Heftige emoties maken deel uit van het dagelijks leven, en sommigen worden er in hun werk meer mee geconfronteerd dan anderen. Scheidsrechter Sander van der Eijk bijvoorbeeld. In deze aflevering van de podcast Hoe word ik deelt hij zijn ervaring en inzichten over het omgaan met boosheid, teleurstelling, kritiek en andere sterke emoties, zowel op het voetbalveld als in het leven.
Rust bewaren is essentieel
Het eerste en belangrijkste advies van Van der Eijk is duidelijk: blijf rustig. ,,Als iemand boos is en je reageert met nog meer boosheid, is dat als vuur op vuur: het escaleert alleen maar." Kalm blijven terwijl emoties hoog oplopen, is misschien niet altijd makkelijk, maar het is wel de eerste stap om de-escalatie te bereiken. Hij raadt aan om letterlijk en figuurlijk een stap terug te doen in gespannen situaties, zodat je ruimte voor jezelf creëert om helder te blijven nadenken.
Aandacht geven en empathie tonen
Een cruciale manier om heftige emoties te neutraliseren is door de ander het gevoel te geven serieus genomen te worden. ,,Als ik iemand negeer, voelt diegene zich niet gezien, en dat versterkt de boosheid alleen maar." Aandacht geven en empathie tonen – ook al ben je het niet eens met de ander – helpt om spanning te verlagen. Van der Eijk noemt dit een balans tussen rustig blijven en grenzen stellen. ,,Je moet empathie tonen, maar ook duidelijk maken waar de grens ligt."
Grenzen stellen en begrenzen
Soms kom je in situaties waarin boosheid en kritiek de overhand nemen. In zulke gevallen is het noodzakelijk om te begrenzen. Van der Eijk gebruikt op het veld hiervoor hulpmiddelen zoals een fluitsignaal, non-verbale communicatie of zelfs een gele kaart. ,,Grenzen stellen is geen nederlaag, maar een krachtig signaal om te laten zien waar jouw limiet ligt." Dit principe kan ook worden toegepast buiten het speelveld, bijvoorbeeld in gesprekken of conflictsituaties, door helder te communiceren wat je wel of niet accepteert.
Luister ook: Koos van Plateringen over omgaan met heftige emoties: 'Voorkom een tsunami'
Tegendraads gedrag voor de juiste balans
Van der Eijk licht toe dat je soms met tegendraads gedrag kunt reageren om een situatie te neutraliseren. Als een speler bijvoorbeeld heel boos is, reageert hij extra rustig. Dit werkt vaak kalmerend. ,,Even later kunnen we bij elkaar komen en een gesprek voeren op een normaal niveau." Dit principe kun je overal toepassen: door rustig te blijven terwijl een collega emotioneel wordt, verschuif je de dynamiek naar een meer beheerste interactie.
Reflecteren op je eigen reacties
Van der Eijk benadrukt dat het omgaan met emoties niet alleen betekent dat je met de emoties van anderen werkt, maar ook dat je jezelf onder controle moet houden. Zelf heeft hij situaties meegemaakt waarin hij merkte dat boosheid hem raakte. ,,Na een wedstrijd realiseerde ik me dat ik iets te fel was en dat er wat gif in mijn reactie zat. Dat moment van reflectie helpt om bij een volgende confrontatie neutraler te blijven." Constructief reflecteren maakt je bewuster van je eigen emotionele triggers.
Rustig blijven in kritiek na afloop
Na een wedstrijd krijgt een scheidsrechter vaak veel kritische feedback van spelers, coaches en publiek, wat soms emotioneel kan zijn. Van der Eijk blijft in zo'n situatie neutraal en luistert, zonder direct volop in discussie te gaan. "Vaak zeg ik: laten we het later bespreken, zodat de emoties eerst kunnen afkoelen." Dit voorkomt dat conflicten verergeren en biedt ruimte voor een constructieve dialoog.
Hoe leer je omgaan met grote groepen en kritiek?
Van der Eijk vertelt ook over de invloed van grote stadions vol supporters en de intensiteit van spreekkoren. Hij benadrukt dat je de emotie van het publiek nooit helemaal kunt negeren: ,,Het heeft impact op de sfeer en straalt af op het veld." Maar het belangrijkste is om je niet te laten beïnvloeden en gefocust te blijven op waar jij controle over hebt. "Je kunt emoties niet uitzetten, maar je kunt wel leren hoe je er constructief mee omgaat."
Luister ook de andere aflevering met Sander van der Eijk
Hoe word ik een betere observator?
Hoe word ik beter in stressvolle situaties?
MEER LUISTEREN? Hier vind je alle afleveringen:
