Bij veel organisaties klinkt het vaak: „We willen meer vrouwen aan de top."
Een mooi streven. Vrouwen vormen de helft van de bevolking. En de andere helft is door vrouwen gemaakt.
Kijk je naar wat mensen werkelijk naar de top drijft, dan zie je iets anders. Het draait niet alleen om man, vrouw of x. Het draait ook om drijfveren. Wat iemand van binnen aanzet. Als je dat onderzoekt, zie je de motor onder gedrag.
Waarom wil iemand leiden? Voor erkenning, invloed, imago, idealen of verantwoordelijkheid? Dat bepaalt de toon, sfeer en de cultuur. Niet elk leiderschap start met dezelfde intentie. Dáár zit het verschil in koers en cultuur.
De ontdekking bij een telecombedrijf
Een paar jaar geleden coachte ik high potentials. De opdracht vanuit HR: meer vrouwen in de top. Ik voerde 1-op-1-interviews en bracht drijfveren en karakterprofielen in kaart. Wat bleek? Vrijwel iedereen, man én vrouw viel in type 3 (Presteerder) of type 8 (Baas). Dezelfde energie overal: winnen, zichtbaar zijn, bepalen, invloed hebben.
Dat gaf woorden aan wat de organisatie na een tijdje voelde. Er waren wel meer vrouwen benoemd, alleen de energie aan de top veranderde amper.
Een type-3 vrouw wil scoren, net als een type-3 man.
Een type-8 vrouw wil leiden, net als een type-8 man.
De drijfveer kleurt het gedrag. Verwachten dat gender op zichzelf de cultuur verzacht, is hopen op een effect zonder de oorzaak te kennen. Het leiderschap van vrouwen met type 3- of 8-energie is niet zachter van aard, de drijfveer is identiek, maar de uitingsvorm wordt sociaal en cultureel gekleurd. Daardoor tonen zij hun kracht met meer oog voor verbinding, waar mannelijke 3'en en 8'en diezelfde energie vaak directer of competitiever inzetten. Dat geeft hoop, nu we meer vrouwen in het huidige kabinet krijgen.
Het enneagram in 60 seconden
Het enneagram beschrijft negen persoonlijkheidstypes met eigen eigenschappen, drijfveren en valkuilen. Handig om gedrag, communicatie en motivatie beter te begrijpen. In tegenstelling tot veel modellen legt het enneagram de nadruk op groei en ontwikkeling. Dat is belangrijk voor emotionele en mentale fitheid. En dat werkt door op de werkvloer.
Wil je jouw type betrouwbaar vaststellen of voor je hele team? Werk samen met een deskundige en ontdek het in dialoog. Online testjes schieten vaak mis. Antwoorden verschillen per situatie en impactvolle ervaringen spelen ook een rol in de analyse (werk, privé, stress). Een gesprek brengt nuance boven tafel. Een losse test alleen niet. Het model leeft en beweegt mee met context.
Sommige organisaties noemen het enneagrammodel niet expliciet, maar hun leiderschapsprogramma gebruikt terminologie die 1-op-1 overeenkomt met het Enneagram (denk aan 'negen stijlen van leiderschap', 'drie intelligenties' of 'automatische reacties onder stress'). Nieuwsgierig? Vraag gerust een type-interview bij me aan. En leer jezelf en je leiderschapsstijl beter kennen.
De korte uitleg van de drie hoofdrolspelers in deze blog
Je herkent ze vast wel:
Enneagram Type 3 – de Presteerder
Leeft op resultaat, reputatie en effect. Zichtbaar, doelgericht, handig in positionering, gek op applaus. Sterk in vaart maken en kansen pakken. Valkuil: Succes is heel belangrijk en imago kan boven inhoud gaan. Ze zien er veelal succesvol uit t/m hun auto aan toe.
Enneagram Type 8 – de Baas
Beslist snel, spreekt direct, pakt verantwoordelijkheid. Houdt van duidelijkheid en regie. Valkuil: kan intimiderend overkomen en heeft weinig met details. We vinden ze nog wel eens bot en kort door de bocht overkomen.
Enneagram Type 9 – de Bemiddelaar
Zoekt harmonie, ziet meerdere kanten en bouwt vertrouwen. Weinig bezig met profileren of prestige. Valkuil: zichzelf wegcijferen, conflicten vermijden en te weinig ruimte innemen.
Dat maakt ook dat de 9 niet zo snel uit zichzelf op de C-level positie terecht komt. Het zichzelf onvoldoende belangrijk vinden, maakt dat hij/zij zich laat passeren en te weinig op z'n strepen staat. 'Die moet eens nodig bij Zabeth langs,' zeggen mijn klanten dan.
Type 3 en 8 vormen samen de macht-as: de motor die doorpakt en scoort. Logisch dat je ze vaak in de top ziet. Maar een top vol met 3'en en 8'en geeft snelheid, persoonlijke prestige, beperkte reflectie en botst vaak. Dan raast de trein, terwijl niemand meer checkt of de rails nog goed liggen.
Er zijn overigens nog 6 andere typen van het enneagram, de een is niet beter dan de ander. Maar deze types laat ik voor deze blog buiten beschouwing.
Waarom ik elke top van de organisatie een type 9 gun
Een 9, in goede doen, in het MT, de RvB of de RvT brengt rust, stabiliteit en menselijkheid. Een stille versneller die frictie omzet in samenwerking.
Wat een 9 toe kan voegen:
Kalmerende kracht: brengt rust en harmonie in gespannen teams.
Breed perspectief: ziet alle kanten, luistert echt, zorgt voor gedragen besluiten.
Diplomatiek en empathisch: sterk bij reorganisaties en tegengestelde belangen.
Vertrouwensbouwer: zonder eigenbelang of machtsdrang creëert de 9 veiligheid en openheid.
Kalm én krachtig: combineert rust met daadkracht.
Met enneagram type 3 en 8 houd je de organisatie in beweging en haal je resultaat.
Type 9 verandert rumoer in rust, verdeeldheid in verbinding en weerstand in samenwerking.
Wil je als organisatie:
30% meer psychologische veiligheid
Minder verloop in managementteams
Betere reputatie bij stakeholders
Duurzame groei: snelheid mét ziel
Dan heb ik hier enkele praktische tips voor je:
1. Meet drijfveren, niet titels
Voeg bij elk leiderschapsprogramma een Enneagram- of drijfveren-scan toe. Bij het Erasmus MC hebben ze dit ingevoerd om te voorkomen dat ze studenten aannemen die vooral geneeskunde willen studeren vanwege status. Resultaat: minder klonen, meer denkdiversiteit.
2. Herdefinieer succes
Neem 'vertrouwen, teamgroei, reputatie, leiderschap' op in KPI's.
AFAS, BOL en ACHMEA hebben hierin een voortrekkersrol. Resultaat: ruimte voor relationele, introverte en creatieve leiders.
3. Mix beslisstijlen in teams
Bouw MT's en projectteams die besluiten nemen vanuit meerdere intelligenties, hoofd, hart en buik. Zij brengen samen evenwicht tussen denken, afstemmen en handelen. FC Barcelona, Rabobank, Enexis, Southwest Airlines, Nyenrode Business Universiteit (Executive Education), passen dit toe, is online terug te vinden. Resultaat: snellere, wijzere én gedragen besluiten en keuzes.
Macht zonder menselijkheid is kwetsbaar. Balans zonder daadkracht is traag.
Lees ook: Vooroordelen over gewicht: zo ga je daar als leidinggevende mee om
Ontvang elke week het beste van BusinessWise in je mailbox. Schrijf je hier nu gratis in:
