EZ-minister Karremans: 'Te veel wantrouwen vanuit de overheid richting het bedrijfsleven'

EZ-minister Karremans over regeldruk

„De politiek moet realistischer worden over de mate waarin regels ook daadwerkelijk een probleem kunnen oplossen. Iedereen is voor minder onnodige regels. Maar wat we vervolgens te weinig hebben gedaan is dat wij de dynamiek die zorgt voor die regeldruk te weinig hebben erkend en de vraag hebben gesteld: hoe komt dat nou? De politiek denkt vaak dat een oplossing kan worden gezocht in iets verbieden of een regel in te stellen en dan denken dat het probleem is opgelost."

„Er is te veel wantrouwen in de overheid richting de private sector, richting bedrijven. Je moet maar eens naar brieven kijken die naar de Tweede Kamer worden gestuurd. Heel vaak staat daar het woordje commercieel bedrijf in, om even te benadrukken dat een bedrijf commercieel is. Maar natuurlijk, elk bedrijf is commercieel, anders ben je een stichting. Dat zie je breed in de overheid merkte ik toen ik wethouder was in Rotterdam, dat er te veel wantrouwen zit in overheid en politiek richting bedrijven. Dat ze denken, ze zijn alleen maar uit op winstbejag, ze behartigen de publieke belangen niet goed en daardoor ga je regels creëren om dat af te dwingen. Een hele logische dynamiek die leidt vervolgens tot regeldruk. En: we hebben als overheid, ook als politiek, de neiging elk risico tot op duizendsten achter de komma weg te mitigeren."

Lees (en luister) ook - Michiel Muller waarschuwt: Picnic vertrekt mogelijk uit Nederland bij verplichting supermarkt-cao

Over Europa

„In bijna elke industrie gaat het erom de eerste te zijn. In Europa hebben startups en scale-ups veel belemmeringen. Als je kijkt naar de meest waardevolle techbedrijven: die zitten in de VS of China, niet in Europa. Dat moeten we veranderen om mee te kunnen doen. Nederland is een kleine markt. Grote bedrijven moeten door kunnen groeien naar Europa en de wereld. Als het hier traag gaat, lopen we achter op concurrenten.''

Over innovatie

„Ik heb gisteren nog met een groep ondernemers gesproken over een sector die in Nederland nog niet groot is, maar waarin wel wordt geïnvesteerd. Een sector waar ook relatief weinig wordt ondernomen, maar waar we natuurlijk graag verder in willen groeien. Die ondernemers heb ik gevraagd om samen tot een nieuwe AI-strategie te komen. We lopen gewoon zwaar achter op de VS en China. Wat ik niet ga doen, is hier alleen maar ambtenaren aan het werk zetten en zelf bedenken wat er moet gebeuren. Nee, ik vraag direct ondernemers aan tafel: wat moet er gebeuren?"

Lees ook - Wibe Wagemans: 'Klimaat en innovatie? Betrek daar Silicon Valley bij'

Over vestigingsklimaat

„Dan gaan bedrijven naar het buitenland en dan zie je dat uiteindelijk er minder belastingopbrengsten komen omdat het bedrijfsleven hier geen belasting meer afdraagt. Dat betekent dat de financierbaarheid van onderwijs, defensie, wetenschap, politie, zorg, noem het maar op, dat die zwaar onder druk komt te staan. Het bedrijfsleven is de motor achter onze economie, logischerwijs. Dat is niet de overheid. We leven niet in een planeconomie. Gelukkig maar."

„Het is makkelijker dan twintig jaar of dertig jaar geleden om bedrijven te verplaatsen. Je ziet dat nu ook gebeuren bij startups en scale-ups die ervoor kiezen om zich in Frankrijk te vestigen. En voor internationale bedrijven is het nog makkelijker, want die hebben ook kantoren ergens anders. En dat gebeurt dus ook met Aegon. Picnic overweegt dit eveneens als bepaalde beslissingen in hun nadeel uitvallen. En dat zijn serieuze gevallen. Alleen er wordt heel erg laconiek op gereageerd in de politiek en ook aan de keukentafel. Dus niet alleen aan de vergadertafels in Den Haag, maar ook aan de keukentafel. Als ik de reacties zie onder de posts van Michiel Muller, waarin hij stelt dat we overwegen om te vertrekken, en ik lees dan 'Ga maar', dan weet ik dat veel mensen zich niet realiseren wat dat uiteindelijk betekent als die trend zich zo doorzet."

„We hebben het gezien met DSM, Shell, Unilever, en ik spreek met heel veel bedrijven in de Rotterdamse haven en daarbuiten waarvan een aantal stelt van als het klimaat in Nederland zo blijft en als er niks verbetert, ja jongens, dat het niet meer rendabel is om te investeren in Nederland".

Lees ook - Hoogleraar Internationaal Management Fons Trompenaars: 'Vestigingsklimaat is niet alleen een Nederlands probleem'

Over de overheid

„Als de vinkjes zijn gezet, hebben we alles gedaan. Dan is het doel behaald. Procesgedreven werken, ik zag het als wethouder, terwijl ondernemers veel meer naar het resultaat kijken. Het maakt niet uit hoe je er komt, als je er maar komt. Doelen stellen is voor ondernemers volstrekt logisch, maar in Den Haag is dat vaak al moeilijk. Je creëert namelijk ook afrekenbaarheid, bij de overheid voelt dat onlogisch. Toch probeer ik dat erin te krijgen.''

Over de politiek

„Als een meerderheid van de Kamer om drie of vier uur 's nachts even een motie aanneemt om een belangrijke regeling voor het bedrijfsleven af te schaffen omdat ze politieke hobby's er mee willen financieren, dat is voor het bedrijfsleven vreselijk. En wat voor bedrijfsleven heel belangrijk is, is stabiliteit. Weten als je investeert, wat je aan de overheid hebt, wat er gaat gebeuren in een land waar je van op aan kan. En dat is natuurlijk per definitie niet wat er gebeurd is de afgelopen jaren, omdat per moties allerlei wilde plannen zijn gefinancierd, wat allemaal ten nadele is gegaan van het bedrijfsleven. Ja, en dan zegt het bedrijfsleven, wij weten hebben geen idee waar we van op aan kunnen, dan gaan we liever investeren in landen die politiek stabieler zijn".

(VVD heeft ruim dertien jaar de minister van Economische Zaken geleverd op Dirk Beljaarts/PVV na, en hetzelfde aantal jaren in de regering gezeten) „Dat is ook zo, dus je mag ook best kritiek hebben. Ik zeg ook niet dat de VVD in het verleden alles perfect heeft gedaan. Sterker nog, ik heb ook over regeldruk gezegd van nou, we hebben denk ik te lang gewacht met het echt aanpakken van de daadwerkelijke basis onder die die verhoogde regeldruk. Daar moet je niet ingewikkeld over doen, daar mag je best kritisch over zijn".

Lees ook - Leen Zevenbergen: 'Alleen Future Proof-bedrijven overleven de wereldwijde chaos'

„We zijn een beetje gewend geraakt aan de minister van Economische Zaken, die altijd maar zegt van ja, we zijn trots op de economie. Het gaat allemaal hartstikke goed. We moeten vooral trots op zijn en lekker doorgaan. En dat moeten we ook. We moeten ook lekker doorgaan, maar we moeten ook met elkaar eerlijk zijn over wat de problemen zijn. Als je onder de motorkap kijkt van Nederlandse economie hebben we echt flinke uitdagingen. En daar merk ik in de politiek, maar ook breed in de samenleving weinig urgentie voor. Terwijl het uiteindelijk valt of staat bij onze economie of we alle dingen die we belangrijk vinden in onze samenleving nog steeds kunnen betalen."

Ontvang elke week het beste van BusinessWise in je mailbox. Schrijf je hier nu gratis in: