Scheidsrechter Sander van der Eijk deelt in deze aflevering lessen die niet alleen van toepassing zijn op het voetbalveld, maar ook daarbuiten.
De juiste afstand en snelheid
Het begin van het gesprek gaat natuurlijk over voetbal en arbitrage. Als het op goed observeren aankomt, onderstreept hij het belang van positie kiezen: ,,Waar je staat op het veld is cruciaal." Een goede observator zorgt voor de juiste afstand tot de actie, ideaal is rond de vijftien meter. Te dichtbij of te ver weg beperkt immers het gezichtsveld. Hij legt uit dat snelheid ook een rol speelt: ,,Wandelen of dribbelen helpt je om stabiel te blijven en beter te zien dan wanneer je sprint."
De juiste kijkhoek
Daarnaast benadrukt hij het belang van de kijkhoek. Onderzoek toont aan dat een kijkhoek tussen de negentig en 45 graden optimaal is voor scheidsrechters. Hij legt uit dat bewust kiezen waar je naar kijkt essentieel is: ,,Het heet de 'quiet eye' techniek. Je focust je op een paar spelers en anticipeert op wat er gaat gebeuren."
Van der Eijk deelt dat observatie trainbaar is. Hij herinnert zich een onderzoek waarbij zijn kijkgedrag met een eyetracking bril werd vastgelegd. ,,Scheidsrechters op een hoger niveau maken bewustere keuzes," vertelt hij. Ze ontwikkelen hun vaardigheden door te observeren waar overtredingen plaatsvinden en daarnaar te handelen.
Het gesprek raakt ook de uitdagingen van observatie, vooral in complexe situaties zoals hoekschoppen, waar meerdere spelers tegelijk gevolgd moeten worden. ,,Je hebt één paar ogen en soms wel negen, tien koppels in een strafschopgebied," legt hij uit. Het komt dus neer op het kiezen van de juiste momenten om te fixeren.
'Met je volle aandacht in het moment zijn'
Een belangrijk thema in het gesprek is aandachtig kijken. ,,Aandachtig observeren betekent met volle aandacht in het moment zijn," zegt hij. Afleidingen kunnen funest zijn, dus hij gebruikt meditatietechnieken om zich te focussen.
LUISTER OOK: 'Hoe word ik beter in observeren?' met gedragsexpert Anne-Maartje Oud:
Van der Eijk benadrukt dat observatie niet alleen fysiek maar ook mentaal vermoeiend is. Voorafgaand aan de wedstrijd helpt voorbereiding en routine om gefocust te blijven. Als afsluiter deelt hij een belangrijke les: "Leef in het nu en train deze vaardigheid. Het helpt je om optimaal te observeren."
Luister ook de andere aflevering met Sander van der Eijk
Hoe word ik beter in het omgaan met heftige emoties?
Hoe word ik beter in stressvolle situaties?
MEER LUISTEREN? Hier vind je alle afleveringen:
