Wat wordt beschouwd als tijdfraude? „Tijdfraude treedt op wanneer werknemers bewust verkeerde informatie geven over de gewerkte uren," zegt arbeidsrechtexpert prof. Michael Fuhlrott tegen Handelsblatt namens de Vereniging van Duitse Arbeidsrechters (VDAA).
Tijdfraude omvat volgens de Duitse wet ook het opzettelijk omzeilen van werktijdregels - bijvoorbeeld inklokken of uitklokken zonder daadwerkelijk te werken. „Het manipuleren van elektronische tijdregistratiesystemen of iemand anders voor jou laten inklokken valt hier ook onder," aldus juridisch expert Josephine Klose van de Kamer van Werknemers.
Veel mensen registreren korte rookpauzes of privételefoontjes niet. Het hangt af van de omvang, de frequentie en het bedrijfsbeleid
Michael Fuhlrott Arbeidsrechtadvocaat
Arbeidsovereenkomst belangrijkste juridische basis
Volgens Fuhlrott is de arbeidsovereenkomst de belangrijkste juridische basis. Werknemers zijn verplicht een bepaald aantal uren te werken, meestal 40 uur per week. Dit is hun primaire verplichting binnen de arbeidsrelatie - en ze moeten dit ook correct documenteren (een secundaire verplichting).
Bestaan er grijze zones bij tijdfraude? Grijze zones doen zich vooral voor bij werken op vertrouwen en mobiel werken. „Veel mensen registreren korte rookpauzes of privételefoontjes niet - het hangt af van de omvang, de frequentie en het bedrijfsbeleid," stelt Fuhlrott.
Lees ook: Werknemer wil middag vrij, komt niet en eist 15.000 euro na ontslag op staande voet. Terecht?
Bijvoorbeeld: Wordt het in het bedrijf getolereerd als werknemers niet uitklokken voor korte rookpauzes? En wat als een werknemer koffie haalt en 15 minuten met een collega over de vakantie praat bij de koffiemachine in plaats van over werk? „Formeel is dit geen werktijd, maar pauzetijd," zegt Fuhlrott. Volgens Klose accepteren de meeste bedrijven privégesprekken in beperkte mate. Ze dragen tenslotte bij aan een goede sfeer en betere prestaties.
Rechters bagatelliseren tijdfraude niet
Josephine Klose Kamer van Werknemers
'Rechters bagatelliseren tijdfraude niet'
Hoe oordelen rechters? Kan ogenschijnlijk onschuldige fraude gevolgen hebben? „Rechters bagatelliseren tijdfraude niet," aldus Klose. De ernst van de fraude en het verlies van vertrouwen zijn doorslaggevend. Met andere woorden: zelfs kleine leugentjes kunnen arbeidsrechtelijke gevolgen hebben wanneer ze het vertrouwen tussen werkgever en werknemer schaden.
Fuhlrott verwijst naar een uitspraak van het Regionaal Arbeidshof Keulen: de rechtbank handhaafde het ontslag op staande voet van een conducteur die tijdens werktijd veel privézaken regelde. De rechters bepaalden ook dat de werknemer bijna 20.000 euro aan detectivekosten moest terugbetalen, die de werkgever had gemaakt om de tijdsmisbruik vast te stellen.
Lees ook: Ziekmelding tijdens vakantie: zo voorkom je misbruik en blijft het verlofbeleid waterdicht
Leidt tijdfraude altijd tot ontslag op staande voet?
Nee, het leidt niet altijd tot ontslag op staande voet. „Andere mogelijke gevolgen zijn een gewoon ontslag of een waarschuwing," aldus Klose, die wel over het Duitse recht spreekt. De gevolgen hangen af van de omvang van de fraude en factoren zoals de duur van het dienstverband. Schadevergoedingen zijn ook mogelijk. „In ernstige gevallen kunnen zelfs strafrechtelijke gevolgen voor fraude of valsheid in geschrifte volgen, maar dat komt in de praktijk zelden voor," zegt Fuhlrott.
Wie moet de fraude bewijzen? „In de rechtszaal moet de werkgever stevig bewijs leveren dat een werknemer tijdfraude heeft gepleegd," zegt Klose. Bewijs kan bijvoorbeeld bestaan uit getuigenverklaringen, technische logs of video-opnames.
Wat mag de werkgever doen om de werktijd te controleren? Werkgevers mogen medewerkers niet zomaar controleren. „Er moet een gegronde verdenking van een ernstige plichtsverzuim zijn voordat een werkgever detectives mag inschakelen of keyloggers mag gebruiken," aldus Klose. Een keylogger is software die toetsaanslagen op een digitaal apparaat registreert. Volgens Fuhlrott is open en transparante tijdsregistratie, eventueel met technische ondersteuning, geen probleem.
Wat telt, is of er sprake was van opzet en hoe de werknemer omgaat met de fout
Michael Fuhlrott Arbeidsrechtadvocaat
Sprake van opzet werknemer of niet?
Wat gebeurt er bij onbedoelde fouten? Onopzettelijke fouten- zoals per ongeluk een verkeerde tijd registreren - leiden meestal niet tot directe sancties. „Wat telt, is of er sprake was van opzet en hoe de werknemer omgaat met de fout," zegt Fuhlrott. Herstel en open communicatie zijn dan belangrijk.
Ook hangt het ervan af of de werknemer geloofwaardig kan uitleggen dat het om een vergissing ging. „Als iemand voor de tweede keer vergeet een rookpauze te registreren, zal die bij de rechter uitgebreid moeten uitleggen waarom dat onbedoeld was," aldus Fuhlrott.
Lees ook: Waarom nieuwe medewerkers in de VS hun werkgevers vaak 'ghosten'
Bron: dpa/Handelsblatt
Ontvang elke week het beste van BusinessWise in je mailbox. Schrijf je hier nu gratis in:
