,,Het menselijk brein is als een krachtige sleutel, een instrument dat niet alleen de weg naar kennis opent, maar ook de toegang tot persoonlijke vrijheid en groei. Veel mensen verlangen ernaar om hun brein beter te gebruiken, maar de eerste stap is begrijpen hoe het werkelijk functioneert", zo vertelt Szapora in Hoe word ik.
Ayca Szapora is neurowetenschapper, cognitief psycholoog én bedrijfskundige. In deze aflevering van 'Hoe word ik' legt ze uit hoe ons brein functioneert en waarom het zo belangrijk is om iets van het reptielenbrein, het zoogdierenbrein en de neocortex te begrijpen.
LEES OOK: Hoe word ik een betere omdenker?
En ze vertelt over 'implementation intention'. Szapora: ,,We willen natuurlijk altijd beter worden en nieuwe gewoontes aanleren. We zetten alleen te veel in grote doelen. Op 2 januari zeg ik bijvoorbeeld ,,Ik ga voortaan gezonder leven". Daar kan het brein helemaal niks mee, want het is super vaag. Wat ga ik doen? Ga ik beter sporten of vaker sporten of beter eten of eerder naar bed?"
Reptiele brein
,,Het brein is geen eenvoudige machine die simpelweg instructies opvolgt; het is een complex netwerk dat voortdurend bezig is met overleven. Het oudste deel van het brein, het reptiele brein, fungeert als de automatische piloot. Dit oerbrein stelt voortdurend drie vragen: kan ik het eten? Kan het me doden? En kan ik er seks mee hebben? Dit deel is gefocust op veiligheid en routine. Verandering wordt door het reptiele brein als een bedreiging ervaren, en het verzet zich vaak tegen nieuwe ervaringen. Routine bespaart energie, wat het moeilijk maakt om uit de comfortzone te stappen. Dit deel van het brein moet worden aangesproken om verandering te omarmen."
Emotie en sociale interactie
,,Het zoogdierenbrein, het tweede deel van het brein, draait om emotie en sociale interactie. Dit deel vraagt zich af: wat brengt het me? Wat kost het me? Het zoekt naar balans en vermijdt moeilijkheden. Wanneer de motivatie te laag is of de inspanning te hoog, zal dit deel vaak nee zeggen tegen verandering. Het is essentieel om de uitdagingen te vereenvoudigen en de voordelen te benadrukken om de medewerking van dit deel te winnen."
,,Dan is er de neocortex, het nieuwste en meest geavanceerde deel van het brein. Hier vindt rationeel denken plaats. Dit deel kan plannen, organiseren en risico's inschatten. Het verlangt naar duidelijke doelen, maar deze doelen moeten haalbaar zijn. Wanneer er te grote of vage doelen worden gesteld, zoals 'gezond leven', kan dit overweldigend zijn. Het brein heeft behoefte aan concrete en haalbare stappen om te kunnen presteren."
Wanneer te grote of vage doelen worden gesteld, zoals ‘gezond leven’, kan dit overweldigend zijn. Je brein heeft concrete en haalbare stappen nodig
,,Een effectieve manier om deze doelen te bereiken, is door gebruik te maken van de techniek van 'Implementation Intention'. Deze strategie, die ook door elite-eenheden en topsporters wordt toegepast, draait om het formuleren van 'als-dan'-stellingen. Door dagelijkse routines te koppelen aan kleine acties, wordt het brein in staat gesteld om nieuwe gewoontes te integreren. Bijvoorbeeld: 'Als ik mijn koffie drink, dan drink ik ook een glas water.' Dit creëert ankerpunten in de dagelijkse routine en maakt het makkelijker om nieuwe gewoontes aan te leren.''
LEES OOK: Hoe word ik beter in effectief vergaderen?
,,Wanneer alle drie de delen van het brein samenwerken, ontstaat er een krachtig systeem voor verandering. Het reptiele brein zorgt voor veiligheid en routine, het zoogdierenbrein motiveert en maakt de veranderingen aantrekkelijk, terwijl de neocortex de doelen helder en haalbaar houdt. De uitdaging is om deze samenwerking te stimuleren, wat kan door herhaling en het creëren van nieuwe gewoontes."
,,Bij passie en urgentie kan het brein automatisch samenwerken. Wanneer er een sterke emotionele drang is of wanneer de situatie urgentie vereist, kan verandering snel plaatsvinden. Het reptiele brein neemt dan de leiding en zorgt ervoor dat de nieuwe actie wordt uitgevoerd, omdat het voelt alsof het moet gebeuren."
Beter gebruik van het brein
,,Het is cruciaal om de pijnmomenten te verminderen en deze te koppelen aan de eerder genoemde 'als-dan'-situaties. Door de focus te leggen op kleine, haalbare stappen en het creëren van een duidelijke structuur, kan het brein zich aanpassen en nieuwe gewoontes aanleren zonder overweldigd te raken. Het is een proces van herhaling, eenvoud en helderheid dat leidt tot een beter gebruik van het brein."
,,Met deze inzichten in de werking van het brein kan de sleutel tot persoonlijke groei en succes worden gevonden. Door de kracht van alle drie de delen te benutten, kan iedereen de weg naar een rijker en bevredigender leven inslaan. Het begint met de keuze om de sleutel van het brein in handen te nemen en deze optimaal te gebruiken."
Luister ook de andere afleveringen met Ayca Szapora
Hoe word ik creatiever?
Hoe word ik een betere manipulator?
Hoe word ik een betere communicator?
MEER LUISTEREN? Hier vind je alle afleveringen:
