De eerste 100 dagen zijn het belangrijkst: hoe maak je een goede start bij je nieuwe baan?

Prof. Dr. Annette Kluge, arbeids- en organisatiepsycholoog aan de Ruhruniversiteit Bochum en vicevoorzitter van de Duitse Vereniging voor Psychologie (DGP), en Bastian Hughes, loopbaancoach en podcasthost, beantwoorden in dit artikel vragen over een succesvolle start voor werknemers en hun leidinggevende.

Waarom zijn de eerste 100 dagen bij je nieuwe baan zo belangrijk?

De kernvraag luidt: waarom zijn de eerste 100 dagen op de werkvloer zo belangrijk? „De eerste paar weken in een nieuwe baan zijn ongelooflijk belangrijk omdat ze me helpen beslissen of de baan, het bedrijf en het team geschikt voor me zijn of niet," zegt Bastian Hughes tegen Frankfurter Algemeine.

Dat is inmiddels door verschillende onderzoeken bewezen: aspecten zoals inkomen, takenpakket of zelfs korter woon-werkverkeer verliezen aan belang als je je nog steeds niet gelukkig voelt in je baan. Volgens de loopbaanadviseur is het de subjectieve perceptie van de nieuwe baan die alles bepaalt.

Goed om te weten: vanuit een puur juridisch perspectief spelen de eerste 100 dagen geen doorslaggevende rol. Belangrijker is de proefperiode van zes maanden, waarin beide partijen het contract met onmiddellijke ingang kunnen beëindigen, aldus Annette Kluge. De nadruk ligt hier op beide partijen, aangezien werkgevers zich al lange tijd moeten bewijzen tijdens de proeftijd.

Lees ook: Leiders met zelfkennis krijgen meer vertrouwen van hun team, maar 'objectief naar jezelf kijken is lastig'

Hoe maak je een goede start?

Een goede start begint al voor de eerste werkdag, zegt Bastian Hughes. Hij adviseert daarom om zo vroeg mogelijk openlijk over verwachtingen te praten. De meest voorkomende reden voor frustratie in de eerste paar maanden op het werk is immers onvervulde verwachtingen: Wat verwacht mijn werkgever van mij? Wat verwacht ik van de baan? „Daar moet ik achter komen voordat ik begin," zegt Hughes.

Een nieuwe baan is ook altijd een kans om jezelf opnieuw uit te vinden. Een tip van Hughes: Als het gaat om persoonlijke ontwikkeling, kun je jezelf een brief schrijven en de aspecten van je eigen gedrag formuleren die je zou willen veranderen. Dit kan je helpen om beter op jezelf te reflecteren.

Volgens Annette Kluge zijn drie dingen vooral belangrijk in de eerste dagen en weken:

• Observeren

• Luisteren

• Vragen

In de meeste bedrijven zijn er veel informele regels, normen en waarden die nergens zijn opgeschreven, maar die je stukje bij beetje moet leren - bijvoorbeeld als het gaat om leiderschap of teamcultuur. „Vragen stellen toont niet alleen interesse, maar ook dat iemand bereid is en wil begrijpen hoe dingen werken in dit bedrijf", zegt Kluge.

Ook belangrijk: werknemers moeten regelmatig feedbackmomenten aanvragen met hun leidinggevenden, vooral in de eerste drie maanden, adviseren de experts. Dit helpt om vragen te verduidelijken en onzekerheid te verminderen.

Hoe maak je de inwerkperiode makkelijker?

Wat helpt bij het inwerken in een nieuw team? De 'new kid on the block' zijn is niet altijd een prettige ervaring en kan gepaard gaan met kritische blikken van collega's. Wat maakt het makkelijker? Eerlijke interesse tonen, openheid en de bereidheid om vragen te stellen.

En: „Wat ook goed aanslaat in het team is zogenaamd extra-rolgedrag dat niet expliciet in het arbeidscontract staat", zegt Kluge. Het gaat dan met name om werk dat het team als geheel ten goede komt, zoals het uitruimen van de vaatwasser, het rondleiden van groepen bezoekers of het organiseren van bedrijfsevenementen. Dit soort dingen werkt als een 'smeermiddel voor goed teamwerk', zegt Kluge.

Teamevenementen buiten werktijd helpen mensen ook om elkaar beter te leren kennen. Hughes raadt aan om mensen uit te nodigen voor dergelijke evenementen, indien mogelijk voordat ze aan het werk gaan.

En: iedereen die uitsluitend op afstand werkt, moet proactief proberen een ontmoeting te regelen. „Ik kan er niet van uitgaan dat de andere teamleden mij wel zullen benaderen", adviseert Hughes.

Lees ook: Stefan Verhoeven, Managing Director Miele: 'Omring jezelf met mensen die pittige feedback geven'

Overpresteren als valkuil: hoeveel inzet is te veel?

De eerste indruk moet goed zijn - in het beste geval zelfs meer dan dat. Maar te veel inzet is zelden goed. Onderzoek uit de jaren '20 toonde aan dat een groep het niet leuk vindt als iemand toetreedt en de groepsnorm verandert door buitensporig snel of hard te werken, aldus Kluge. In elke organisatie zijn er redenen waarom dingen op een bepaalde manier worden gedaan. Het wordt vaak als respectloos ervaren als iemand alles in twijfel trekt zonder voorkennis van de geschiedenis, zegt de psychologe.

Tip: „Ik moet mijn perspectief veranderen en kijken wat het bedrijf van mij nodig heeft om te beseffen dat ik geschikt ben voor de functie," zegt Hughes. Dit reguleert de neiging om te veel te presteren. Ook adviseert hij om vooral te kijken en te begrijpen, „het idee van verandering moet eerst op een laag pitje worden gezet". Volgens Hughes geldt dit ook voor managers.

Hoe bescherm je jezelf tegen te veel druk?

Een nieuwe baan is spannend en dat mag je best aan jezelf toegeven, zegt de loopbaancoach. Het is belangrijk om je bewust te worden van je eigen onzekerheid en je af te vragen of je er iets aan kunt veranderen - of dat het aan de situatie ligt dat je nog niet alle processen hebt begrepen.

Om je lichaam en geest voldoende rust te geven, adviseert Kluge mindfulness-oefeningen, sport of meditatie. Als de stressfactor echter meer een inhoudelijk probleem is, is het meestal de moeite waard om direct contact op te nemen met de teamleider.

Lees ook: 'Gewoon jezelf zijn' is de slechtste leiderschapstip ooit: dit is wat wél werkt

Wanneer voel je je senang in je nieuwe baan?

Er zijn geen algemene uitspraken over hoe lang het duurt voordat je je thuis voelt in een nieuwe baan. Kluge: „Het moment is wanneer zich nieuwe routines en organisatorische gewoonten hebben gevormd. Bovendien, als ze zich eenmaal identificeren met het team en het bedrijf, praten werknemers vaak over hun werk in de wij-vorm. Wie het voortdurend heeft over de vorige baan, is vaak nog niet helemaal gewend aan zijn nieuwe baan en heeft misschien nog wat tijd nodig.''

En als het niet lukt? Hughes: „Denk erover na, bekijk de situatie met een objectief persoon en zoek dan een eerlijke dialoog met de werkgever."

Ontslag tijdens de proeftijd is geen teken van zwakte. „Het is een beetje als een nieuwe relatie: als je na een half jaar beseft dat het gewoon niet goed zit, dan is het uitmaken van de relatie de beste oplossing, voor beide partijen", zegt Hughes.

Bron: dpa/Frankfurter Algemeine

Ontvang elke week het beste van BusinessWise in je mailbox. Schrijf je hier nu gratis in: