Johan Claassen groeide op in het Groningse dorp Leek, studeerde in Groningen en Amsterdam en had aanvankelijk geen duidelijk carrièrepad voor ogen. „Ik was 27 toen ik echt begon met werken", zegt hij met een nog altijd licht hoorbare Groningse tongval. „De eerste tien jaar gingen gestaag, zonder spectaculaire stappen. Ik had ook geen voorbeelden van mensen in mijn familie die in het bedrijfsleven zaten. Alles moest ik zelf uitvinden: hoe je je opstelt in een organisatie, hoe je binnen de politiek in een bedrijf laveert, hoe je timing kiest. Dus ja, ik heb zeker meer dan eens mijn neus gestoten."
In een corporate omgeving gaat het niet alleen om competenties, maar ook om timing en fit
Johan Claassen Ford Nederland
We spreken de algemeen directeur in zijn kantoor in het pand van Ford Nederland in Amstelveen. Claassen, nuchter van toon en ontspannen gekleed in een polo en spijkerbroek, wilde naar eigen zeggen te snel. „Ik zag dan leeftijdsgenoten die sneller loopbaansprongen maakten dan ik, terwijl ik mezelf er echt wel klaar voor achtte. Tot ik op een bepaald moment die ene verwachte promotie naar een collega zag gaan. Stond ik daar, voor alle collega's, mezelf groot te houden." Met de wijsheid van nu ziet hij dat als een leerzaam moment. „Ik had me te rijk gerekend, de cultuur niet goed ingeschat. In een corporate omgeving gaat het niet alleen om competenties, maar ook om timing en fit. Een goede les. Het leerde me nederigheid en realisme."
Lees ook: Van autoverkoper tot marketingdirecteur bij Mazda: Erik Hagoort maakte zijn jongensdroom waar
Het nut van een goede mentor
Het is opvallend hoe fijntjes de Nederlandse topman van Ford zijn vinger weet te leggen op voor hem belangrijke momenten door de jaren heen. Zo benoemt hij herhaaldelijk hoe belangrijk het is voor je ontwikkeling om goede sponsors (ofwel mentoren) om jezelf heen te verzamelen. ,,Dan heb ik het niet alleen over coaches, maar mensen die in je geloven, actief voor je opkomen en deuren voor je openen. In mijn tijd bij Opel had ik twee keer zo iemand, zonder hen was ik niet zo ver gekomen. Mijn advies: zoek zulke mensen, bouw relaties waarin wederzijds vertrouwen centraal staat en leer van hun kennis."
Zelf leerde Claassen, vader van drie zonen van 20, 22 en 24, veel van managers om hem heen. ,,Niemand heeft alles, maar iedereen heeft iets. Het fanatisme van de een, de rust van de ander, de voorbereiding van weer een ander – ik heb overal elementen van meegenomen. Je eigen leiderschapsstijl bouw je op door goed te kijken, observeren en selectief te kopiëren." Claassen haalt aan hoe een voormalig leidinggevende elke dag bij binnenkomst op kantoor om 'de verkoopcijfers' vroeg. ,,Dat vond ik zo treffend en dat doe ik nu dus ook – zo weet ik meteen hoe we er voor staan die dag."
Als algemeen directeur moet je ook gewoon aan de koffieautomaat een praatje of een grap kunnen maken, dat heb ik moeten leren
Johan Claassen Ford Nederland
Faciliterend leiderschap
Sinds eind 2018 zit hij aan het roer bij Ford, na ruim 5 jaar Managing Director te zijn geweest bij Opel Nederland. Met een leiderschapsstijl die Johan Claassen zelf omschrijft als 'faciliterend'. „Ik stel duidelijke kaders, en binnen die grenzen geef ik mijn team veel vrijheid. Ik geloof niet in micromanagement. Wat ik wél doe, is mijn mensen beschermen naar buiten toe, bijvoorbeeld in discussies met het hoofdkantoor of dealers. Achteraf bespreken we het wel intern. Dat creëert vertrouwen en veiligheid."
Die cultuur is essentieel, benadrukt de in Hilversum woonachtige Managing Director. „Ik wil dat mensen zich vrij voelen om hun mening te geven, zonder dat ze bang zijn voor repercussies. Een gezonde dialoog leidt tot betere beslissingen. Het gaat mij niet om tegenspraak om de tegenspraak, maar om een open cultuur waarin ideeën botsen en zo sterker worden."
Claassen gelooft daarbij in duidelijke hiërarchie, maar ook in laagdrempeligheid. ,,Er moet iemand de knoop doorhakken, anders blijf je hangen in overleg. Maar de drempel om bij mij binnen te stappen is laag. Je moet als leider bereikbaar zijn, niet ongenaakbaar." Toch was hij niet altijd zo, blijkt uit weer een reflectiemoment: ,,Vroeger was ik introverter en wat afstandelijker. Inmiddels ben ik me veel bewuster van mijn rol; als algemeen directeur moet je ook gewoon aan de koffieautomaat een praatje of een grap kunnen maken. Dat heb ik moeten leren."
Lees ook: Automotive-CEO Bas Huijzer promoveerde naar Duitsland: 'Wat ik hier nu meemaak, is onwerkelijk'
Voorkom dat je gaat cruisen
Een ander belangrijk inzicht is het belang van persoonlijke ontwikkeling. Claassen heeft geleerd scherp te zijn op zijn eigen gedrag en wakkert zijn eigen motivatie bewust aan. „Na tien jaar in dezelfde rol merkte ik dat ik dreigde te gaan cruisen, alsof je onbewust toch iets minder gas geeft. Daarom heb ik een coach genomen, iemand van buiten de organisatie. Niet omdat ik vastliep, maar omdat ik relevant wilde blijven. Je moet jezelf blijven uitdagen en nieuwe perspectieven zoeken."
Ook buiten het werk blijft hij scherp. Hardlopen met een groep gelijkgestemden helpt hem om fit en gefocust te blijven, volgens Claassen essentieel om zijn werk effectief te kunnen doen. ,,Ik liep mijn eerste marathon op mijn 57ste. Niet om een prestatie op mijn lijst te zetten, maar om mezelf uit te dagen en energiek te blijven." En dan lachend: ,,Eén keertje die hele was trouwens wel genoeg, dat doe ik mezelf niet nog eens aan!"
Lees ook: Globetrotter in de boardroom: jezelf blijven loont, weet Renault-CEO Anouk Poelmann
Ontvang elke week het beste van BusinessWise in je mailbox. Schrijf je hier nu gratis in:
