Strategie. Voor Bette Bakker, managing director van strategisch adviesbureau Branddoctors, is het onlosmakelijk verbonden met menselijk gedrag, samenwerking en continu aanpassen aan de werkelijkheid. Ze ziet strategie niet als een stapel papier, maar als een sociaal construct.
Wat maakt een goede strategie?
Bakker benadrukt dat strategie niet alleen draait om een perfect uitgedacht plan, berekeningen of theoretische modellen. „De sleutel tot een succesvolle strategie ligt bij mensen," vertelt ze. "Je hebt mensen nodig om een strategie tot leven te wekken: je medewerkers, klanten, stakeholders en investeerders. Zij moeten erin geloven en ermee aan de slag kunnen gaan." Het draait daarbij niet alleen om het bedenken van een oplossing, maar ook om mensen vanaf het begin bij het proces te betrekken en in beweging te krijgen.
Een strategie op papier, hoe briljant ook, heeft volgens Bakker weinig waarde als het niet wordt gedragen door degenen die het moeten uitvoeren. „Als je een plan presenteert waarvan mensen denken: 'Dit klopt, en nu?', dan gaat het mis. Je moet ervoor zorgen dat een strategie al tijdens het vormingsproces van de mensen wordt, zodat ze het echt omarmen."
Lees ook: 10 veelvoorkomende fouten: hoe CEO's (ongemerkt) vertrouwen verliezen
Het proces achter een strategie
Strategievorming is meer dan een eenmalig moment. Het is een proces dat vraagt om co-creatie, flexibiliteit en de bereidheid te leren van gesprekken in elke fase. Bakker legt uit dat het begint met het ophalen van input uit verschillende lagen van de organisatie: van het middenmanagement tot de werkvloer en van klanten tot externe stakeholders. Hoe meer inzichten je verzamelt, hoe sterker de strategie kan worden.
„Gedurende dit proces kun je scenario's schetsen en toetsen," vertelt ze. „Waar eerst aannames speelden, ontstaat door gesprekken vaak een nieuw inzicht of een totaal andere invalshoek. Dat maakt dat strategie altijd anders is dan je in eerste instantie verwacht."
De mens centraal stellen
Volgens Bakker ligt de echte uitdaging van strategie niet in het bedenken van het plan zelf, maar in draagvlak creëren en mensen overtuigen. Ze benadrukt dat dit proces tijd kost, omdat organisaties uit enorm veel verschillende belangen en verbindingen bestaan. „Soms kun je in een paar maanden een strategie formuleren," zegt ze, „maar het duurt vaak langer om de belangrijkste medewerkers, bestuursorganen of externe stakeholders mee te krijgen."
Een mooi voorbeeld van een geslaagd traject is een klant waarbij ze tijdens het proces medewerkers zag communiceren over de nieuwe richting, nog vóórdat de strategie officieel was afgerond. „Dat betekent dat het plan al van hen was geworden. Zo'n beweging voel je meteen; dan weet je dat het de juiste kant op gaat."
Waarom is co-creatie essentieel?
Bakker benadrukt het belang om de hele organisatie al in een vroeg stadium mee te nemen in het strategievormingsproces. Hierdoor ontstaat niet alleen een sterker plan, maar ook betrokkenheid en eigenaarschap. „Een strategie moet niet van mij als consultant zijn, maar van de organisatie zelf. Anders komt het niet tot leven." Co-creatie zorgt ervoor dat mensen zich gehoord voelen, dat ideeën worden gedragen en dat de organisatie al tijdens het proces begint te veranderen.
Lees ook: Apple's prijsstrategie achter nóg duurdere iPhones (en dat komt niet door Trump)
Flexibiliteit binnen strategie
Een van de verrassende inzichten die Bakker deelt, is dat strategie geen statisch plan moet zijn, omdat de wereld continu verandert. „Er is flexibiliteit nodig om je aan te passen aan onverwachte omstandigheden," legt ze uit. Dat vraagt om een balans tussen een langetermijn-visie en het vermogen om in het moment bij te sturen. "Een strategie is nooit af. Het is eerder een groeiproces waarin je soms moet experimenteren en leren."
De ultieme les
Voor een goede strateeg is luisteren net zo belangrijk als plannen maken. Het gaat erom aannames los te laten, samen te werken met alle betrokkenen, en voldoende aandacht te besteden aan menselijke interacties. Zoals Bakker treffend zegt: „Een strategie draait niet alleen om een slim plan, maar vooral om mensen die het plan tot leven brengen."
Haar laatste advies voor aspirerende strategen: „Wees niet bang om te verrassen of verrast te worden. Begrijp waar de echte knelpunten liggen, betrek mensen in je proces en blijf flexibel in je aanpak. Een strategie ontwikkel je niet alleen, maar samen." Zo wordt strategie niet alleen een document, maar een levende kracht die organisaties vooruithelpt.
MEER LUISTEREN? Hier vind je alle afleveringen:
