Recruitment-expert Jesse Geul: ,,Er zijn heel veel hoogopgeleiden, maar de vraag is of dat überhaupt nodig is. De arbeidsmarkt vraagt er ook niet om. En wat is werken onder je niveau? Veel jongeren zijn opgegroeid met het idee dat een universitaire opleiding het hoogst haalbare is. En dan vallen hun kansen op de arbeidsmarkt soms vies tegen.''
Geul is auteur van het vandaag verschenen boek Waarom niemand bij je wil werken: Dé no-nonsenseaanpak van recruitment. Bovendien helpt de voormalig rechercheur bedrijven bij het aantrekken van talent en de juiste mensen. Als recruitmentdeskundige verzorgt de Geul trainingen en spreekt hij op evenementen. „Laat ik een voorbeeld geven: ooit heb ik de FIOD geholpen met de werving van rechercheurs. Ook jongeren met een universitair papiertje op zak die droomden van een baan bij de recherche, hadden zich aangemeld. Maar wij vonden dat ze veel te theoretisch waren opgeleid. HBO'ers zijn veel praktischer ingesteld en geschikter voor de functie. De universitair geschoolden zaten in zak en as, omdat ze werden afgewezen terwijl ze zo graag wilden.''
De mythe van een baan onder het opleidingsniveau moet doorbroken worden
Jesse Geul Recruitment-expert
Geul vervolgt: „Veel jongeren hebben hun leven lang van hun ouders te horen gekregen dat de universiteit het hoogst haalbare is, dat ze dan alle kansen krijgen op de arbeidsmarkt. In al hun naïviteit beginnen ze daar ook aan. Ik vind dat die mythe doorbroken moet worden. De vraag is ook: wat is onder je niveau? Stel, je hebt WO gedaan en werkt als accountant bij DPG Media, wat op papier een HBO-functie is. Een prachtige baan met veel uitdagingen bij een mooi bedrijf. Werk je dan onder je niveau? Ik vind van niet.''
Geul weet waar hij over praat: nadat hij zijn havodiploma op zak had, koos hij voor een mbo-opleiding: de politieschool. ,,Mensen in mijn omgeving vroegen zich af of ik dat wel moest doen, omdat het onder mijn niveau zou zijn. Ze zeiden: kies voor een HBO-opleiding. Maar ik vond dat zo'n onzin. En ik zal je eerlijk zeggen: ik heb op de politieschool zoveel skills geleerd waar ik nu nog de vruchten van pluk. De praktijk is gewoon een stuk genuanceerder.''
Voldoende aan een MBO-diploma
Boon van Nationale Vacaturebank is het met Geul eens. ,,Het klopt dat Nederland anno 2025 veel meer hoogopgeleiden heeft dan 25 jaar geleden. Voor deze groep is het niet altijd makkelijk om een uitdagende functie te vinden. Daarnaast heb je voor de helft van de vacatures voldoende aan een MBO-diploma. Er is op dit moment veel vraag naar praktisch opgeleid personeel. Daar kun je goed verdienen. Dat kan hoogopgeleide werkzoekenden motiveren om te solliciteren op een baan onder hun niveau. Bovendien hoor je steeds vaker dat mensen hun kantoorbaan inruilen voor een baan waarmee je met de handen werkt. Werken onder je niveau heeft zo'n negatieve connotatie, terwijl ik vind dat je werk moet doen waar je plezier van krijgt. Niveau is minder belangrijk.''
Je moet werk vinden waar je plezier uithaalt. Opleidingsniveau is minder belangrijk
Sharita Boon Directeur Nationale Vacaturebank
Ruim de helft van de Nederlanders met een baan onder hun niveau kiest hier bewust zelf voor. De reden: een baan onder hun kunnen leidt tot minder stress en verantwoordelijkheid, vindt 29 procent van de ondervraagden. En 24 procent zegt hun werk op deze manier goed te kunnen combineren met hun leefstijl en gezondheid. Vooral jongeren tussen 18 en 29 jaar zijn gevoelig voor dit argument. Boon: „Er is meer in het leven dan werk. Dat geldt al helemaal voor jongeren. Werk en privé moeten in balans zijn. Zo weten we uit eerder onderzoek dat het merendeel van de Nederlanders een korte reistijd erg belangrijk vindt, zodat ze genoeg tijd overhouden voor hun privéleven.''
Lees ook: Steeds meer Nederlandse koppels kiezen voor deeltijdwerk 'Mensen hebben een goede werk-privébalans'
Geen bewuste keuze
Het onderzoek van Nationale Vacaturebank leert dat van alle leeftijden jongeren het vaakst een baan onder hun opleidingsniveau hebben. Van de Nederlanders boven de dertig jaar gaat dit om 'slechts' 20 procent. Boon: ,,Jongeren beginnen vaak lager op de ladder omdat ze nog geen werkervaring hebben. Dat is logisch, maar het is belangrijk dat zij perspectief op doorgroei houden.''
Uit het onderzoek blijkt dat voor op de vijf werken onder hun niveau geen bewuste keuze is: zij kunnen geen passende functie vinden. Geul: ,,Ik vind wel dat bedrijven rekening moeten houden met ambitieuze mensen. Er is misschien niet altijd ruimte om ze een baan op hun niveau te geven, als bedrijven zich er maar van bewust zijn. Als je talent wilt vasthouden, geef ze dan perspectief om zich te ontwikkelen. Hoe? Door training en coaching. Doe je dat niet, dan raak je deze groep op een gegeven moment kwijt. In mijn boek besteed ik ook aandacht aan interne doorstroom: hoe zorg je er als werkgever voor dat je aantrekkelijk blijft voor jong talent?''
Lees ook: Hoe word ik beter in het bewaken van mijn werk-privébalans?
Volgens Boon kunnen bedrijven ambitieuze mensen meerdere groeipaden aanbieden zonder dat dit een directe verticale promotie hoeft te betekenen. ,,Denk aan horizontale groei of speciale projecten of verdieping in je huidige rol. Zodat ze zich kunnen ontwikkelen en uitgedaagd worden in lijn met hun ambitie en potentie. Werkplezier het allerbelangrijkst.''
Lees ook: Generatiekloof op de werkvloer omzetten in kansen: dit willen generaties van elkaar leren
Ontvang elke week het beste van BusinessWise in je mailbox. Schrijf je hier nu gratis in:
