Burn-out nog steeds taboe in advocatuur

Bijna 40 procent van de professionals in de advocatuur voelde zich het afgelopen jaar depressief. Dat bleek in mei uit een jaarlijks onderzoek van American Lawyer Media en Law.com Compass. Zo'n 70 procent van de professionals in de advocatuur voelde zich het afgelopen jaar uitgeput. Hetzelfde percentage professionals denkt dat de werkomgeving bijdraagt aan de problemen die ze ervaren.

Oud-jurist Frederike van Spaendonck (32) kan hierover meepraten. Na negen maanden keihard werken viel ze uit met een burn-out. Op AD.nl vertelt ze: ,,Vervolgens heb ik er negen maanden over gedaan om op te krabbelen."

In haar werk bij het advocatenkantoor ging ze tot het gaatje. ,,Ik verloor steeds meer van mezelf. Aanvankelijk verloor ik slechts kleine stukjes, maar die stukjes werden steeds groter. Ik ging mee naar bedrijfsborrels en dronk te veel om te voldoen aan de verwachtingen. Ik zag mijn vrienden minder, moest altijd bereikbaar zijn, ook op zondagochtend. Maar dat hield ik niet vol, ik kreeg last van stressklachten, huilbuien en ik werd thuis erg prikkelbaar."

'Te zwak voor het vak'

Een Vlaams onderzoek bevestigde onlangs dat een burn-out als een vloek op je carrière kan rusten. Ook Van Spaendonck was hier bang voor. Ze durfde niet over haar burn-out te praten op de werkvloer toen ze weer aan het werk ging. ,,Zeker omdat mijn manager bij het kantoor waar ik had gewerkt letterlijk tegen me had gezegd: ik had al het idee dat je niet gemaakt was voor de advocatuur. Hij vond dat ik te zwak was voor dit vak. Toen dacht ik: het is blijkbaar niet oké om uit te vallen door stress."

Het is echt niet zo dat de advocatuur geen oog heeft voor burn-outs. Maar ermee omgaan in de praktijk, blijkt wat lastiger. Wat daarbij niet helpt: juristen zijn eigenwijze mensen die een advies over cultuurverandering niet zo snel aannemen, zeker niet als die van iemand van buiten de advocatuur komt.

Dat weet Marloes ter Huurne, schrijver van het boek Het Advocatenbrein en opleider van advocaten en juristen, uit ervaring. ,,Ik ben zelf jurist geweest en ik ben getrouwd met een advocaat. We zijn echt heel eigenwijs."

Ter Huurne studeerde eerst rechten, daarna sociale psychologie en heeft er een missie van gemaakt om gedragswetenschap meer te laten doordringen in de advocatuur. ,,Ik wil dat ze doorkrijgen wat er gedragsmatig allemaal in hun wereld speelt en wat hun eigen rol daarin is. Er is wel steeds meer aandacht voor de vele burn-outs, maar we zijn er nog niet. Het blijft een erg commerciële wereld. Hoe meer uren je maakt, hoe meer het oplevert. Je krijgt niet per se een burn-out door hard werken, maar dan moeten je werk en de werkomgeving wel stimulerend zijn.''

Ter Huurne zegt dat veel stress ook voortkomt uit het feit dat juristen niet snel geneigd zijn om met elkaar over hun problemen te praten. Dat bespreken ze al helemaal niet zo snel met een 'meerdere'. ,,Dat heeft met het hiërarchische systeem te maken en de angst om zwak gevonden te worden. Daarbij zijn juristen heel erg op hun ratio gericht. Ze lopen op karakter de marathon uit en komen er pas na de finish achter dat ze eigenlijk al maanden last hadden van een blessure. Maar dan is de schade al aangericht. Het is juristen eigen om fysieke en mentale problemen pas serieus te nemen als ze echt niet meer kunnen."

^{Lees door onder de foto}

Doen alsof je druk bent

Van Spaendonck kent de verhalen. ,,Het is normaal dat mensen pas naar huis gaan als de partner van het kantoor naar huis gaat. Tot die tijd blijf je gewoon zitten, desnoods podcasts luisterend, doen alsof je druk bent."

Ook geloven juristen dat tot diep in de nacht doorwerken nodig is om door te groeien in het vak, zegt Ter Huurne. ,,Het is begrijpelijk: de eerste jaren in dit vak zijn erg onzeker." De eerste drie jaar ben je advocaat-stagiair en hoop je dat je mag blijven. Daarna word je pas officieel medewerker. ,,Pas als je partner bent, heb je meer zekerheid. Dus eigenlijk hebben de meeste juristen pas na tien jaar een beetje rust."

Daarbij ligt de grote verantwoordelijkheid voor een zaak ook zwaar op de schouders van juristen. ,,Ik snap dat je het goed wil doen voor je cliënt, maar het is ook goed om eens stil te staan bij de vraag: wanneer lever ik nu de beste kwaliteit?" zegt Ter Huurne. ,,Is dat als ik altijd maar doorga of als ik uitgerust ben? Hoe onderhoud je je hersenen, je gereedschap als jurist, het beste? Weinig slaap en alcohol- en middelengebruik zijn echt funest voor je gezondheid."

Inmiddels werkt Van Spaendonck als zelfstandig loopbaancoach. Ze is net als Ter Huurne voorvechter van een gezonder werkklimaat. ,,Je werkt hard. Iedereen doet dat en je denkt dat het van je wordt verwacht, waardoor je minder tijd hebt voor je vrienden, waar je juist van oplaadt. Ook ben je minder thuis, een plek waar je kunt ontspannen. Die tijd heb ik nu wel.''

Leidinggevenden in de advocatuur moeten aandacht hebben waar die stress vandaan komt, zegt Ter Huurne. ,,Er wordt altijd aangenomen dat de persoon met de burn-out het probleem is. Maar onderzoeken tonen aan dat leiders een substantiële invloed hebben op uitval. Er valt nog veel winst te behalen op het gebied van leiderschap. Het is prima om streng en kritisch te zijn, maar er moet wel vertrouwen bestaan."

Bron: AD.