kun je dat overwegen. Maar als die weg tweehonderd keer zo druk wordt, moet je ook kijken naar andere oplossingen. En dat is precies wat bedrijven nu met energiehubs doen. Ze werken samen om energie op te wekken, op te slaan en slim, op de juiste momenten, onderling uit te wisselen zodat ze precies evenveel gebruiken als er opgewekt wordt. ,,Van de 3.800 bedrijventerreinen in Nederland zijn er nu 200 die zeggen: 'Wij zijn een energiehub'," zegt Van der Steenhoven. ,,Maar hoeveel er nu echt als hub werken? Tien."
Verdienmodel
Als iemand in de zaal vraagt naar het verdienmodel van zo'n samenwerking, is ze onverbiddelijk: ,,Het verdienmodel, dat is interessant. Doe je het vanuit een verdienmodel of doe je het voor je license to operate? Want op dit moment zijn er heel veel bedrijven in Nederland die iets gekocht hebben – laadtrucks, een paar elektrische transportwagens, een nieuw elektrisch apparaat – waarvan ze dachten: dat zet ik neer en dan meld ik het aan bij de netbeheerder en dan krijg ik een grotere aansluiting. Maar die krijgen ze niet. Ze krijgen te horen dat ze over 7 tot 10 jaar de eerste zijn. Of dat ze moeten verhuizen."
Succesverhalen
Gelukkig zijn er ook succesverhalen te delen. Zo vertelt Jeroen Scholten van de Rabobank over zijn klant Jan Bakker, die twintig elektrische trucks wilde laten rijden. ,,Dan gaan we samen kijken: hoe kun je die slim voorzien van stroom? Hoe werken we met eigen opwek? Hoe werk je met batterijen? En op wat voor kilometerprijs kom je dan op uit als je het slim doet? Dat is nu gelukt."
Opslag van elektriciteit is nog niet eenvoudig. Zo kost een thuisbatterij nu nog zoveel geld dat je het er pas uithaalt als de technische levensduur van de batterij al is verlopen. Scholten: ,,Voor bedrijven kunnen batterijen wel een oplossing zijn, maar waterstof is ook een optie. Of warmteopslag, methanol, zout.. De Rabobank maakt nu nog geen keuze."
Een energiecoöperatie met vrienden
Scholten kwam als elektrotechneut bij de bank terecht, waar hij al veertien jaar grote bedrijven financiert. In zijn vrije tijd was hij de afgelopen tien jaar vooral bezig met de energietransitie. Hij woont in Loenen bij Apeldoorn en heeft met vrienden een energiecoöperatie opgericht: ,,Zo zijn we eigen opwekking gaan realiseren. Al acht jaar draaien er 120 huizen op een eigen smart grid met eigen batterijen. Dat ben ik met mijn klanten gaan delen. Zes jaar geleden kwam ik voor het eerst bij transportbedrijven die bezig waren met elektrificatie, daarna volgden de bouw en de infrastructuur. Vier jaar geleden zei de bank: 'Jeroen, je moet dit gewoon voor heel Nederland gaan doen. Geef die klantportefeuille maar aan iemand anders. Jij moet gewoon klanten gaan helpen met elektrificatie en energietransitie.'
Werk is er genoeg.
Luister ook: Corné de Meijer (Hoppenbrouwers) in de podcast 'Hoe word ik' over netcongestie, een steeds nijpender probleem
Ontvang elke donderdag het beste van BusinessWise in je mailbox. Schrijf je hier gratis in:
