„Ik ben te ongeduldig om te coachen." „Dat kost me veel te veel tijd." „Coachen is toch gewoon een beetje praten?" Zomaar wat uitspraken van leidinggevenden in onze trainingen over Coachend Leidinggeven. En ik snap ze. Veel mensen denken bij coachen aan softe gesprekken, lange sessies en veel gepraat. Maar coachend leidinggeven is juist iets heel anders: het is doelgericht, praktisch en effectief. En ja, het is te leren. Ook als je denkt van niet.
De essentie? Jij hoeft het probleem niet op te lossen. Jij hoeft geen advies te geven. Je helpt de ander om zélf te denken, keuzes te maken en in beweging te komen. Niet zweverig. Niet vrijblijvend. Juist heel concreet.
Vorige week trainde ik een directieteam dat behoorlijk sceptisch begon toen ik vertelde dat we het gingen hebben over coachende gesprekken. Ze hadden genoeg aan hun hoofd en geen tijd voor 'gepraat'. Tot ze merkten hoe snel een goed coachend gesprek werkt. Binnen twintig minuten gingen gesprekken opeens ergens over. En losten ze dingen ook echt op. Open, kwetsbaar en snel.
Waarom werkt het zo goed? Omdat je team meer gemotiveerd is als ze de oplossing zelf hebben verzonnen. En omdat jij als leidinggevende dan niet eindeloos hoeft te trekken en te sleuren. Win win dus.
Niet harder werken, maar anders kijken en beter luisteren
Lees ook: Maak leiderschap simpel: praktische lessen uit Stephen Covey's succesformule
Een coachend gesprek: hoe werkt dat dan?
Een coachend gesprek voeren betekent niet dat je iemands therapeut wordt. Het betekent dat je ruimte geeft voor denken, voelen en ontwikkelen. Jij stelt scherpe vragen, luistert goed, vat samen, spiegelt gedrag. Je zorgt voor veiligheid én uitdaging.
Wat je vooral niet doet: alles zelf bedenken. Of meteen met oplossingen komen. Hoe goedbedoeld ook, daarmee help je iemand niet verder. Een goed coachend gesprek voelt anders dan een gewoon overleg. Het gaat minder over taken en meer over drijfveren, gedrag en keuzes. En dat vraagt iets anders van jou als leidinggevende: niet harder werken, maar anders kijken. En beter luisteren.
Lees ook: Leidinggeven met drie petten op (en soms zweet op je rug)
Coachen is niet fiksen
Veel leidinggevenden denken dat ze coachen, terwijl ze eigenlijk aan het overtuigen zijn. Of aan het fiksen. Of aan het oplappen. Dat ziet er ongeveer zo uit: Medewerker: „Ik merk dat ik steeds minder energie haal uit mijn projecten."
Leidinggevende: „Hmm ja, dat snap ik. Heb je al met HR gepraat? Of: „Misschien kun je die IT-klant laten vallen, die ligt je toch niet zo." Of: „Je pakt gewoon weer even een leuker project, even opladen. Zal ik iets regelen?" Lief bedoeld. Snel geschakeld. Maar niet coachend.
Wat hier gebeurt: de leidinggevende denkt mee, zoekt oplossingen, wil helpen. Maar de medewerker wordt niet uitgedaagd om zelf te onderzoeken wat er echt speelt. Terwijl daar vaak juist de winst zit. Een coachend gesprek begint niet bij oplossingen, maar bij eigenaarschap. Bij vragen als: „Wat wil je zelf?, wat zit je precies dwars?, wat maakt dit zo lastig?" Dat voelt misschien trager, maar het is precies waar ontwikkeling begint.
Lees ook: Stop met zeuren en klagen, zo word je een leider die de regie pakt
Een structuur die helpt: GROW
Veel leidinggevenden vinden het spannend om zomaar het diepe in te gaan. Daarom werk ik graag met een eenvoudige structuur: GROW. Wat staat voor:
Goal: Wat wil je bereiken?
Reality: Wat is er nu aan de hand?
Options: Welke mogelijkheden zie je?
Will: Wat ga je doen, en wanneer?
Het klinkt misschien simpel en dat is het ook. Maar het werkt. Mits je doorvraagt. En de verleiding weerstaat om het gesprek over te nemen. GROW helpt je om een gesprek te structureren zonder het te regisseren. Het houdt focus, zorgt voor eigenaarschap en maakt het gesprek praktisch. Je eindigt niet met een goed gevoel, maar met een concreet plan.
Lees ook: Iedereen knikt, niemand snapt het: hoe je als leider wél goed communiceert
Durf eens achterover te leunen
Veel leidinggevenden zijn druk. Altijd aan het oplossen, regelen, fixen. Maar coachen vraagt iets anders. Die vraagt dat jij wat meer achteroverleunt, zodat de ander vooruit kan.
En ja: dat voelt onwennig. Het voelt alsof je niets doet. Terwijl je juist ruimte geeft voor verantwoordelijkheid. En dat is misschien wel de grootste shift in leiderschap: niet meer alles zelf doen, maar zorgen dat de ander het kan. Wil je daar beter in worden? Begin gewoon eens met een paar goede vragen. En hou je mond daarna even.
Lees ook: Van first-time managers tot doorgewinterde CEO's: waarom 50 procent van nieuwe leiders faalt
Wat levert coachend leidinggeven op?
Minder gedoe op je bord. Meer eigenaarschap in je team. En mensen die groeien, zonder dat jij ze hoeft te duwen. Coachend leidinggeven is geen luxe. Het is een vaardigheid die elke leidinggevende nodig heeft. Zeker in deze tijd, waarin mensen autonomie en aandacht verwachten en afhaken als ze dat niet krijgen.
Probeer vandaag als iemand je een probleem vertelt eens alleen te luisteren en vragen te stellen, zonder het zelf op te lossen. Kijk eens of je het de ander kunt laten oplossen. Let op: je hoeft natuurlijk niet altijd een coachend gesprek te voeren. Als je iets wil vertellen, kun je beter duidelijk zijn en geen vragen gaan stellen. Maar als je de ander wil helpen om stappen te zetten om zijn of haar eigen probleem op te lossen, kun je heel goed je coachende vaardigheden gebruiken.
Lees ook: Vraag jezelf af: ben je 'mama' of 'macho' in leiderschap? (dan zijn dit de valkuilen)
Ontvang elke week het beste van BusinessWise in je mailbox. Schrijf je hier nu gratis in:
