Maakten 'de studenten van Lightyear' inderdaad onnodige fouten?

Het Helmondse bedrijf Atlas Technologies introduceerde een nieuwe auto die volledig werd aangedreven door zelf opgewekte zonne-energie. De auto had een bereik van 800 kilometer op een volle accu en kon dit bereik verlengen tijdens het rijden. Het eerste model zou 120.000 euro gaan kosten. Enkele tientallen klanten plaatsten een bestelling, maar de productie van de Lightyear Zero werd stilgelegd.

Lightyear: van 120.000 euro naar 250.000 euro

Atlas Technologies liet weten dat de kosten voor het maken van het eerste model enorm waren toegenomen. De prijs van de Lightyear Zero was verhoogd van 120.000 euro naar 250.000 euro. Lightyear liet vervolgens weten zich te willen concentreren op het produceren van de Lightyear 2, een goedkopere variant van 40.000 euro. Maar Lightyear ging failliet. Het bedrijf had onvoldoende financiers kunnen vinden. Het faillissement betekende einde contract voor de 620 werknemers van Atlas Technologies.

LEES OOK 'Viagra is briljante mislukking met een ingebouwd succes'

'Het waren eigenlijk nog studenten bij Lightyear. Of ze waren net student af'

,,De redenen voor het probleem met Lightyear zijn wel bekend in de startup-wereld: ze waren gewoon door de centjes heen. Ook ontstonden problemen bij het aantrekken van nieuwe investeringen", weet Paul Iske. ,,Die financiële problemen kwamen mede door onervarenheid van het management. Het waren eigenlijk nog studenten. Of ze waren net student af. Het is uiteindelijk vastgelopen door gebrek aan resources. Maar ik heb ook veel bewondering voor dit project. Ik heb eens een lezing voor ze mogen geven. Ik vroeg me wel af hoe significant de opbrengst van zo'n zonnepaneel op je dak was. Maar het zag er gelikt uit. En die auto was mooi."

'Lightyear heeft aspecten wat het tamelijk briljant maakt'

,,Het ging steeds over die zonneauto, maar wat ik juist heel speciaal vond, was het feit dat ze vier motoren hadden, met op elke wiel een motor. Dat was een interessante innovatie, maar kreeg weinig aandacht. Dat verbaasde mij. Lightyear heeft een aantal aspecten wat het verhaal toch tamelijk briljant maakt. Zoals de visie van studenten om met technologie, durf en inzet zo'n auto te bouwen die superzuinig is en er aantrekkelijk uitzag. De inzet was er ook. Ze hadden testen gedaan in de Australische woestijn."

LEES OOK DEZE - Porsche en Studebaker: waarom samenwerking 'visionaire vergissing' bleek

Lightyear en het productieproces

,,Ze hebben zich echter verkeken op het productieproces. De risico's die zijn genomen, waren te groot. Ze hebben er geen mensen bij betroken die echt weten hoe je een auto moet bouwen, hoe je een autoproductieproces moet inrichten, inclusief logistiek en kosten. Daar is een groot risico mee genomen. Je ziet het terug in de aanpak om zo'n auto te bouwen. Dat ging naar Finland toe, er was allemaal gedoe. Dat beïnvloedt een klein beetje de briljantheid van deze exercitie in negatieve zin. Er is wel ontzettend veel van geleerd. Maar het waren dure lessen. Ik vind het oprecht jammer voor de mensen die daar hun tijd en liefde in gestoken hebben."

Faalpatroon bij Lightyear: 'huid van de beer'

Bij het Instituut voor Briljante Mislukkingen zijn er 16 faalpatronen. Paul Iske: ,,Als je ze vaak genoeg gezien hebt, dan ga je ze eerder herkennen. En dan kun je er misschien eerder op acteren. Ik ga er een paar uithalen die hier van toepassing zijn. Hier is sprake van de huid van de beer. In het begin ging alles goed, ze hebben prijzen gewonnen. Ze hadden een model dat iedereen mooi vond, ze haalden geld op. Er was ook sprake van een gunfactor. Dit kon niet misgaan, zou je zeggen. Maar in de scale-upfase gebeuren andere dingen. Er is een andere dynamiek, je hebt andere skills nodig. En die waren er niet of onvoldoende. En dan is er de olifant, gebaseerd op een bekend verhaaltje. Zes geblinddoekte mensen betasten een olifant. Er wordt ze gevraagd wat het is. De een voelt aan de poten en zegt: een boom. Een ander voelt aan de buik en zegt: een muur. De derde voelt aan de slurf en zegt: een slang. Maar wat als we hun waarnemingen combineren? Het leek op een muur, het leek op een boom. Dan moet het een olifant zijn, dat kan niet anders. Zo'n antwoord ontstaat alleen in het collectief. In de wereld van complexiteit noemen we dat emergentie: een eigenschap van het systeem wordt pas zichtbaar als je dat systeem van verschillende kanten bestudeert."

'De junk' in het project-Lightyear

,,Het ontwikkelen van een auto is tamelijk een olifant, want er komen heel veel verschillende disciplines en kennisgebieden bij kijken. Wanneer je die niet allemaal in huis hebt, ga je niet zien wat het produceren van een auto nou eigenlijk inhoudt. En dat was hier aan de hand. Het laatste faalpatroon is de junk. De junk gaat over mensen die te lang doorgaan met iets. In dit verhaal zijn tot op het laatste moment investeringen gedaan. Je kunt je afvragen of je dat geldschieters had mogen vragen."

Lightyear is geen Tesla

,,Ze hebben het nog geprobeerd met een goedkoper model, zoals Tesla ook gedaan heeft. Er zijn paralellen, maar het gevaar zit hem juist in de verschillen. Tesla heeft een andere dynamiek en heel veel geld. Wat bij Lightyear meespeelde: vertrouwen komt te voet en gaat te paard. Als er genoeg mensen zijn die er wat in zien, dan ben ik de eerste die zegt: probeer het gewoon nog een keer. Maar zorg er dan wel voor dat de risico's beheersbaarder zijn dan nu het geval was."

Meer BusinessWise? Onze Weekly!

In onze wekelijkse nieuwsbrief vind je het beste van BusinessWise die week. Abonneer je gratis en blijf altijd op de hoogte!