In de afgelopen maand heb ik zeker tien artikelen uit binnen- en buitenland voorbij zien komen met een soortgelijke boodschap. We zijn in een 'AI-bubbel' beland. De hype is voorbij, de realiteit slaat terug... Althans, dat is de boodschap, maar wat is daar nu eigenlijk van waar?
Wat is een bubbel?
Wanneer de media spreken over een bubbel, dan verwijzen ze eigenlijk steevast naar een financiële bubbel.
De afgelopen 25 jaar hebben verschillende significante financiële bubbels laten zien, die elk hun eigen karakteristieken en gevolgen hadden:
Dot-com bubbel (2000-2002)
Huizenbubbel en subprime crisis (2006-2009)
Europese schuldencrisis (2010-2012)
Cryptocurrency bubbel (2017-2018 & 2021-2022)
Meme stock bubbel (2021)
In Nederland zijn we specifiek bekend met bubbels. Als uitvinders van moderne globale handel, moderne multinationals en aandelen, zijn we als Nederlanders al zeker 400 jaar actief in het creëren en doorstaan van financiële bubbels.
De Nederlandse Tulpenmanie (1634-1637)
Zuid-Zeebubbel (1720)
Het belangrijkste om te weten over bubbels is dat de bubbel zelf altijd uitsluitend van toepassing is op de financiële waarde van bepaalde producten of diensten. De bubbel ontstaat wanneer de investeringen zo groot worden dat ze ogenschijnlijk niet op een realistische termijn weer terugverdiend kunnen worden binnen ons bestaande financiële systeem. Dit is uiteraard een oversimplificatie, maar het volstaat uitstekend voor het punt dat ik wil maken.
Lees ook: OpenAI-CEO Sam Altman luidt noodklok: 'AI-hype lijkt in alles op dot-com bubbel'
Tulpenbollen veranderden zelf niet als gevolg van de bubbel: je kon ze eten, je kon ze planten en er kwamen altijd tulpen uit als je ze water gaf
Is AI een bubbel?
Nee, AI is geen bubbel – althans AI op zichzelf niet. Net zoals tulpenbollen in 1635 geen bubbel op zichzelf waren. Tulpenbollen veranderden zelf niet als gevolg van de bubbel: je kon ze eten, je kon ze planten en er kwamen altijd tulpen uit als je ze water gaf. De bubbel had dus geen enkele impact op de tulpen zelf, alleen op de financiën daaromheen.
Dit is relevant, want het lezen van kranten en sociale media wekt nu de indruk dat AI gefaald heeft, beloften niet waarmaakt of niet werkt. Dat is onzin en heeft niets met een bubbel te maken. De bubbel draait om verwachtingen, vooral financiële verwachtingen.
De bubbel staat los van de exponentiële impact van AI-gedreven technologieën.
Dat AI de mens een miljard jaar aan medisch onderzoek heeft bespaard en dat daardoor de eerste kankervaccins nu beschikbaar zijn – dat is geen bubbel. Dat is werkelijkheid.
Dat AI heeft geholpen om de langste stabiele kernfusie-reactietijd op te rekken naar 22 minuten – dat is een feit. Daarmee komt een echte, schone energietransitie steeds dichterbij.
Dat AI de filmindustrie op zijn kop zet en nu in minuten een video kan genereren die niet van echt te onderscheiden is – dat is een feit.
Al deze ontwikkelingen zijn geen bubbel. De enige bubbel is die in het hoofd van de gierige geldmannetjes op o.a. Wall Street, waarvoor de rest van de wereld dan straks wellicht weer de prijs mag betalen.
Bubble to Bust?
Het is belangrijk om de bubbel te scheiden van de technologie. Toen eind jaren '90 de dot-com bubbel knapte, waren de consequenties voor grote spelers soms desastreus, maar de technologie – het internet – ging onverdroten verder met de wereld te veranderen. Dat zal nu ook met AI gebeuren.
Een financiële bubbel kan verstrekkende gevolgen hebben als het zich op nationaal niveau voltrekt.
Hier kom ik op terug in mijn volgende expertblog. Deze zomer bracht ik drie weken door in Japan, een land met een fascinerende geschiedenis en technologische innovaties.
Maar ondanks dat een bubbel, zeker op nationaal niveau, ontwikkelingen tot stilstand kan brengen, ligt op wereldniveau veel minder voor de hand. Zoals ik al zei: de ontwikkeling van het internet stopte niet na het barsten van de dot-com bubbel. Dat je blijkt wel uit het feit dat je dit artikel nu online leest, waarschijnlijk op je mobieltje, wellicht zelfs onderweg.
Een bubbel zegt dus weinig over het succes van een nieuwe technologie, of zelfs de impact die die technologie zal hebben op de samenleving.
Bust to Boom
De afgelopen vijf jaar heeft de opkomst van AI verstrekkende processen in gang gezet. Elke industrie, elk wetenschappelijk veld ondervindt momenteel seismische verschuivingen als gevolg van AI.
Voorbeelden zijn de 200.000.000 nieuwe proteïnestructuren die Google DeepMind ons heeft opgeleverd. De ware gevolgen hiervan hebben we nog amper ervaren, want nu we al die proteïnestructuren hebben, moeten we er nog medicijnen en vaccins mee maken, o.a. alle tweehonderd vormen van kanker, Parkinson, MS, ALS... etc. De komende tien jaar wordt dus een rollercoaster in de medische wereld en farmacie, als gevolg van AI. En dat zie je nu al beginnen – zie bijvoorbeeld het succes in China met het terugdraaien van ouderdom bij resusapen.
En dit is nog maar één vakgebied. Vraag jezelf maar eens af wat de ongelooflijke ontwikkelingen AI in video- en muziekgeneratie teweeg gaan brengen in de mediawereld.
Hoe de succesvolle uitrol van zelfrijdende auto's (in China zie je ze al veelvuldig rondrijden) de komende tien jaar het verkeer en traditionele vervoersindustrieën gaat veranderen. (p.s. Wil je nou nog meer weten over China en Ai, collega expertblogger John Lin en ik organiseren voorjaar 2026 een nieuwe China Tech Reis! Vanuit Innovation Network!)
De gevolgen van de reeds behaalde resultaten met AI zijn nog amper zichtbaar.
Kortom, AI-bubbel of niet, de trein is vertrokken... Media over een 'AI-bubbel' zijn goed voor clicks en views. De financiële markten zullen hun kunstjes vertonen en ja, de gevolgen zullen best voelbaar zijn voor de samenleving, maar denk niet dat AI een gefaald experiment was en dat het nu weer zal verdwijnen. Want dát – dat is de echte bubbel der verwachtingen die niet waargemaakt kan worden...
The Genie is out of the Box.
Lees ook: Wat als de ontwikkeling van AI vandaag zou stoppen?
Ontvang elke week het beste van BusinessWise in je mailbox. Schrijf je hier nu gratis in:
