Het aangeven van grenzen en assertief zijn tegenover je leidinggevende kan lastig en soms zelfs ongemakkelijk zijn, vooral vanwege de machtsverhouding. Toch is het essentieel om duidelijk te blijven over wat je wel en niet accepteert, zonder dat je relatie met je leidinggevende daaronder lijdt, vertelt HR-expert Roland Grootenboer (ex-Blendle, ex-Google).
Wat betekent assertief zijn tegenover je baas?
Assertief zijn draait om duidelijk je grenzen aangeven en je wensen of zorgen bespreekbaar maken. Maar zoals Grootenboer benadrukt, is het niet eenvoudig: ,,Je baas heeft macht, kennis en ervaring, en jij hebt veel te verliezen, zoals je baan en de verlenging van je contract." Daarom is assertiviteit een balans tussen eerlijk zijn over wat je wel of niet prettig vindt en constructief blijven in het gesprek.
Obstakels: waarom is assertief zijn zo lastig?
Een belangrijke complicatie is de grijze zone in het gedrag van collega's en leidinggevenden. Grootenboer legt uit: ,,In die grijze zone wordt humor vaak gebruikt die soms over grenzen kan gaan, zoals grapjes over uiterlijk of karakter." Het is moeilijk om hierin je grenzen aan te geven zonder defensieve reacties uit te lokken of als overdreven gevoelig over te komen.
Proactief grenzen aangeven met je team
Een manier om lastige situaties te voorkomen is door vooraf samen met je team grenzen en gedragsregels te bespreken. Grootenboer stelt voor om dit in een teammeeting te organiseren: ,,Maak er desnoods een quiz van: wat vinden we acceptabel gedrag in deze situatie? Door het bespreekbaar te maken, kun je later naar deze afspraken verwijzen in plaats van in het moment ongemakkelijk te moeten reageren." Dat creëert psychologische veiligheid en maakt assertief zijn makkelijker.
Hoe geef je feedback op grensoverschrijdend gedrag?
Assertiviteit gaat vaak gepaard met het geven van feedback. Grootenboer raadt aan om daarbij strategieën te gebruiken zoals:
Wat zie je? Benoem eerst wat je opmerkt: ,,Ik merk dat je nu je hand op mijn schouder legt."
Wat voelt dat? Geef aan wat dit met je doet: ,,Dat maakt me wat ongemakkelijk."
Wat wil je? Sluit af met een duidelijke wens: ,,Ik zou liever hebben dat je me niet aanraakt." Door feedback bij jezelf te houden en niet te beschuldigend te zijn, kun je assertief zijn zonder vijandigheid te creëren.
Assertief in situaties met je baas
Een veelvoorkomende situatie is wanneer je weer moet overwerken en je privéleven hierdoor in de knel komt. Hoe kun je assertief zijn zonder je baas tegen je in het harnas te jagen? Grootenboer adviseert om constructief te blijven en het probleem samen te bespreken: ,,Je kunt zeggen: 'Geen probleem, ik werk nu wat extra, maar kunnen we maandag samen de planning bespreken? Ik merk dat projecten vaak uitlopen en dat dit impact heeft op mijn privéleven.'"
Door het gesprek richting een oplossing te sturen, laat je zien dat je betrokken bent, maar dat je ook duidelijke grenzen hebt. Dit voorkomt dat je als star overkomt en versterkt je positie als een professional die nadenkt over het grotere plaatje.
Wat als je minder mondig bent?
Grootenboer erkent dat assertief zijn extra lastig kan zijn voor introverte mensen of mensen die moeite hebben met confronterende situaties. Zijn advies:
- Oefen met het geven van feedback op een manier die bij jou past.
- Laat opmerkingen niet liggen, maar benoem ze op een passende manier.
- Denk bijvoorbeeld na over korte zinnen die jouw grenzen aangeven.Gebruik situaties die al eerder besproken zijn, zoals teamafspraken, als referentiepunt.
Assertiviteit vraagt om samenwerking
Grootenboer benadrukt dat assertiviteit niet alleen een kwestie is van individuele moed, maar ook van collega's die elkaar steunen. ,,Grenzen bewaak je samen. Maak opmerkingen wanneer een collega bijvoorbeeld steeds wordt gepest of wanneer er een grapje wordt gemaakt over iemands geaardheid. Lach niet mee, maar reageer erop."
Wat kun je doen als de machtsverhouding erg scheef is?
Een negatieve machtsverhouding tussen jou en je baas kan het extra lastig maken om assertief te zijn. Grootenboer adviseert:
- Blijf altijd respectvol en zoek de juiste manier om je punt over te brengen.
- Spreek niet puur vanuit frustratie, maar stel jezelf op als een professionele collega die loyaal is, maar ook weet wat je nodig hebt.
- Zoek bondgenoten binnen je team of organisatie om je te ondersteunen en waar mogelijk gezamenlijk actie te ondernemen.
Assertief zijn tegenover je baas vraagt om evenwicht: duidelijk je grenzen aangeven, maar ook constructief blijven in het gesprek.
Luister ook de andere afleveringen met Roland Grootenboer
Hoe word ik beter in het vinden van mijn droombaan?
Hoe word ik beter in solliciteren?
Hoe word ik goed in ontslag nemen?
Hoe word ik beter in salarisonderhandelingen?
Hoe word ik beter in promotie maken?
MEER LUISTEREN? Hier vind je alle afleveringen:
