Een paar dagen geleden werd bekend dat de komst van een AI-fabriek naar Groningen definitief doorgaat. Naar verwachting is deze fabriek in 2027 operationeel. De kosten: 200 miljoen euro. Het bedrag is verkregen door subsidies van onder meer Nij Begun, ministeries en EuroHPC, een publiek-privaat partnerschap dat zich richt op het versterken van de Europese positie op het gebied van supercomputers. Nij Begun is een programma van de overheid om de gevolgen van de gaswinning in Groningen en Noord-Drenthe aan te pakken door middel van herstel, sociale initiatieven en economische ontwikkeling. De fabriek komt in de in onbruik geraakte tabaksfabriek Niemeyer in Groningen.
De AI-fabriek is een expertisecentrum, data-faciliteit en AI-supercomputer. Het gaat op een laagdrempelige manier toegang bieden tot enorme rekenkracht en baanbrekende AI-initiatieven, aldus TNO, een van de initiatiefnemers. Andere betrokken partijen zijn Stichting Nederlandse AI fabriek, SURF, de Nederlandse AI coalitie en Samenwerking Noord. Ze vormen samen een consortium. De AI-fabriek stimuleert de creatie van nieuwe banen, versnelt innovaties en automatiseert processen in onder meer de sectoren mobiliteit, veiligheid en zorg. Bovendien versterkt het de kennis- en innovatiepositie van Nederland, trekt talent aan en verkleint dus de afhankelijkheid van Amerikaanse en Chinese technologieplatforms.
Lees ook: Het Silicon Valley van Nederland? 200 miljoen naar 'AI-fabriek' in Groningen
Een experimenteer- en ontwikkelfaciliteit
„De AI-fabriek richt zich primair op het bedrijfsleven, zowel mkb en startups, maar ook grote bedrijven die willen innoveren met AI'', zegt Marc Zegveld, Managing Director unit ICT, Strategy & Policy bij TNO. „Iedere onderneming kan een eigen case voorstellen, maar bijvoorbeeld ook deelnemen aan consortia met mkb'ers en kennisinstellingen om gezamenlijk AI-innovaties te ontwikkelen. De AI-fabriek is een experimenteer- en ontwikkelfaciliteit vooral bedoeld voor pre-competitieve innovatie.''
Zo kunnen we AI ontwikkelen op basis van onze eigen publieke waarden en talent in eigen land behouden
Marc Zegveld TNO
De AI-fabriek stelt bedrijven in staat om laagdrempelig toegang te krijgen tot hoogwaardige AI-trainingsfaciliteiten en expertise, vervolgt Zegveld. „Dat is vooral voor mkb, startups en scale-ups cruciaal. Bedrijven die met data willen innoveren, kunnen van de AI-fabriek gebruikmaken. Ambitie is om de innovatiekracht van Nederlandse bedrijven en publieke organisaties te versterken. Zo kunnen we AI ontwikkelen op basis van onze eigen publieke waarden en talent in eigen land behouden."
Bij de totstandkoming van de fabriek zijn bedrijven via consultatierondes betrokken geweest, die onder andere door het ministerie van EZ en consortiumpartner AIC4NL zijn georganiseerd. Zegveld: „Tijdens sessies in onder meer Groningen en Utrecht is het AI Factory-initiatief toegelicht en is er actief feedback verzameld van aanwezige bedrijven. Deze input heeft bijgedragen aan de vormgeving van het initiatief.''
We zijn niet waardeloos, we zijn niet het slechtste jongetje van de klas
Jarno Duursma AI-expert
Winnen van de Amerikanen en Chinezen?
Het totaalbedrag van 200 miljoen euro is de grootste investering in een publieke digitale researchfaciliteit in Nederland ooit. Rond de komst van de AI-fabriek hoort Duursma ook cynische geluiden, over het feit dat Amerika en China veel verder ontwikkeld zijn. ,,Zo van: 'Die halen we toch niet meer in, dus dat hoeven we niet meer te proberen'. Maar ik vind dat we in Nederland overdreven kritisch en cynisch zijn op dat vlak. Het is heel makkelijk om te denken: we winnen het niet meer van de Amerikanen en Chinezen. Dat we aan ze zijn overgeleverd. Maar dat vind ik een trieste vorm van machteloosheid. Alsof je in een slechte relatie blijft omdat je denkt dat elke andere relatie ook slecht zal zijn. Maar je moet het ook gewoon proberen. In de kern vind ik het dus een heel goed initiatief.''
Lees ook: Uitgerekend Google investeert in AI Hub, een groot kantoor voor Nederlandse AI-bedrijven
Duursma is publicist, spreker en auteur op het gebied van AI en digitale technologie. Hij schreef vier tech-boeken, waaronder een over AI. Hij vindt dat er in Nederland en de rest van Europa nog voldoende hoogwaardige kennis is om van de fabriek een succes te maken. ,,We zijn niet waardeloos, we zijn niet het slechtste jongetje van de klas. Kijk naar bedrijven als ASML, die al veel met AI bezig zijn.''
Duursma vindt het jammer dat de Nederlandse politiek beperkt de relevantie van AI inziet. ,,Als ze het écht relevant hadden gevonden, had het kabinet twee keer met de ogen geknipperd en die 200 miljoen vrijgemaakt. Het is niet heel veel geld. Van dat bedrag kun je geen eigen GPT-taalmodel ontwikkelen, maar tegenwoordig zijn er zoveel open source taalmodellen die je gratis kunt gebruiken, dus dat is een kans. En als ik de partijprogramma's voor de komende verkiezingen doorlees, zie ik dat er nauwelijks over AI wordt gerept. Nogmaals, het is goed dat die AI-fabriek er komt. Laten we er de komende drie jaar met een positieve blik naar kijken en zien wat er gebeurt. Negeer de cynische mensen die langs de zijlijn staan en alleen maar kritiek geven. Schouders eronder met z'n allen.''
Ontvang elke week het beste van BusinessWise in je mailbox. Schrijf je hier nu gratis in:
